Τον περασμένο Οκτώβριο, περίπου τις ίδιες ημέρες που η Ουάσιγκτον κήρυξε ουσιαστικά τεχνολογικό πόλεμο στην Κίνα επιβάλλοντας σκληρούς περιορισμούς στις εξαγωγές τεχνολογίας επεξεργαστών προς τις κινεζικές βιομηχανίες, στη Γερμανία βρισκόταν σε εξέλιξη ένας μίνι εμφύλιος: ανάμεσα στον υπουργό Οικονομικών με συμμάχους του τα υπουργεία Αμυνας, Εξωτερικών και Εσωτερικών αφενός και αφετέρου στον Γερμανό καγκελάριο, Ολαφ Σολτς, που κάνοντας χρήση της εξουσίας του επέβαλε τη θέλησή του. Το διακύβευμα ήταν η εξαγορά τερματικού σταθμού εμπορευματοκιβωτίων στο λιμάνι του Αμβούργου από την κινεζική Cosco Shipping Ports.
Αν και ο κ. Σολτς ενέκρινε τελικά την εξαγορά, είναι σαφές πως μεγάλο μέρος του γερμανικού πολιτικού κόσμου άρχισε με κάποια καθυστέρηση να βλέπει με καχυποψία την επέλαση των κινεζικών βιομηχανιών σε στρατηγικής σημασίας υποδομές της Γερμανίας και στις γερμανικές βιομηχανίες της υψηλής τεχνολογίας. Ο εμφύλιος στους κόλπους του κυβερνητικού συνασπισμού της Γερμανίας ήταν, όμως, ώς ένα βαθμό μικρογραφία των διχογνωμιών που χωρίζουν και ευρύτερα τις χώρες της Ε.Ε. στο ακανθώδες θέμα της Κίνας, είτε αυτό αφορά την επέλαση του κινεζικού κεφαλαίου, είτε τις επενδύσεις των κινεζικών βιομηχανιών σε κρίσιμες υποδομές στην Ευρώπη, είτε τις προσπάθειες του Πεκίνου να κατακτήσει την τεχνογνωσία στην τελευταία λέξη στους μικροεπεξεργαστές υψηλής τεχνολογίας.
Ο στόχος
Στη γεφύρωση αυτού του χάσματος, ή μάλλον στην υποχώρηση του ενός στρατοπέδου με στόχο τη θωράκιση της Ευρώπης έναντι της κινεζικής επέλασης, φαίνεται να στόχευε η πρόεδρος της Κομισιόν, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, μέσα στην εβδομάδα, όταν τόνιζε πως «οι ενισχυμένες ευρωπαϊκές πολιτικές έναντι της Κίνας απαιτούν ενίσχυση του συντονισμού μεταξύ των κρατών-μελών και των ευρωπαϊκών θεσμών».
Εν ολίγοις, η πρόεδρος της Κομισιόν κάλεσε σε ενότητα και συστράτευση έναντι της Κίνας και των μεθοδεύσεων με στόχο την υπεροχή στην υψηλή τεχνολογία των επεξεργαστών και μέσω αυτής και τη γεωπολιτική κυριαρχία της.
Οι προτάσεις της κ. Φον ντερ Λάιεν για τη στρατηγική της Ε.Ε. έναντι της Κίνας περιλαμβάνουν, μεταξύ άλλων, ένα μηχανισμό που θα ελέγχει τις εξαγωγές ευρωπαϊκών επιχειρήσεων και τις επενδύσεις τους στο εξωτερικό με κριτήριο «το κατά πόσον εξυπηρετούν τα συμφέροντά μας». Και προκειμένου να μη δώσει την εντύπωση πως προσδένεται για μία ακόμη φορά στο άρμα της Ουάσιγκτον και παρασύρεται στη διελκυστίνδα με το Πεκίνο, η κ. Φον ντερ Λάιεν επανέλαβε και πάλι με άλλη διατύπωση ότι ζητούμενο για την Ευρώπη δεν είναι η αποσύνδεσή της από την Κίνα, αλλά η εξάλειψη του κινδύνου στις σχέσεις της με τη δεύτερη οικονομία του κόσμου.
Είναι, πάντως, σαφές ότι ο πόλεμος των επεξεργαστών και της τεχνολογίας αρχίζει να υπερβαίνει τα όρια της αντιπαλότητας ανάμεσα στις δύο μεγαλύτερες οικονομίες του πλανήτη, οι σχέσεις των οποίων βρίσκονται στο χειρότερο σημείο από το 1979. Ο πόλεμος των επεξεργαστών γίνεται παγκόσμιος, καθώς σταδιακά και ενίοτε αθόρυβα όλο και περισσότερες χώρες παίρνουν θέσεις μάχης και εντάσσονται στην πλειονότητά τους με την πλευρά του ισχυρού, δηλαδή της υπερδύναμης.
Πριν από περίπου ένα μήνα, η Ολλανδία ανακοίνωσε ότι απαγορεύει τις εξαγωγές τεχνολογίας επεξεργαστών στην Κίνα και τώρα μέσα στην εβδομάδα έκανε το ίδιο και η Ιαπωνία, ανακοινώνοντας ειδικούς ελέγχους στις εξαγωγές εξοπλισμού για την παραγωγή 23 ειδών επεξεργαστών.
«Καμπανάκι» Παγκόσμιας Τράπεζας
Οι επικρίσεις έρχονται από πολλές πλευρές και δεν αφορούν μόνο τον τεχνολογικό πόλεμο ανάμεσα στην Ουάσιγκτον και στο Πεκίνο, αλλά και τις παγκόσμιες διαστάσεις που τείνει να πάρει ο πόλεμος των επεξεργαστών. Μέσα στην εβδομάδα η Παγκόσμια Τράπεζα προειδοποίησε πως η τεχνολογική αποσύνδεση των δύο μεγαλύτερων οικονομιών του κόσμου και η επιβολή εκατέρωθεν περιορισμών υπονομεύουν την καινοτομία τόσο στις ΗΠΑ όσο και στην Κίνα, και «μειώνουν την προσφορά γνώσης παγκοσμίως». Επικαλούμενη μελέτη της σχετικά με τις άδειες ευρεσιτεχνίας, η Παγκόσμια Τράπεζα τόνισε πως τα μέτρα που έχουν λάβει Ουάσιγκτον και Πεκίνο από το 2018 και μετά έχουν πλήξει την καινοτομία των επιχειρήσεων και στις δύο χώρες. Και αυτό, υπογράμμισε, υπονομεύει την οικονομική ανάπτυξη που έχουν γνωρίσει οι χώρες της περιοχής Ασίας και Ειρηνικού τις τελευταίες δεκαετίες.
Σε ό,τι αφορά ειδικότερα την επιθετική στάση που αρχίζει να διαμορφώνει η Ε.Ε. προς την Κίνα, οι επικρίσεις προήλθαν από τον Κινέζο πρέσβη στην Ε.Ε., Φου Κονγκ, ο οποίος αναφέρθηκε στον εντεινόμενο προστατευτισμό στην Ευρώπη και κάλεσε τους Ευρωπαίους και τις ευρωπαϊκές κυβερνήσεις «να δουν ποιο είναι το συμφέρον τους και να αντισταθούν στις εντεινόμενες πιέσεις από τις ΗΠΑ».
Η επιβολή εκατέρωθεν περιορισμών υπονομεύει την καινοτομία τόσο στις ΗΠΑ όσο και στην Κίνα και «μειώνει την προσφορά γνώσης παγκοσμίως».
Αποδίδοντας ουσιαστικά τη στάση της Ε.Ε. σε ένα είδος υποτέλειάς της προς την Ουάσιγκτον, ο Κινέζος πρέσβης κάλεσε τις ευρωπαϊκές χώρες να αναπτύξουν «στρατηγική αυτονομία» και εξέφρασε την ελπίδα πως η Ε.Ε. θα βρει «το κουράγιο και την πολιτική δύναμη» για να προχωρήσει στην επικύρωση της συμφωνίας αμοιβαίων επενδύσεων με την Κίνα. Πρόκειται για τη συμφωνία στην οποία κατέληξε η Ε.Ε. το 2020 και η οποία είχε ενοχλήσει εξαιρετικά την Ουάσιγκτον, που τότε ζητούσε επιτακτικά τη στήριξη της Ευρώπης στην αναμέτρηση με τον ασιατικό οικονομικό γίγαντα. Η συμφωνία αυτή, όμως, έχει «παγώσει» από το 2021 και όπως τόνισε μέσα στην εβδομάδα η πρόεδρος της Κομισιόν, δεν πρόκειται να συναινέσει στην επικύρωσή της, καθώς «τόσο ο κόσμος όσο και η Κίνα έχουν αλλάξει από τότε».
Στις ΗΠΑ, άλλωστε, η πολεμική διάθεση προς την Κίνα δεν περιορίζεται στις επιθετικές πρωτοβουλίες της κυβέρνησης Μπάιντεν. Το περασμένο Σαββατοκύριακο πραγματοποιήθηκε στο Πεκίνο το Αναπτυξιακό Φόρουμ της Κίνας, στο οποίο συγκεντρώνονται κάθε χρόνο οι επικεφαλής των δυτικών επιχειρήσεων και συναντώνται με ηγετικές προσωπικότητες της Κίνας. Για πρώτη φορά μετά 25 χρόνια, προέκυψε πως στην πλειονότητά τους οι αμερικανικές επιχειρήσεις δεν βλέπουν την Κίνα ως επενδυτική προτεραιότητά τους.
Στην αντεπίθεση το Πεκίνο με ενίσχυση της βιομηχανίας
Επικρίνοντας τους Ολλανδούς, που πρώτοι αποφάσισαν να απαγορεύσουν τις εξαγωγές τεχνολογίας επεξεργαστών στην Κίνα, ο Κινέζος πρέσβης Φου Κονγκ τους κάλεσε «να έχουν υπόψη τους ότι η Κίνα δεν πρόκειται να μείνει αδρανής και να βλέπει να υπονομεύονται τα συμφέροντά της χωρίς να προχωρήσει σε κάποιες δράσεις». Η Κίνα αντεπιτίθεται και δεν αρκείται σε αντίποινα, μέτρα και κυρώσεις. Ενισχύει με κάθε τρόπο την κινεζική βιομηχανία επεξεργαστών, που σημειώνει πρόοδο στην προσπάθειά της να απεξαρτηθεί από την αμερικανική τεχνολογία.
Η κινεζική YMTC δοκιμάζει εξοπλισμό επεξεργαστών κινεζικής κατασκευής.
Ετσι, η μεγαλύτερη κινεζική βιομηχανία επεξεργαστών μνήμης, YMTC, αναμένεται να εγκαινιάσει τη νέα της μονάδα στις αρχές του επόμενου έτους, παρά το πλήγμα που δέχθηκε τον Οκτώβριο από το εμπάργκο της Ουάσιγκτον. Αρχικά «πάγωσε» τη μονάδα που ετοίμαζε στην πόλη Βουχάν στην κεντρική Κίνα, η οποία είχε επανειλημμένως κατηγορηθεί ότι τροφοδοτούσε τον κινεζικό κολοσσό των τηλεπικοινωνιών Huawei. Ακυρώθηκε, έτσι, η παραγγελία της Apple για μια σειρά επεξεργαστών μνήμης για τη νέα γενιά των κινητών τηλεφώνων iPhone.
Εδώ και αρκετό καιρό, πάντως, η YMTC δοκιμάζει εξοπλισμό επεξεργαστών κινεζικής κατασκευής και δηλώνει πολύ πιο αισιόδοξη ότι πλέον μπορεί να βασίζεται πολύ περισσότερο στις εγχώριες βιομηχανίες εξοπλισμού και ανταλλακτικών. Οπως αναφέρει σχετικό ρεπορτάζ των Financial Times, η επιτυχία της YMTC ως προς τη μείωση της εξάρτησή της από τις ΗΠΑ και άλλες χώρες παραγωγής επεξεργαστών καταδεικνύει πως αποτυγχάνει η Ουάσιγκτον στην προσπάθειά της να εμποδίσει ή, τουλάχιστον, να καθυστερήσει σημαντική την πρόοδο της Κίνας στην παραγωγή επεξεργαστών τελευταίας τεχνολογίας. Η κινεζική βιομηχανία αναμένεται, έτσι, να ανακτήσει από το 2024 την ανταγωνιστικότητά της έναντι άλλων μεγάλων παικτών του κλάδου, όπως η Samsung της Νότιας Κορέας και η αμερικανική Micron, οι κύριες ανταγωνίστριές της δηλαδή.
Η ενίσχυση της YMTC, αναμφίβολα με τη βοήθεια του Πεκίνου, είναι σαφής και αντανακλάται στο μερίδιό της στην παγκόσμια αγορά: το 2021 κατείχε το 5% της παγκόσμιας αγοράς μικροεπεξεργαστών μνήμης, όταν μόλις ένα χρόνο νωρίτερα, το 2020, δεν υπερέβαινε το 1%. Από τα ίδια τα αρχεία της εταιρείας με στοιχεία του Φεβρουαρίου προκύπτει πως η YMTC έλαβε 7 δισ. δολ. από κρατικά επενδυτικά οχήματα μετά την επιβολή των τελευταίων περιορισμών της Ουάσιγκτον στις εξαγωγές εξοπλισμού μικροεπεξεργαστών. Είναι, όμως, σαφές ότι τώρα σημειώνει δυναμική επιστροφή. Οπως τονίζει η βρετανική εφημερίδα, το κρίσιμο σημείο θα είναι όταν θα επιχειρήσει να αυξήσει την παραγωγή της σε μικροεπεξεργαστές μνήμης 3D Nand, που πάντως βρίσκονται περίπου δύο γενιές πίσω σε τεχνολογία εάν συγκριθούν με αντίστοιχα προϊόντα των Samsung, Hynix και Micron.
Φον ντερ Λάιεν
Επιχειρώντας να διαφοροποιήσει τη θέση της Ε.Ε. από την Ουάσιγκτον σε ό,τι αφορά την αντιπαλότητά της με την Κίνα, η πρόεδρος της Κομισιόν τόνισε πως οι Ευρωπαίοι «δεν θέλουμε να αποκόψουμε τους οικονομικούς, κοινωνικούς, πολιτικούς και επιστημονικούς μας δεσμούς», αλλά παράλληλα επισήμανε ότι η Ε.Ε. πρέπει να αναπτύξει «αμυντικούς μηχανισμούς» για την ασφάλειά της έναντι της κινεζικής επέλασης.
5%
της παγκόσμιας αγοράς μικροεπεξεργαστών μνήμης αντιπροσώπευε το 2021 η κινεζική YMTC σημειώνοντας ραγδαία ανάπτυξη από το μόλις 1% που αντιπροσώπευε το 2020.
Φου Κονγκ
Σε μια προσπάθεια να πείσει την Ε.Ε. ότι θα είναι λάθος να ακολουθήσει την πολιτική της Ουάσιγκτον στην επιβολή περιορισμών κατά της κινεζικής βιομηχανίας μικροεπεξεργαστών, ο πρέσβης της Κίνας στην Ε.Ε. εξέφρασε την ελπίδα του Πεκίνου πως «οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις και οι Ευρωπαίοι πολιτικοί θα δουν τι πραγματικά τους συμφέρει και θα αντισταθούν στην πίεση των ΗΠΑ».
7 δισ. δολ.
έχει λάβει η YMTC ως κρατικές επενδύσεις από τη στιγμή που η Ουάσιγκτον επέβαλε περιορισμούς στις εξαγωγές τεχνολογίας προς την Κίνα.
Προειδοποίηση
Επισημαίνοντας τους κινδύνους της εντεινόμενης διελκυστίνδας ανάμεσα στις δύο μεγαλύτερες οικονομίες του πλανήτη με διακύβευμα την τεχνολογία των μικροεπεξεργαστών, η Παγκόσμια Τράπεζα προειδοποίησε πως «οι διμερείς περιορισμοί στην ανταλλαγή τεχνολογίας και στη συνεργασία ανάμεσα στις χώρες μπορεί να μειώσουν την προσφορά γνώσης και τεχνογνωσίας σε παγκόσμιο επίπεδο».
