Οι ΗΠΑ δίνουν ένα καρότο στις επιχειρήσεις για να γίνουν πράσινες, ενώ η Ευρώπη βάζει ποινή και φυσικά οι εταιρείες προτιμούν το δώρο της αμερικανικής κυβέρνησης παρά την ποινή των ευρωπαϊκών αρχών… Κάπως έτσι περιέγραψε πρόσφατα σε συνέντευξή του στο CNBC τη διαφορά του αμερικανικού νόμου για τον πληθωρισμό (IRA) και της ευρωπαϊκής πολιτικής, ο Ευάγγελος Μυτιληναίος.
Δύο μόλις ημέρες μετά, η Volkswagen, η μεγαλύτερη αυτοκινητοβιομηχανία της Ευρώπης, ανέστειλε τα σχέδια για ένα εργοστάσιο παραγωγής μπαταριών στην Ευρώπη. Φυσικά… προτίμησε τα 10 δισ. ευρώ που θα λάβει ως επιδότηση εάν το εγκαταστήσει στις ΗΠΑ. Προσφέροντας γενναιόδωρα κίνητρα σε κάθε στάδιο της παραγωγής, από την προμήθεια πρώτων υλών έως τη διάθεση του τελικού προϊόντος στον καταναλωτή, ο Λευκός Οίκος ενσωματώνει στον IRA μια δεκαετή στρατηγική για την ενεργειακή ασφάλεια και την ενεργειακή μετάβαση των ΗΠΑ. Για τις ευρωπαϊκές βιομηχανίες που δοκιμάζονται ακόμη από τις υψηλές τιμές ενέργειας και τον πληθωρισμό, ο IRA αποτελεί μια ακόμη πρόκληση και καθώς οι ανησυχίες για ένα μεταναστευτικό ρεύμα ενεργοβόρων ευρωπαϊκών βιομηχανιών προς τις ΗΠΑ κορυφώνονται, τα μάτια στρέφονται στο σχέδιο-απάντηση στον αμερικανικό «προστατευτισμό» που θα ανακοινώσει η Ε.Ε. στις 14 του μηνός. Το μεγάλο ερώτημα είναι το κατά πόσο το περίφημο Green Deal (Critical Raw Material Act) θα καταφέρει να αντικρούσει τις δραματικές επιπτώσεις για την ευρωπαϊκή βιομηχανία και συνολικότερα το κατά πόσο η Ευρώπη θα επιδείξει, έστω και με σημαντική υστέρηση, την απαιτούμενη στήριξη για τη διατήρηση της παραγωγής και της απασχόλησης εντός των τειχών της. Το προσχέδιο που παρουσίασε πάντως τον Φεβρουάριο η Επιτροπή κινείται μακράν αυτού του στόχου, αφού στο κρίσιμο κομμάτι της χρηματοδότησης περιορίζεται σε ένα πιο χαλαρό πλαίσιο κρατικών ενισχύσεων, ζήτημα που έχει προκαλέσει αντιδράσεις από κράτη-μέλη που δεν διαθέτουν ισχυρούς προϋπολογισμούς.
Για τις προσδοκίες της ευρωπαϊκής βιομηχανίας ενόψει των ανακοινώσεων της Επιτροπής, αλλά και για τη νέα κατάσταση που διαμορφώνεται μεταξύ των διατλαντικών εταίρων, μιλήσαμε με τον πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Συνδέσμου Βιομηχανιών Μετάλλου, Eurometaux, Ευάγγελο Μυτιληναίο. «Το μεγαλύτερο ζήτημα για τη βιομηχανία είναι το κόστος της ενέργειας. Εάν δεν ενεργήσουν στο θέμα της ενέργειας, δεν υπάρχει λόγος να παρουσιάσουν το Critical Raw Material Act, γιατί δεν θα υπάρχει κανείς εδώ τριγύρω να παράγει κρίσιμες πρώτες ύλες», δηλώνει. Ο ίδιος εμφανίζεται ιδιαίτερα ανήσυχος και για τις προεκτάσεις που μπορεί να πάρει το ζήτημα, καθώς έχει θέσει ήδη υπό δοκιμασία τις σχέσεις Ευρώπης – ΗΠΑ.
«Περιμένουμε από την Ευρώπη να ξυπνήσει και να κάνει κάτι», λέει ο επικεφαλής του Ευρωπαϊκού Συνδέσμου Βιομηχανιών Μετάλλου.
«Επενδύσεις δεκάδων δισ. ευρώ φεύγουν για Αμερική. Εχει εξελιχθεί σε μείζον ζήτημα Ευρώπης – Αμερικής, το οποίο ενδεχομένως να έχει και γεωπολιτικές προεκτάσεις», τονίζει με όλη την ευθύνη του ρόλου που του αναλογεί από την κομβική θέση του προέδρου της Eurometaux, την οποία κατέχει από τον περασμένο Οκτώβριο.
Σε ό,τι αφορά τη στάση της Ευρώπης, επαναλαμβάνει την αιχμηρή κριτική που έχει ασκήσει από την πρώτη στιγμή ανάληψης των καθηκόντων του και διαβεβαιώνει ότι θα συνεχίσει να διεκδικεί πιεστικά, μέτρα για τη στήριξη του κλάδου, που όπως λέει «συνεχίζει να αντιμετωπίζει υπαρξιακή απειλή από την ενεργειακή κρίση. Αν κλείσουμε τις βιομηχανίες μας και μεταφέρουμε την παραγωγή αλλού, αυτοκτονούμε ως ήπειρος. Περιμένουμε από την Ευρώπη να ξυπνήσει και να κάνει κάτι γι’ αυτό», τονίζει ο πρόεδρος της Eurometaux, εμμένοντας στην άποψή του περί «αυτοκτονικής» πολιτικής της Ε.Ε.
Για την ελληνική εξωστρεφή βιομηχανία ο ανταγωνισμός των ΗΠΑ θέτει θέμα επιβίωσης, σύμφωνα με τον κ. Μυτιληναίο, από τον οποίο ζητήσαμε να σχολιάσει και την εξαγορά της Enel Romania από τη ΔΕΗ. «Είναι μια μεγάλη επιχειρηματική κίνηση της ΔΕΗ, της ελληνικής οικονομίας και της Ελλάδας γενικότερα. Βοηθάει δε πολύ όλες τις ελληνικές ενεργειακές εταιρείες που διαθέτουν την απαραίτητη εξωστρέφεια», είπε.
Το «πράσινο σχέδιο» που αναμένεται να παρουσιάσει στις 14 Μαρτίου η Κομισιόν εισάγει διαδικασία για τον εντοπισμό στρατηγικών έργων για εξόρυξη, επεξεργασία και ανακύκλωση, τα οποία ενισχύουν την ασφάλεια εφοδιασμού της Ε.Ε. για στρατηγικές πρώτες ύλες. Κάθε κράτος-μέλος πρέπει να ορίσει μια εθνική αρμόδια αρχή υπεύθυνη για την αδειοδότηση έργων πρώτων υλών κρίσιμης σημασίας. Η έκδοση αδειών των συγκεκριμένων έργων δεν πρέπει να ξεπερνάει τους 24 μήνες για εξόρυξη και τους 12 μήνες για επεξεργασία και ανακύκλωση.
«Εισιτήριο» για Αμερική βγάζουν ιστορικές εταιρείες της Γηραιάς Ηπείρου
Ο κίνδυνος της αποβιομηχάνισης είναι πλέον άμεσος για την Ευρώπη, που δείχνει ανίκανη να αντιδράσει, ενώ πολλές βιομηχανίες στρέφονται προς τις ΗΠΑ προσβλέποντας σε γενναιόδωρες επιδοτήσεις από τα 369 δισ. δολ. του πακέτου Μπάιντεν. Τον αντιμετωπίζει άμεσα και η ισχυρότερη οικονομία της Ευρώπης, η Γερμανία, καθώς βλέπει ιστορικές βιομηχανίες της να δελεάζονται από τις επιδοτήσεις που τους υπόσχεται το αμερικανικό πρόγραμμα, εάν και εφόσον παράγουν πράσινες τεχνολογίες εντός ΗΠΑ.
Ηδη η εμβληματική αυτοκινητοβιομηχανία της Γερμανίας, η Volkswagen, έχει «παγώσει» το σχέδιό της να δημιουργήσει μονάδα παραγωγής μπαταριών για ηλεκτροκίνητα οχήματα στην ανατολική Ευρώπη. Οπως έχει καταστήσει σαφές, η ιστορική αυτοκινητοβιομηχανία τείνει να επιλέξει την ανέγερση αντίστοιχης μονάδας στην Αμερική, καθώς υπολογίζει πως μπορεί να επωφεληθεί από το πακέτο Μπάιντεν, αποσπώντας επιδότηση ύψους 10 δισ. ευρώ. Προτού οριστικοποιήσει τα σχέδιά της, πάντως, η VW δηλώνει πως περιμένει να δει την απάντηση της Ε.Ε. στο πακέτο Μπάιντεν, μια απάντηση που έως τώρα φαίνεται άνευρη και αναποτελεσματική.
Την ίδια στάση τηρεί και η βιομηχανία μπαταριών Northvolt, που έχει ήδη δηλώσει ότι είναι πιθανόν να εγκαταστήσει την επόμενη μεγάλη μονάδα της στις ΗΠΑ και όχι στη Γερμανία, αλλά έχει αφήσει ανοικτό το ενδεχόμενο να προτιμήσει τη Γηραιά Ηπειρο, εάν και εφόσον όμως διασφαλίσει μεγαλύτερες επιδοτήσεις από τις Βρυξέλλες. Οπως και η Volkswagen, η Northvolt υπολογίζει πως μπορεί να επωφεληθεί από το πακέτο Μπάιντεν αποσπώντας επιδοτήσεις ύψους τουλάχιστον 8 δισ. ευρώ, αν βέβαια εγκαταστήσει την παραγωγή της εντός ΗΠΑ. Ακόμη και η αμερικανική Intel Corp αναθεωρεί τα σχέδιά της, μολονότι είχε συμφωνήσει με το Βερολίνο την κατασκευή μονάδας παραγωγής μικροεπεξεργαστών στο Μαγδεμβούργο, με επιδοτήσεις ύψους 6,8 δισ. ευρώ από το γερμανικό κράτος.
Επικαλούμενη οικονομικές δυσκολίες που αντιμετώπισε μετά τη σχετική συμφωνία, η αμερικανική εταιρεία ζητάει τώρα από τη γερμανική κυβέρνηση πρόσθετες επιδοτήσεις, μεγαλύτερες κατά 4 έως 5 δισ. ευρώ. Σημειωτέον ότι η μονάδα στη Γερμανία εντασσόταν σε ευρύτερο επενδυτικό της πρόγραμμα ύψους 88 δισ. δολ. για την ανέγερση μονάδων της εντός Ευρώπης. Υπολόγιζε πως το συνολικό κόστος των επενδύσεών της θα έφτανε τα 33 δισ. ευρώ, με τις δαπάνες στη Γερμανία να μην υπερβαίνουν τα 17 δισ. ευρώ. Τώρα όμως υποστηρίζει ότι μόνον το σχέδιό της για τη μονάδα στη Γερμανία θα κοστίσει 30 δισ. ευρώ. Η αμερικανική βιομηχανία ανέφερε μάλιστα πως αρχικά υπολόγιζε ότι η Γερμανία θα επιδοτούσε κατά περίπου 40% το κόστος του επενδυτικού της σχεδίου στην επικράτειά της στο πλαίσιο του σχετικού προγράμματος της Ε.Ε. για την αυτάρκειά της σε μικροεπεξεργαστές. Τώρα, όμως, παραμένει ανοιχτή σε προτάσεις για ενίσχυση από άλλες κρατικές αρχές. Και ο κατάλογος των βιομηχανιών που βρίσκουν πιο συμφέρουσα την αμερικανική πρόταση τείνει να μεγαλώσει, όπως αναφέρουν στελέχη της ευρωπαϊκής βιομηχανίας.
Οπως ήταν αναμενόμενο, η Γερμανία που διαθέτει την απαιτούμενη οικονομική ισχύ ανακοίνωσε μέσα στην εβδομάδα την πρόθεσή της να προσφέρει δελεαστικές επιδοτήσεις στις βιομηχανίες προκειμένου να παραμείνουν στην επικράτειά της. Δεν έχουν, όμως, τις ίδιες δυνατότητες οι άλλες ευρωπαϊκές χώρες, πολλώ δε μάλλον οι χώρες του λεγόμενου ευρωπαϊκού Νότου, ενώ η όποια κοινή ευρωπαϊκή απάντηση από τις προτάσεις της Κομισιόν φαίνεται έως τώρα ανεπαρκής.
