«Μέσω της καινοτομίας θα κάνουμε τη διαφορά», ανέφερε στην ομιλία της η Mariya Gabriel, Ευρωπαία επίτροπος για θέματα Καινοτομίας, θέτοντας με σαφήνεια τους στόχους της Ε.Ε. για το μέλλον. Απόδειξη αυτού, ότι την 1η Δεκεμβρίου 2022 ξεκίνησε η μεγαλύτερη μέχρι σήμερα διαβούλευση της Ε.Ε. για το παρόν και το μέλλον της Ευρωπαϊκής Ερευνας και Καινοτομίας. Στόχος της, να χαραχθούν νέες κατευθύνσεις για το στρατηγικό πλάνο της Ευρώπης στα σχετικά χρηματοδοτικά προγράμματα έρευνας και καινοτομίας Horizon Europe, βασισμένες στα μέχρι τώρα αποτελέσματα και στην προσαρμογή αυτών στις σύγχρονες ανάγκες της ευρωπαϊκής κοινωνίας και οικονομίας. Οι απαραίτητες τροποποιήσεις αναμένεται να αποτυπωθούν στον ευρωπαϊκό προϋπολογισμό της περιόδου 2025-2027, ενώ στην προγραμματική περίοδο 2023-2024 προβλέπεται περαιτέρω ενίσχυση του ήδη υψηλού προϋπολογισμού των 95,5 δισ. ευρώ κατά 13,5 δισ.
Προτεραιότητα της Ε.Ε. αποτελεί η ανάκαμψη της ευρωπαϊκής κοινωνίας και οικονομίας, οι οποίες επλήγησαν τόσο κατά την περίοδο COVID-19, όσο και από την κρίση που προκάλεσε ο πόλεμος στην Ουκρανία, με την ενίσχυση συγκεκριμένων τομέων μέσω των χρηματοδοτικών της προγραμμάτων με κεντρικούς άξονες:
•Περιβάλλον – επιτάχυνση της επίτευξης των στόχων του Green Deal.
•Ενέργεια – ενεργειακή ανεξαρτητοποίηση από τη Ρωσία και ενίσχυση της συμμετοχής εναλλακτικών πηγών ενέργειας.
•Ψηφιοποίηση – ανάπτυξη νέων τεχνολογιών.
•Δημόσια Υγεία – δημιουργία προϋποθέσεων για την οικοδόμηση της Ευρωπαϊκής Ενωσης Υγείας.
Μέχρι σήμερα η Ελλάδα χαρακτηρίζεται «μέτριας καινοτομίας» χώρα (moderate innovator) σύμφωνα με τα στοιχεία του European Innovation Council (EIC). Αυτό προκύπτει από τις συμμετοχές διαφόρων οντοτήτων σε χρηματοδοτικά προγράμματα έρευνας και καινοτομίας, από το 2019 έως και το 2022. Συγκεκριμένα, η Ελλάδα τοποθετείται:
Στη 15η θέση μεταξύ των 27 χωρών της E.Ε. με 24 συμμετοχές σε έργα έρευνας και καινοτομίας, ποσοστό 0,8% επί του συνόλου. Στην 1η θέση κατατάσσεται η Ισπανία, με 640 έργα για την ίδια περίοδο.
Είναι μονόδρομος για τις ελληνικές επιχειρήσεις η διεκδίκηση ευρωπαϊκών χρηματοδοτήσεων.
Στη 16η θέση σε επίπεδο χρηματοδότησης με ελληνικούς φορείς να αντλούν χρηματοδοτήσεις ύψους 17 εκατ. Στην 1η θέση βρίσκεται η Γαλλία με ύψος χρηματοδοτήσεων 620 εκατ.
Οι ελληνικές επιχειρήσεις έχουν δείξει ιδιαίτερο ενδιαφέρον για χρηματοδοτήσεις που αφορούν περισσότερο την κάλυψη πάγιων αναγκών μέσω ευρωπαϊκών προγραμμάτων όπως το ΕΣΠΑ, ο Αναπτυξιακός Νόμος και το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας Ελλάδα 2.0 (RRF).
Η καινοτομία, ωστόσο, αφορά κυρίως την αξιοποίηση υφιστάμενων λύσεων έναντι της παραγωγής νέων. Μέχρι σήμερα, έχουν ήδη ληφθεί τέτοιου είδους χρηματοδοτήσεις μέσω ευρωπαϊκών προγραμμάτων όπως το ΕΣΠΑ, ο Αναπτυξιακός Νόμος, το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας Ελλάδα 2.0 (RRF), στο οποίο μάλιστα η Ελλάδα ήταν μεταξύ των πρώτων ευρωπαϊκών χωρών που κατέθεσαν ολοκληρωμένο και λεπτομερές σχέδιο.
Θα πρέπει, λοιπόν, να θεωρείται πλέον μονόδρομος για τις ελληνικές επιχειρήσεις η διεκδίκηση ευρωπαϊκών χρηματοδοτήσεων μέσω των προγραμμάτων ενίσχυσης της καινοτομίας. Η καινοτομία, γενικότερα, δημιουργεί νέα δεδομένα σε μία οικονομία.
Υπό το πρίσμα της καινοτομίας, γεφυρώνεται το χάσμα μεταξύ μεγάλων, μικρομεσαίων και μικρών επιχειρήσεων, αλλάζοντας εντελώς τον οικονομικό χάρτη της χώρας. Οι μικρές και μικρομεσαίες επιχειρήσεις ενισχύουν τη θέση τους στην αγορά, ενώ οι μεγαλύτερες εισέρχονται σε νέα πεδία δραστηριοποίησης πιο ομαλά.
Από τα παραπάνω, καθίσταται σαφής αναγκαιότητα οι ελληνικές επιχειρήσεις να αξιοποιήσουν άμεσα τις ευκαιρίες και τα διαθέσιμα εργαλεία για την ανάπτυξη και εφαρμογή της καινοτομίας μέσω των απευθείας χρηματοδοτικών προγραμμάτων της Ε.Ε., προς μια νέα εποχή βιώσιμης ανάπτυξης, που παράγει υπεραξία για τις ίδιες και τους ανθρώπους.
Ο κ. Ιωάννης Βουτσίνος είναι επικεφαλής EU Affairs & Funding Initiatives της PwC Ελλάδας.
