Ο πληθωρισμός πιθανότατα θα απαιτήσει περισσότερο χρόνο έως ότου υποχωρήσει από τα σημερινά υψηλά επίπεδα και το τίμημα της τιθάσευσής του θα είναι μια σημαντική επιβράδυνση της οικονομικής ανάπτυξης και αύξηση της ανεργίας, επισημαίνει ο επικεφαλής του Νοτίου Τομέα Κεντροανατολικής Ευρώπης και Μεσογείου και εκπρόσωπος ESG Γερμανίας, Αυστρίας και CEEMED της Schroders – μια από τις μεγαλύτερες ανεξάρτητες εταιρείες διαχείρισης επενδύσεων στην Ευρώπη– Δημήτρης Μπατζής. Στη συνέντευξή του στην «Κ» σημειώνει ότι σε μια εποχή τόσο αυξημένης μεταβλητότητας της αγοράς, που συμπιέζει τα περιθώρια κέρδους για αρκετούς κλάδους της οικονομίας, η ελκυστικότητα των ομολόγων επέστρεψε ξανά.
– Πόσο κοντά είναι η Ευρώπη στην ύφεση και σε τι βαθμό αυτό θα επηρεάσει την Ελλάδα; Ποιες θεωρείτε ότι είναι οι άμυνες της ελληνικής οικονομίας;
– Η εποχή των μηδενικών ή ακόμη και των αρνητικών επιτοκίων αποτελεί πλέον παρελθόν, καθώς για πρώτη φορά έπειτα από πολύ καιρό έχουμε θετικά ονομαστικά επιτόκια για τη διατήρηση μετρητών. Αυτό αλλάζει σημαντικά την επενδυτική δυναμική σε σύγκριση με μερικά χρόνια πριν, όπου ήμασταν αναγκασμένοι να αγοράζουμε οποιοδήποτε ακριβό περιουσιακό στοιχείο για να πετύχουμε θετικές αποδόσεις. Το νέο καθεστώς επιτοκίων σημαίνει ότι οι προηγμένες οικονομίες πιθανότατα θα εισέλθουν σε ύφεση το 2023. Εκτιμούμε ότι το αμερικανικό ομοσπονδιακό επιτόκιο θα κορυφωθεί μεταξύ 4,5% και 4,75% στο πρώτο τρίμηνο του 2023. Ωστόσο, δεν περιμένουμε άλλες κεντρικές τράπεζες, εκτός της Fed, να στραφούν προς τη μείωση των επιτοκίων αυτή τη χρονιά.
Οι μετρήσεις για τον δομικό πληθωρισμό –δηλαδή μετά την αφαίρεση των ευμετάβλητων στοιχείων, όπως το πετρέλαιο και τα τρόφιμα– μπορεί να έχουν κορυφωθεί στις ΗΠΑ, αλλά παραμένουν σε ανοδική τροχιά στην Ευρώπη. Αυτό μπορεί να περιπλέξει την προσπάθεια της ΕΚΤ να επαναφέρει τον πληθωρισμό στο 2% και ενδεχομένως να επιδεινώσει ή να παρατείνει μια επερχόμενη ύφεση.
Οι «κυνηγοί αποδόσεων» βλέπουν το δέντρο και χάνουν το δάσος, καθώς η εστίασή τους είναι πολύ βραχυπρόθεσμη.
Η Ελλάδα, όπως και η υπόλοιπη Ευρώπη, θα πρέπει να αντιμετωπίσει τις συνέπειες των υψηλότερων επιτοκίων, της νομισματικής σύσφιγξης και του υψηλότερου πληθωρισμού. Βραχυπρόθεσμα, οι εταιρείες είναι πιθανό να ανταποκριθούν στην ασθενέστερη ζήτηση με επιβράδυνση της παραγωγής και ίσως με αναβολή κάποιων έργων.
Οσον αφορά τις δυνατότητες της ελληνικής οικονομίας, είναι σημαντικό να αναφερθεί η ευελιξία και η προσαρμογή της Ελλάδας σε νέες συγκυρίες, όπως συνέβη για παράδειγμα με την άμεση μείωση των εισαγωγών φυσικού αερίου από τη Ρωσία. Η Ελλάδα είναι σίγουρα μια πολλά υποσχόμενη αγορά με σαφή δέσμευση στις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας που προσελκύει το διεθνές ενδιαφέρον. Για παράδειγμα το μερίδιο των ΑΠΕ στο μείγμα ηλεκτρικής ενέργειας έφθασε το 47,1% – πριν από δέκα χρόνια ήταν μόλις 6%.
– Η αυξημένη αβεβαιότητα έχει επηρεάσει τις διαθέσεις των επενδυτών. Πιστεύετε ότι οι προσδοκίες για αποδόσεις πρέπει να μετριαστούν;
– Ο δομικός και βαθιά ριζωμένος πληθωρισμός επέστρεψε για πρώτη φορά εδώ και δεκαετίες. Οι αλυσίδες εφοδιασμού παντού συνεχίζουν να διαταράσσονται και οι γεωπολιτικές και κοινωνικές εντάσεις σε όλο τον κόσμο είναι αυξημένες, με κυριότερη την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία. Ολα αυτά δημιουργούν για τους επενδυτές ένα μάλλον σύνθετο περιβάλλον που απαιτεί από την πλευρά τους τη διαχείριση μιας σειράς σημαντικών κινδύνων και προκλήσεων.
Η τρέχουσα βασική μας εκτίμηση είναι ότι, ενώ ο πληθωρισμός πιθανότατα θα υποχωρήσει με την πάροδο του χρόνου από τα εκτεταμένα επίπεδα σήμερα, υπάρχει αυξημένος κίνδυνος να χρειαστεί περισσότερος χρόνος από τον αναμενόμενο. Σε μια εποχή τόσο αυξημένης μεταβλητότητας της αγοράς, είναι ζωτικής σημασίας να υιοθετήσουμε μια πειθαρχημένη προσέγγιση και παρ’ όλες τις προκλήσεις είμαι πιστός υποστηρικτής της επενδυτικής φιλοσοφίας «time not timing». Οι «κυνηγοί αποδόσεων» βλέπουν το δέντρο και χάνουν το δάσος, καθώς η εστίασή τους είναι πολύ βραχυπρόθεσμη. Ως εκ τούτου, ήρθε πλέον η ώρα για τους επενδυτές να αποδείξουν αν το επενδυτικό τους χαρτοφυλάκιο είναι καλά μελετημένο και ακολουθεί μια προσέγγιση «παντός καιρού» ή αν καθοδηγείται μόνο από τον φόβο.
Μονόδρομος η ενεργειακή μετάβαση σε ένα πιο βιώσιμο σύστημα
– H ενεργειακή κρίση που διανύει η Ευρώπη μπορεί να ματαιώσει τον σχεδιασμό για την ενεργειακή μετάβαση;
– Αρχικά, δεν πρέπει να θεωρούμε την ενέργεια δεδομένη. Είναι αλήθεια ότι η Ευρώπη αντιμετωπίζει τις ενεργειακές ελλείψεις με διαφορετικό τρόπο από ό,τι οι ΗΠΑ, όμως είναι σημαντικό να κατανοήσουμε ότι η μετάβαση σε περιβαλλοντικά υπεύθυνες πηγές ενέργειας δεν περιορίζεται γεωγραφικά. Επιπλέον, οι σημερινοί κίνδυνοι ανά κλάδο δεν έχουν πραγματικά αλλάξει τη μακροπρόθεσμη διαρθρωτική ευκαιρία πίσω από την ενεργειακή μετάβαση, ακόμη και μετά την εισβολή της Ρωσίας. Η μεγάλη εικόνα παραμένει αμετάβλητη: πρέπει να αλλάξουμε το ενεργειακό μας σύστημα. Ο κόσμος μας εξακολουθεί να εκπέμπει 36 δισεκατομμύρια τόνους διοξειδίου του άνθρακα σε παγκόσμιο επίπεδο ετησίως και πρέπει επειγόντως να μηδενίσουμε το ποσοστό αυτό.
Ωστόσο, υπάρχουν πολλά θετικά στοιχεία σχετικά με την ενεργειακή μετάβαση στην τρέχουσα ενεργειακή κρίση. Για παράδειγμα, οι τεχνολογίες ενεργειακής μετάβασης μπορούν να βοηθήσουν στην επίλυση της ενεργειακής εξάρτησης της Ευρώπης ή να τονίσουν τη σημασία γύρω από την ενεργειακή ασφάλεια. Επιπλέον, οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, ιδίως η αιολική και η ηλιακή, παράγονται χρησιμοποιώντας πόρους που είναι διαθέσιμοι σε κάθε χώρα, γεγονός που αποτελεί ένα πραγματικό εργαλείο για την προώθηση της ενεργειακής ισότητας.
Ο κόσμος μας εξακολουθεί να εκπέμπει 36 δισ. τόνους διοξειδίου του άνθρακα ετησίως και πρέπει επειγόντως να μηδενίσουμε το ποσοστό αυτό.
Το 2021 οι παγκόσμιες επενδύσεις για την ενεργειακή μετάβαση έφτασαν τα 755 δισ. δολάρια, σύμφωνα με το BloombergNEF – μια τεράστια ετήσια αύξηση κατά 27% και πάνω από 200 δισ. δολάρια υψηλότερα από τα επίπεδα που επιτεύχθηκαν το 2019. Και βλέπουμε ότι η τάση αυτή θα συνεχιστεί: τα επόμενα 30 χρόνια αναμένουμε να δαπανηθούν περισσότερα από 100 τρισεκατομμύρια δολάρια για την επίτευξη της μετάβασης σε ένα πιο βιώσιμο ενεργειακό σύστημα.
Αυτές οι τεράστιες δαπάνες δεν μπορούν να ακυρωθούν απλώς και μόνο λόγω των σημερινών ενεργειακών ελλείψεων. Ως εκ τούτου θεωρώ ότι η τρέχουσα κατάσταση αποτελεί μια ευκαιρία για επιτάχυνση της ενεργειακής μετάβασης.
Το 2023 εκκινεί για τη Schroders με ένα πολύ σημαντικό γεγονός: διοργανώνεται στην Ελλάδα για πρώτη φορά το συνέδριο «The savvy investor – Schroders Investment Conference Athens 2023». Η διοργάνωση καταδεικνύει τη σημασία την οποία αποδίδει η Schroders στην Ελλάδα, θεωρώντας τη ως μια στρατηγικής σημασίας αγορά για την περιοχή της Κεντροανατολικής Ευρώπης και της Μεσογείου. Στο συνέδριο, οι ειδικοί της Schroders από διάφορες κατηγορίες περιουσιακών στοιχείων θα μοιραστούν τις επενδυτικές απόψεις τους για το 2023 και θα εξετάσουν πιθανά θέματα που μπορεί να καθοδηγήσουν τις παγκόσμιες και ιδιαίτερα τις ευρωπαϊκές αγορές. To Investment Conference θα πραγματοποιηθεί στην Αθήνα στις 8 Φεβρουαρίου 2023 και θα απευθυνθεί σε Ελληνες επενδυτές.
Ελκυστικά ξανά τα ομόλογα
– H άνοδος του πληθωρισμού μπορεί να προσλάβει μόνιμα χαρακτηριστικά και να οδηγήσει σε στασιμοπληθωρισμό;
– Οι «ρίζες» της έξαρσης του πληθωρισμού παγκοσμίως μπορούν να εντοπιστούν στην αρχή της πανδημίας COVID-19, όταν και δημιουργήθηκε μια μεγάλη ανισορροπία μεταξύ της προσφοράς και της ζήτησης αγαθών. Η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία, μεταξύ άλλων παραγόντων, έχει αυξήσει τον κίνδυνο του στασιμοπληθωρισμού. Σε ό,τι αφορά την πορεία των αγορών, οι παγκόσμιες μετοχές φαίνεται πως δεν έχουν ευνοϊκή πορεία σε αυτό το περιβάλλον, καθώς οι εταιρείες έχουν να αντιμετωπίσουν ταυτόχρονα τη μείωση των εσόδων και την αύξηση του κόστους, γεγονός που συμπιέζει τα περιθώρια κέρδους. Ωστόσο, αυτό δεν σημαίνει ότι όλοι οι τομείς πιέζονται το ίδιο. Ορισμένες μετοχές θα είναι πιο προστατευμένες από άλλες λόγω των αμυντικών χαρακτηριστικών τους ή/και της θετικής συσχέτισής τους με την εξέλιξη του πληθωρισμού. Ταυτόχρονα θεωρούμε ότι τα ομόλογα θα είναι πιο σταθερά το 2023, επιτρέποντας στους επενδυτές να επωφεληθούν από τις προσφερόμενες αποδόσεις. Αυτό σημαίνει ότι η ελκυστικότητα των ομολόγων επέστρεψε ξανά, προσφέροντας και πάλι πλεονεκτήματα διαφοροποίησης και αξιόλογες αποδόσεις.
