«Φρένο» στο ράλι τιμών της αγοράς κατοικίας είναι πιθανό να βάλουν κατά τη διάρκεια του τρέχοντος έτους οι αντίξοες συνθήκες που δημιουργούνται στην οικονομία, λόγω του πολέμου στην Ουκρανία (αύξηση του κόστους ενέργειας και των κατασκευών ακινήτων, άνοδος του πληθωρισμού), της αβεβαιότητας για τη διάρκεια και το μέγεθος της κρίσης και ασφαλώς και του πολιτικού παράγοντα, που επίσης θα κάνει την εμφάνισή του φέτος λόγω των εκλογών. Σύμφωνα με τον Μπάμπη Χαραλαμπόπουλο, τέως πρόεδρο του Ελληνικού Ινστιτούτου Εκτιμητικής και επιστημονικό σύμβουλο της Solum Property Solutions, «τα διαθέσιμα των νοικοκυριών συρρικνώνονται σοβαρά από την αύξηση του κόστους ζωής. Επίσης, η αύξηση των επιτοκίων από την ΕΚΤ οδηγεί σε αύξηση του κόστους των στεγαστικών δανείων και αυτό μειώνει τις δυνατότητες των ενδιαφερομένων να δανειστούν».
Ως εκ τούτου, σύμφωνα με τον ίδιο, «σε αυτό το πολύ ρευστό περιβάλλον πρέπει εύλογα να αναμένουμε λογική συγκράτηση στον χώρο της κατοικίας, αν και νέες σε περιορισμένο αριθμό πολυκατοικίες, όταν βρίσκονται σε επίκαιρες θέσεις, θα συνεχίσουν να ζητούνται από εισοδηματικά στρώματα που έχουν σχετική οικονομική άνεση». Υπενθυμίζεται ότι με βάση τους δείκτες τιμών της Τράπεζας της Ελλάδος (ΤτΕ), οι τιμές των κατοικιών υπολείπονται του υψηλότερου σημείου στο οποίο είχαν βρεθεί, το 2007, μόλις κατά 10% έως και 28%. Από τις αρχές του 2018 έως και το τρίτο τρίμηνο του 2022 οι τιμές στην Αττική έχουν αυξηθεί κατά 50%.
Από την άλλη πλευρά, δεν διαφαίνεται κάποια άμεση λύση σε ό,τι αφορά τη μειωμένη προσφορά κατοικιών προς πώληση, παράγοντας που λειτουργεί υπέρ της διατήρησης των τιμών σε υψηλό επίπεδο. Οπως τονίζει ο κ. Χαραλαμπόπουλος, «χιλιάδες ακίνητα, μεταξύ των οποίων διαμερίσματα και μονοκατοικίες, είναι εκτός αγοράς (κλειστά) είτε διότι ανήκουν σε τράπεζες ή σε funds είτε επειδή οι ιδιοκτήτες τους δεν θέλουν να τα ενοικιάσουν διότι ενδεχομένως απαιτούν σημαντικά ποσά για να ανακαινιστούν. Σημαντικός είναι και ο αριθμός διαμερισμάτων που έχουν περιέλθει στο Δημόσιο λόγω αποποιήσεων κληρονομιάς και είναι κλειστά». Παράλληλα, συμπληρώνει ότι «το καλό ακίνητο αποτελεί προστασία από τον πληθωρισμό, ενώ ταυτόχρονα έχει καλύτερη απόδοση από τα επιτόκια τραπεζών, ενώ μπορεί να έχει και υπεραξίες». Ενας επιπλέον σημαντικός παράγοντας που επηρεάζει πλέον την αγορά κατοικίας είναι και η αναβάθμιση και ο εκσυγχρονισμός παλαιών οικοδομών. «Είναι πολλοί εκείνοι οι οποίοι μη έχοντας τη δυνατότητα να αγοράσουν καινούργιο διαμέρισμα, αγοράζουν σε χαμηλή τιμή ένα παλαιό, το οποίο εκσυγχρονίζουν και του δίνουν μια νέα ζωή. Αυτή η λύση είναι και συμβατή με τα πρότυπα που έχουν να κάνουν με την προστασία του περιβάλλοντος. Το μοντέλο της ανακαίνισης και εκσυγχρονισμού ή και αλλαγής χρήσης παλαιών ακινήτων ακολουθούν πολλοί ξένοι και Ελληνες επενδυτές και έτσι βλέπουμε δεκάδες ακίνητα που έχουν επανατοποθετηθεί στην αγορά και έχουν αλλάξει τη φυσιογνωμία σε πολλές γειτονιές των πόλεων. Αυτό ιδίως γίνεται στην Αθήνα και τη Θεσσαλονίκη», αναφέρει ο κ. Χαραλαμπόπουλος.
Ξενοδοχεία και logistics θα συνεχίσουν το 2023 να εμφανίζουν αυξημένη επενδυτική δραστηριότητα.
Στον τομέα των επαγγελματικών ακινήτων, οι τομείς των ξενοδοχείων και των logistics θα συνεχίσουν να εμφανίζουν αυξημένη επενδυτική δραστηριότητα. «Αυτές οι δύο κατηγορίες ακινήτων βρίσκονται συνεχώς στο επίκεντρο των επενδύσεων που υλοποιούν οι εταιρείες επενδύσεων σε ακίνητη περιουσία (ΑΕΕΑΠ) και άλλοι θεσμικοί επενδυτές. Ειδικά τα logistics με μεγάλα ύψη και πράσινα χαρακτηριστικά ζητούνται πολύ», τονίζει ο κ. Χαραλαμπόπουλος.
Στον αντίποδα, η αγορά γραφείων προβλέπεται ότι θα αρχίσει να σταθεροποιείται μετά τις αυξήσεις των τελευταίων ετών σε τιμές και ενοίκια, καθώς έχουν ήδη δρομολογηθεί νέα έργα ανάπτυξης εκατοντάδων χιλιάδων τ.μ. νέων κτιρίων, που αρκούν για να καλύψουν την υφιστάμενη ζήτηση. Σημαντική ζήτηση αναμένεται να συνεχίσουν να έχουν επίσης οι εξοχικές κατοικίες, τα εξυπηρετούμενα διαμερίσματα (serviced apartments) και τα ακίνητα υψηλής πολυτέλειας, όπως βίλες. Ειδικά, η τελευταία κατηγορία καταγράφει σημαντική ζήτηση, εφόσον πρόκειται για ακίνητα που βρίσκονται σε προορισμούς διεθνούς απήχησης, όπως το παραλιακό μέτωπο της Αττικής, οι Κυκλάδες, η Κέρκυρα, η Κρήτη και η Ρόδος.
«Συμπερασματικά, το 2023 είναι μια δύσκολη χρονιά λόγω των πολλών κινδύνων που υπάρχουν (επιτόκια, πληθωρισμός, πόλεμος, COVID κ.λπ). Η τοποθέτηση σε επιλεγμένα ακίνητα μπορεί να είναι μια έξυπνη κίνηση προφύλαξης από τον πληθωρισμό. Ο τουρισμός είναι μια ελληνική σταθερά με πολύ καλές προοπτικές, αλλά πρέπει συνεχώς να παρακολουθούμε τις εξελίξεις, να βελτιωνόμαστε, να επεκτείνουμε τη σεζόν, να αναπτύξουμε την κρουαζιέρα, τον θρησκευτικό τουρισμό, τον τουρισμό για συνταξιούχους. Οι υποδομές μας (δρόμοι, αεροδρόμια, λιμάνια, νοσοκομεία και κέντρα υγείας, καθαριότητα κ.λπ.) πρέπει διαρκώς να βελτιώνονται διότι έτσι θα γίνει η Ελλάδα πιο ελκυστικός προορισμός», καταλήγει ο κ. Χαραλαμπόπουλος.
