Η αποκλιμάκωση του πληθωρισμού στην Ευρωζώνη, ο οποίος υποχώρησε σε μονοψήφια επίπεδα και στο 9,2% τον Δεκέμβριο, δεν αναμένεται να πείσει την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα να βάλει φρένο στην επιθετικότητά της και άρα στις αυξήσεις επιτοκίων, τουλάχιστον προς το παρόν, σημειώνουν αναλυτές στην «Κ», καθώς στον «αγώνα» της για την τιθάσευση των υψηλών τιμών κινδυνεύει να δράσει καθ’ υπερβολήν.
Η επικεφαλής της ΕΚΤ, Κριστίν Λαγκάρντ, κατά τη συνεδρίαση του Δεκεμβρίου είχε δηλώσει ξεκάθαρα πως θα ακολουθήσουν «σημαντικές αυξήσεις» επιτοκίων και μάλιστα της τάξης των 50 μονάδων βάσης, για μεγάλο χρονικό διάστημα. «Το παιχνίδι είναι μακρύ», όπως είχε πει χαρακτηριστικά, καθώς ο πληθωρισμός εξακολουθεί να είναι υπερβολικά υψηλός και θα παραμείνει σε επίπεδα πάνω από τον στόχο για παρατεταμένη χρονική περίοδο. Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις του Δεκεμβρίου, ο ονομαστικός πληθωρισμός θα διαμορφωθεί στο 6,3% το 2023, ενώ δεν αναμένεται να υποχωρήσει στον στόχο (2%) έως και το 2025. Οι προβλέψεις βασίζονται στο ότι οι τιμές του φυσικού αερίου θα κινηθούν στα 124 ευρώ ανά MWh κατά μέσον όρο ολόκληρο το 2023, τη στιγμή που η τιμή του TTF στα μέσα Ιανουαρίου έχει ήδη υποχωρήσει σε επίπεδα πριν από τον πόλεμο στην Ουκρανία και στα 70 ευρώ/MWh, με πτώση 50% από τον Δεκέμβριο.
Οι δηλώσεις των αξιωματούχων της ΕΚΤ τις τελευταίες μέρες και μετά τη δημοσίευση των στοιχείων για τον πληθωρισμό, δείχνουν πως συνεχίζει να υπάρχει ισχυρή στήριξη εντός του διοικητικού συμβουλίου για σημαντικές αυξήσεις επιτοκίων στις επόμενες συνεδριάσεις. Ο διοικητής της Κεντρικής Τράπεζας της Ισπανίας, Πάμπλο Χερνάντες ντε Κος, δήλωσε ότι «σκοπεύουμε να συνεχίσουμε να αυξάνουμε σημαντικά τα επιτόκια στις επόμενες συνεδριάσεις», ενώ προειδοποίησε επίσης ότι η δημοσιονομική πολιτική κινδυνεύει να αυξήσει την πληθωριστική πίεση. Ο διοικητής της Κεντρικής Τράπεζας της Φινλανδίας, Ολι Ρεν, είπε επίσης ότι τα επιτόκια πρέπει να αυξηθούν «σημαντικά», ενώ και ο Αυστριακός Ρόμπερτ Χόλτσμαν, ένα από τα πιο επιθετικά μέλη του Δ.Σ., είπε ότι «η αποφασιστικότητα της ΕΚΤ δεν θα αλλάξει μέχρι να εξασθενήσει ο πληθωρισμός».
Τι φοβάται η ΕΚΤ
Οι αναλυτές επισημαίνουν πως αν και η αποκλιμάκωση των τιμών της ενέργειας και η συνεχιζόμενη στήριξη των κυβερνήσεων στα νοικοκυριά και στις επιχειρήσεις έχουν οδηγήσει σε μείωση του ονομαστικού πληθωρισμού, αυτό που «φοβάται» κυρίως η ΕΚΤ είναι πως οι υποκείμενες πληθωριστικές πιέσεις παραμένουν ισχυρές. Στο οικονομικό δελτίο που δημοσίευσε την περασμένη εβδομάδα η ΕΚΤ προέβλεπε πως η αύξηση των μισθών, βασικός δείκτης για το πού κατευθύνεται ο πληθωρισμός, θα είναι «πολύ ισχυρή» τα επόμενα τρίμηνα, ενισχύοντας την ανάγκη για περισσότερες αυξήσεις των επιτοκίων.
Παράλληλα, τα καλύτερα από τα αναμενόμενα στοιχεία της οικονομίας δίνουν επίσης άνεση στην ΕΚΤ να συνεχίσει τη σύσφιγξη της νομισματικής πολιτικής. Η Goldman Sachs πραγματοποίησε «στροφή» την περασμένη εβδομάδα τονίζοντας πως δεν βλέπει πλέον ύφεση στην Ευρωζώνη φέτος, λόγω της πιο ανθεκτικής δυναμικής της ανάπτυξης στα τέλη του 2022, της απότομης μείωσης των τιμών του φυσικού αερίου και του «ανοίγματος» της Κίνας.
Η ΕΚΤ αναμένεται να προχωρήσει σε νέα αύξηση κατά 50 μονάδες βάσης τον Φεβρουάριο.
Οπως σημειώνει στην «Κ» ο Γιαν βον Γκέριχ, επικεφαλής αναλυτής της Nordea Research, δεν είναι ακόμη σαφές ότι οι πρόσφατες εξελίξεις έχουν αμβλύνει την πίεση στην ΕΚΤ. «Σίγουρα οι τιμές της ενέργειας έχουν υποχωρήσει και ο ονομαστικός πληθωρισμός αιφνιδίασε προς τα κάτω. Ομως οι πιέσεις στον δομικό πληθωρισμό είναι πιο σημαντικές για την ΕΚΤ και αυτός συνεχίζει να εκπλήσσει ανοδικά». Οπως προσθέτει, «πρέπει επίσης να ληφθεί υπόψη ότι εάν η ΕΚΤ πιστεύει ότι απαιτούνται αυστηρότεροι όροι χρηματοδότησης για να τιθασευθεί ο πληθωρισμός, τότε η πτώση αποδόσεων των ομολόγων που έχει σημειωθεί το τελευταίο διάστημα, στην πραγματικότητα αυξάνει την πίεση στην ΕΚΤ να κάνει περισσότερα, όχι λιγότερα».
Ο κίνδυνος
Σημαντικός κίνδυνος, κατά τους αναλυτές, είναι ένα λάθος πολιτικής. Η ΕΚΤ, όπως και η πλειονότητα των αναλυτών, είχε προβλέψει το 2021 πως ο πληθωρισμός θα είναι ένα προσωρινό φαινόμενο. Η ενεργειακή και πληθωριστική κρίση εντάθηκαν, οδηγώντας την σε ταχεία στροφή πολιτικής και στον ταχύτερο κύκλο σύσφιγξης στην ιστορία της Κεντρικής Τράπεζας, φέρνοντας τα επιτόκια από το -0,5% στο +2% μέσα σε πέντε μήνες. «H ΕΚΤ μπορεί να επιμείνει στη στρατηγική διαχείρισης κινδύνου για περισσότερο από όσο είναι απαραίτητο. Συνεπώς υπάρχει ο κίνδυνος υπερβολικής σύσφιγξης, κάτι που θα επιβαρύνει την ανάπτυξη αργότερα φέτος. Πολλά θα εξαρτηθούν από τα στοιχεία για τον δομικό πληθωρισμό και τους μισθούς τους επόμενους μήνες», τονίζει στην «Κ» ο οικονομολόγος της Oxford Economics, Ολιβερ Ρακό.
Οπως σημειώνει στην «Κ» και ο επικεφαλής οικονομολόγος της ING, Κάρστεν Μπρζέσκι, υπάρχει κίνδυνος η ΕΚΤ να έχει κάνει και πάλι λάθος. «Εάν οι τιμές της ενέργειας παραμείνουν στα σημερινά τους επίπεδα, ο πληθωρισμός θα μπορούσε –ακόμη και προσωρινά– να αγγίξει το 2% φέτος. Θα μειώσουμε τις δικές μας προβλέψεις για τον πληθωρισμό σε περίπου 5,5% αργότερα αυτόν τον μήνα και αυτό εξακολουθεί να βασίζεται σε παραδοχές για τις τιμές της ενέργειας, παρόμοιες με αυτές που είχε η ΕΚΤ τον Δεκέμβριο. Εάν οι τιμές της ενέργειας παραμείνουν στα σημερινά τους επίπεδα, ο πληθωρισμός θα μπορούσε να φθάσει περίπου στο 4% κατά μέσον όρο το 2023», τονίζει ο οικονομολόγος.
Για την ΕΚΤ, αυτό περιπλέκει πολύ τα πράγματα, όπως επισημαίνει ο κ. Μπρζέσκι. «Τα δημοσιονομικά μέτρα στήριξης αμβλύνουν την κατάσταση, αλλά διατρέχουν επίσης τον κίνδυνο να ενισχύσουν πληθωριστικές πιέσεις, όπως συνέβη και στις ΗΠΑ με τις επιδοτήσεις για την COVID». Αυτός είναι ο λόγος, όπως εκτιμά, που η ΕΚΤ θα προχωρήσει σε αύξηση των επιτοκίων τον Φεβρουάριο κατά 50 μ.β., ωστόσο ο Μάρτιος θα είναι πιο δύσκολος, καθώς σε αυτή τη συνεδρίαση θα δοθούν και οι νέες προβλέψεις για ΑΕΠ και πληθωρισμό. «Εάν οι τιμές της ενέργειας παραμείνουν ως έχουν, η ΕΚΤ θα πρέπει να αναθεωρήσει προς τα κάτω τις προβλέψεις της για τον πληθωρισμό», εκτιμά ο οικονομολόγος της ING.
Υπερεκτίμηση
Υπάρχει βεβαίως η πιθανότητα η ΕΚΤ να υπερεκτιμά τώρα τον πληθωρισμό, σημειώνει και ο Βον Γκέριχ της Nordea Research, ωστόσο κατά τον ίδιο ο πληθωρισμός θα μπορούσε εύκολα να αποδειχθεί επίμονος, γεγονός που αποτελεί αξιοσημείωτο κίνδυνο ειδικά στη Ζώνη του Ευρώ, όπου η οικονομία δεν είναι τόσο δυναμική όσο στις ΗΠΑ και να παραμείνει πάνω από τον στόχο της ΕΚΤ για πολύ περισσότερο.
