Η κύρια έκπληξη του 2022 ήταν η επιμονή και το υψηλό επίπεδο του πληθωρισμού, κάτι που οδήγησε σε μεγάλες αυξήσεις επιτοκίων από τις κεντρικές τράπεζες και στον ταχύτερο κύκλο σύσφιγξης της νομισματικής πολιτικής εδώ και δεκαετίες. Μεταξύ των μεγάλων «χαμένων» της πληθωριστικής κρίσης ήταν και οι επενδυτές των κρατικών ομολόγων.
Ωστόσο την ίδια στιγμή ο καλπάζων πληθωρισμός, λόγω της ώθησης που δίνει στο ονομαστικό ΑΕΠ, βελτίωσε τους δείκτες χρέους οι οποίοι μειώθηκαν στις περισσότερες χώρες.
Οπως τονίζει η UBS σε νέα έκθεσή της για τις επιπτώσεις του πληθωρισμού στους επενδυτές ομολόγων, η πτωτική τροχιά του δείκτη χρέους τείνει να αποτελεί καλό οιωνό για τους ομολογιούχους. Ή μήπως όχι; Στην πραγματικότητα, όπως προειδοποιεί, οι επενδυτές θα πρέπει να επανεξετάσουν την επιθυμία τους αυτή για τη μείωση των δεικτών του δημοσίου χρέους, τουλάχιστον όσο παραμένουν επενδεδυμένοι στα ομόλογα αυτών των χωρών.
Ποιος «πληρώνει» τη μείωση των δεικτών χρέους;
Οι δείκτες χρέους των περισσοτέρων αναπτυγμένων χωρών έχουν μειωθεί σημαντικά φέτος, βελτιώνοντας τη βιωσιμότητα του χρέους τους, όπως σημειώνει η UBS. Ο κύριος λόγος δεν είναι οι δημοσιονομικές επιδόσεις, αλλά απλώς η υψηλή αύξηση του ονομαστικού ΑΕΠ –που υποκινείται από τον πληθωρισμό– που ανέβασε τον παρονομαστή των δεικτών χρέους.
Κατά την ελβετική τράπεζα, οι «πληρωτές» της βελτίωσης που σημειώνουν οι δείκτες δημοσίου χρέους περιλαμβάνουν τους ομολογιούχους, τους φορολογουμένους (πλούσιους – φτωχούς – εταιρείες – νοικοκυριά, ανάλογα με την επιλογή πολιτικής), τους αποδέκτες μεταβιβάσεων (επιδοτήσεις, κοινωνική υποστήριξη), καθώς και γενικά «την επόμενη γενιά» – αν περιλαμβάνει περικοπή επενδύσεων σε υποδομές και εκπαίδευση.
Αποτελεί ωστόσο η βελτίωση αυτή καλό νέο για τους επενδυτές στην πραγματικότητα; Για να απαντήσει σε αυτό το ερώτημα η UBS παίρνει ως παράδειγμα την Ελλάδα. Η χώρα θα δει φέτος μία από τις μεγαλύτερες μειώσεις του δείκτη χρέους, με πτώση 21 ποσοστιαίων μονάδων σε περίπου 178% του ΑΕΠ, όπως τονίζει η UBS. Αυτό συμβαίνει παρά το δημοσιονομικό έλλειμμα 4% και χάρη στην ονομαστική οικονομική ανάπτυξη 12,5%.
Ωστόσο, οι αγοραστές των νέων 10ετών ομολόγων της Ελλάδας που εκδόθηκαν στα τέλη Ιανουαρίου 2022 είχαν απώλειες της τάξης του 25% σε όρους συνολικής απόδοσης στα χαμηλά του Οκτωβρίου και εξακολουθούν να καταγράφουν περίπου 17% απώλειες.
Λαμβάνοντας υπόψη τον πληθωρισμό 8,5% στην Ευρωζώνη, η απώλεια σε πραγματικούς όρους ανέρχεται σχεδόν στο 24%.
Ενώ η πτώση της τιμής των ελληνικών ομολόγων μπορεί να ανακτηθεί με την πάροδο του χρόνου, καθώς τώρα προσφέρουν απόδοση 3,9% (10ετή), η απώλεια αγοραστικής δύναμης θα είναι μόνιμη. «Αρα, μπορούμε να συμπεράνουμε ότι οι ομολογιούχοι, άθελά τους, έχουν χορηγήσει στην Ελλάδα περίπου το 80% αυτής της ελάφρυνσης χρέους», τονίζει η ελβετική τράπεζα.
Το ίδιο ισχύει για κάθε άλλη χώρα που παρουσίασε υψηλούς ρυθμούς πληθωρισμού φέτος. Ωστόσο, καθώς τα επιτόκια έχουν επίσης αυξηθεί απότομα, οι χώρες θα πρέπει να πληρώσουν περισσότερα για μελλοντική χρηματοδότηση (και μετακύλιση του χρέους), κάτι που με την πάροδο του χρόνου μπορεί να εκμηδενίσει την τρέχουσα βελτίωση. Οσες χώρες έχουν μεγάλα δημοσιονομικά ελλείμματα και πολύ βραχυπρόθεσμο χρέος θα αντιμετωπίσουν την πιο απότομη αύξηση στις πληρωμές τόκων, καταλήγει η UBS.
