Τον Δεκέμβριο του 2022 επετεύχθη μια ιστορική συμφωνία μεταξύ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και των κρατών-μελών. Για πρώτη φορά, οι επιχειρήσεις με περισσότερους από 100 εργαζομένους θα έχουν την υποχρέωση γνωστοποίησης της μισθολογικής διαφοράς μεταξύ των δύο φύλων, και αν αυτή είναι μεγαλύτερη του 5% να λαμβάνουν μέτρα διόρθωσης του χάσματος. Κάνοντας μια ιστορική αναδρομή, από το 1957 η Ευρωπαϊκή Ενωση (τότε ΕΟΚ) ορίζει με τη Συνθήκη της Ρώμης ως θεμελιώδη αρχή το δικαίωμα ίσης αμοιβής για όμοια εργασία μεταξύ γυναικών και ανδρών. Το 2006, με σχετική οδηγία, απαιτείται από τους εργοδότες να λαμβάνουν μέτρα για την εφαρμογή της ανωτέρω αρχής ίσης αμοιβής. Το 2014, με σύσταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, τα κράτη-μέλη της Ε.Ε. καλούνται να ενθαρρύνουν τους εργοδότες του δημόσιου και ιδιωτικού τομέα καθώς και τους κοινωνικούς εταίρους να εγκρίνουν και να προωθήσουν πολιτικές διαφάνειας των αποδοχών. Βέβαια, πολλοί θα μπορούσαν να κουνήσουν ήδη αποδοκιμαστικά το κεφάλι τους –και δικαίως–, καθώς ελάχιστη έως μηδενική προσπάθεια έχει καταβληθεί προς τη μείωση του μισθολογικού χάσματος μεταξύ των φύλων. Οι γυναίκες πολίτες της Ευρωπαϊκής Ενωσης αμείβονται κατά μέσον όρο 13% λιγότερο από τους άνδρες για μία ώρα όμοιας εργασίας.
Στο σημείο αυτό είναι που η λερναία ύδρα της ισότητας των φύλων γεννά διπλά κεφάλια, καθώς στην προσπάθεια να μειωθεί συστηματικά το μισθολογικό χάσμα, το πρόβλημα που καλούμαστε να λύσουμε είναι διττό. Αφενός η καθαρά στοχαστική ερώτηση «τελικά το χάσμα κλείνει αν για ορισμένο χρονικό διάστημα μειώσουμε συστηματικά και συντονισμένα τους μισθούς των ανδρών;» και αφετέρου «πώς ορίζουμε την ίση αμοιβή για την όμοια εργασία ώστε πραγματικά να λάβουμε τα αντίστοιχα μέτρα;».
Στο πρώτο ερώτημα, η απάντηση μπορεί θεωρητικά να είναι προφανής, στην πράξη όμως φαίνεται να ταλαιπωρεί πολλές επιχειρήσεις που προσπαθούν να περιορίσουν την αύξηση των αμοιβών των ανδρών, καθώς μια ανάλογη αύξηση μεγαλύτερη του 10% για τις γυναίκες μοιάζει εκ προοιμίου εξαιρετικά δύσκολη. Σε καθαρά θεωρητικό επίπεδο, πρέπει επίσης να σημειωθεί πως κανένα χάσμα δεν γεφυρώνεται με στρατηγικές αποδυνάμωσης του μέρους που βρίσκεται υψηλότερα σε μια κλίμακα. Σε αντίστοιχη συνθήκη, δεν θα σκεφτόταν κανείς να περιορίσει την εκπαίδευση σε όσους βρίσκονται πολύ υψηλά στην εκπαιδευτική βαθμίδα ή έχουν επαρκείς δεξιότητες. Αντίθετα, όλων η προσπάθεια εστιάζει στο να ενισχυθούν όσοι υπολείπονται δεξιοτήτων και γνώσεων ή δεν έχουν ίσες ευκαιρίες. Επομένως, η στρατηγική μείωσης των μηνιαίων μέσων απολαβών του ανδρικού πληθυσμού είναι εν τη γενέσει της λανθασμένη και άνευ ουσιώδους επιχειρηματολογίας. Το δεύτερο ερώτημα μας οδηγεί αναπόφευκτα στην αρχή της διαφάνειας, η οποία και διασφαλίζει ότι η γεφύρωση του χάσματος μπορεί να συμβεί. Στην περίπτωση της μισθολογικής διαφάνειας, αυτή επισύρει μια σειρά διαδικασιών εντός των επιχειρήσεων, ικανών να διασφαλίζουν τα δικαιώματα των εργαζομένων στη λήψη ουσιαστικής πληροφόρησης για τις αμοιβές.
Οι επιχειρήσεις με περισσότερους από 100 εργαζομένους θα έχουν την υποχρέωση γνωστοποίησης της μισθολογικής διαφοράς μεταξύ των δύο φύλων.
Με τη συμφωνία του Δεκεμβρίου 2022, πρακτικά οι επιχειρήσεις απαιτείται να κατανοήσουν πρωτίστως πως η μισθολογική διαφάνεια δεν ταυτίζεται με την απαγόρευση να αμείβουν με διαφορετικό τρόπο τους εργαζομένους τους. Καλούνται, ωστόσο, να διαμορφώσουν πολιτικές και διαδικασίες που θα ορίζουν τα κριτήρια καθορισμού του μισθού και των μισθολογικών αυξήσεων, ενώ παράλληλα να επενδύσουν σε πραγματική και με πολλαπλά κριτήρια αξιολόγηση του μισθολογικού χάσματος. Στην κατεύθυνση αυτή κρίνεται αναγκαία η θέσπιση και εφαρμογή ορθών διαδικασιών πληροφόρησης των υποψήφιων και υφιστάμενων εργαζομένων για το εύρος των αμοιβών μιας θέσης. Οι εργαζόμενοι θα έχουν πια δικαίωμα να λαμβάνουν επαρκή πληροφόρηση όχι μόνο για την ατομική αμοιβή τους, αλλά και για τα μέσα επίπεδα αμοιβής για όμοια εργασία.
*Η κ. Κατερίνα Παπανικολάου είναι επικεφαλής Skills and Diversity & Inclusion Services στην PwC Ελλάδας.
Ακολουθήστε το kathimerini.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις
Δείτε όλες τις τελευταίες Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο, στο kathimerini.gr
