Το ενδεχόμενο περαιτέρω εξαγορών στις κατασκευές, όπως ίσως και την απορρόφηση επιπλέον τραπεζών από τον τραπεζικό όμιλο που συγκροτεί, αφήνει ανοιχτό μιλώντας στην «Καθημερινή» ο Αλέξανδρος Εξάρχου. Ξεκαθαρίζει παράλληλα πως τόσο στην Intrakat όσο και στην Παγκρήτια Τράπεζα σκοπός των επενδυτικών σχημάτων στα οποία συμμετέχει μαζί με τους Δημήτριο Μπάκο και Ιωάννη Καϋμενάκη, είναι η ανάπτυξη και η επαναφορά τους στην κερδοφορία. Είμαστε μακροχρόνιοι επενδυτές, αναφέρει χαρακτηριστικά ο αντιπρόεδρος και CEO της Intrakat. Υπενθυμίζεται πως οι τρεις αυτοί μέτοχοι μέσω της Winex Investments ελέγχουν την κατασκευαστική που εξαγοράζει την «Ακτωρ», και μέσω της Thrivest Holdings ελέγχουν την Παγκρήτια Τράπεζα, ενώ συμμετέχουν και στο μετοχικό κεφάλαιο της Attica Bank και υλοποιούν σχέδιο ενοποίησής τους σε έναν νέο χρηματοπιστωτικό όμιλο. Ο Α. Εξάρχου εξηγεί τα σχέδια για δημιουργία αξίας και ενίσχυσης της κερδοφορίας τους και περιγράφει το πλάνο περαιτέρω επέκτασης στην αγορά των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας, των Παραχωρήσεων και των Συμπράξεων Δημοσίου και Ιδιωτικού Τομέα. Δηλώνει αισιόδοξος για την πορεία της ελληνικής οικονομίας, υπό την προϋπόθεση όμως πως οι εκλογές θα δώσουν μία σταθερή κυβέρνηση. Τονίζει επίσης πως περιμένει ότι ο 5ος τραπεζικός πυλώνας –ο οποίος θα αναδυθεί μέσα από την ενοποίηση της Παγκρήτιας και μικρότερων τραπεζών με την Attica Bank– θα τύχει ανάλογης στήριξης με αυτή που παρασχέθηκε στις συστημικές τράπεζες. Μιλάει δηλαδή ευθέως για ένταξη του σχήματος στο πρόγραμμα «Ηρακλής» προκειμένου να αντιμετωπιστεί το ζήτημα των μη εξυπηρετούμενων ανοιγμάτων της Attica Bank.
– Με τις κινήσεις σας στην κατασκευαστική και την τραπεζική αγορά έχετε μπροστά σας ένα δύσκολο έργο: συγχώνευση εταιρειών, αναδιάρθρωση λειτουργιών, ανάπτυξη και ομογενοποίηση διαφορετικών εργασιακών νοοτροπιών. Στοχεύετε να φτιάξετε τον δεύτερο μεγαλύτερο κατασκευαστικό όμιλο και τον πέμπτο μεγαλύτερο τραπεζικό. Δεν σας τρομάζει το μέγεθος της πρόκλησης;
– Αναδύθηκαν ευκαιρίες, και οι ευκαιρίες ενίοτε έρχονται ταυτόχρονα. Το ερώτημα είναι αν τις αφήνεις γιατί τις φοβάσαι. Πόσες φορές όμως θα δινόταν η ευκαιρία η Intrakat να αποκτήσει μια εταιρεία του μεγέθους της «Ακτωρ»; Θα θέλαμε να ήταν σε καλύτερο χρονικό σημείο; Πιθανόν. Αλλά οι ευκαιρίες έρχονται όταν έρχονται και αν τις αφήσεις, μπορεί να μην ξανάρθουν. Αρα, η απάντηση είναι «έτσι τα φέρνει καμιά φορά η ζωή». Τώρα κατά πόσον μπορεί να προχωρήσει επιτυχώς η ομογενοποίηση των δύο κατασκευαστικών, πιστεύω πως είναι εφικτό και αυτό διότι τόσο εγώ, όσο και πολλά εκ των στελεχών μας ξέρουμε την «Ακτωρ» πολύ καλά.
– Ποια θεωρείτε τη μεγαλύτερη πρόκληση της επόμενης ημέρας για την Intrakat αλλά και για τον κατασκευαστικό κλάδο γενικότερα;
– Η πραγματικότητα είναι πως ξαφνικά είναι πολύ μεγάλο το ανεκτέλεστο όλων των κατασκευαστικών. Προηγήθηκε μία δεκαετία κατά την οποία δεν υπήρχαν καθόλου έργα, και όσα λίγα έβγαιναν κερδίζονταν με εκπτώσεις, σαφώς κάτω του κόστους. Αρα για να υπάρξεις ως κατασκευαστική, να διατηρήσεις τεχνική επάρκεια, έπρεπε να χάνεις λεφτά. Ηταν τόσο παρατεταμένη η κρίση που δοκίμασε τα θεμέλια του κλάδου. Η Intrakat ήταν μία κατασκευαστική που είχε στηθεί σε διαφορετικό μοντέλο, μία μικρή εταιρεία που ωστόσο δεν κατάφερε να παραμείνει κερδοφόρα. Λοιπόν εμείς αγοράζοντάς την, γνωρίζοντας πολύ καλά και το μέγεθός της και τις ικανότητές της, αγοράσαμε τη θέση της στην αγορά. Επρεπε μετά να δημιουργήσουμε τεχνική ικανότητα –και αυτό ξεκινήσαμε να κάνουμε– αλλά απαιτεί χρόνο και είναι και επικίνδυνο ενόψει του μεγάλου ανεκτέλεστου. Και ξαφνικά βρίσκεται μπροστά μας η κάποτε μεγαλύτερη κατασκευαστική στην Ελλάδα, με τεχνική επάρκεια και εμπειρία απαράμιλλη. Μια εταιρεία που την ξέραμε πολύ καλά –εγώ έχω υπάρξει διευθύνων σύμβουλός της–, που μας έδινε όλα αυτά που μας έλειπαν. Ολοι πίστευαν ότι εμείς τρέχαμε να αυξήσουμε το ανεκτέλεστό μας. Αληθές σε κάποιο βαθμό, αλλά δεν ήταν αυτός ο λόγος που αποφασίσαμε την εξαγορά. Το αποφασίσαμε γιατί έτσι δημιουργούμε έναν κατασκευαστικό όμιλο, γρήγορα, χωρίς να περιμένουμε δεκαετίες, με τεχνική επάρκεια και ικανότητα και εξοπλισμό. Και βέβαια αυτά πληρώνονται, δεν έρχονται δωρεάν.
– Ποιο είναι το επόμενο μεγάλο βήμα στις κατασκευές;
Επιδιώκουμε να δημιουργήσουμε στα καλά χρόνια σταθερές ταμειακές ροές από τα έργα παραχώρησης, από τα ΣΔΙΤ και τις ΑΠΕ.
– Το μεγάλο στοίχημα για εμάς είναι να καταφέρουμε να ενσωματώσουμε σε ένα σύστημα Intrakat και «Ακτωρ». Και δεν είναι αυτή τη στιγμή γνωστό ποιοι εταιρικοί μετασχηματισμοί θα είναι καλύτεροι. Δηλαδή αν θα γίνουν απορροφήσεις, συγχωνεύσεις, ποιος θα συγχωνεύσει ποιον, αν θα γίνουν αποσχίσεις κλάδων ή αν θα συγχωνευτούν ως έχουν. Αυτά ακόμα δεν τα έχουμε αποφασίσει. Είναι κάτι που θα μελετήσουμε με ψυχραιμία και αφού αναλάβουμε τη διοίκηση της «Ακτωρ». Υπό την προϋπόθεση βεβαίως πως η εξαγορά θα εγκριθεί από την Επιτροπή Ανταγωνισμού. Κάτι που ελπίζουμε να έχει γίνει έως το φθινόπωρο. Μεγαλύτερη πρόκληση αυτή τη στιγμή είναι η διαχείριση της απόκτησης της «Ακτωρ», να φτιάξουμε γρήγορα μια ομογενοποιημένη ομάδα και να στηρίξουμε την «Ακτωρ» οικονομικά προκειμένου να ανακάμψει.
– Υφίσταται προοπτική αύξησης κεφαλαίου λόγω της «Ακτωρ»;
– Οχι, δεν είναι αυτό το ζήτημα, δεν λύνονται όλα τα θέματα με αυξήσεις κεφαλαίου. Εχουμε μπροστά μας πολλά πράγματα. Τα θέματα της «Ακτωρ» θα καλυφθούν από τις δικές της ταμειακές ροές. Αν χρειαστεί να βοηθήσουμε, η Intrakat έχει πλέον πλεόνασμα ταμειακό να το κάνει. Θεωρούμε ότι αύξηση κεφαλαίου δεν θα χρειαστεί, τουλάχιστον στο προβλέψιμο μέλλον. Ποτέ βέβαια κανείς δεν ξέρει. Μπορεί να κάνουμε μία εξαγορά στο εξωτερικό. Επίσης διεκδικούμε την παραχώρηση της Αττικής Οδού και αν την κερδίσουμε μπορεί να χρειαστούν κεφάλαια. Οπότε δεν μπορώ να αποκλείσω εντελώς το ενδεχόμενο, αλλά με τα σημερινά δεδομένα δεν απαιτείται. Να συμπληρώσω πάντως ότι το ανεκτέλεστο που έχει αποκτήσει οψίμως η «Ακτωρ» δεν εξασφαλίστηκε με υπερβολικές εκπτώσεις. Είναι λοιπόν κερδοφόρο το αντικείμενο μπροστά της.
– Στην παρούσα φάση το Ταμείο Ανάκαμψης αλλά και οι ιδιωτικές και ξένες επενδύσεις εν γένει διαμορφώνουν ένα πολλά υποσχόμενο τοπίο για τις κατασκευές. Τι θα γίνει όμως όταν ο κύκλος αυτός κλείσει;
– Αυτό είναι ένα πολύ σημαντικό ζήτημα. Ομως οι κατασκευές έτσι είναι. Γι’ αυτό και οι μεγάλες κατασκευαστικές στο εξωτερικό δεν έχουν δραστηριότητες μόνο σε μία χώρα. Το ζητούμενο είναι να προετοιμαστείς στις καλές εποχές. Πώς; Με έναν βασικά τρόπο και αυτόν επιδιώκουμε: να δημιουργήσουμε στα χρόνια τα καλά σταθερές ταμειακές ροές από τα έργα παραχώρησης, από τα ΣΔΙΤ, και από τις ΑΠΕ. Αρα εμείς προσπαθούμε να δημιουργήσουμε χρηματοροές με παραχωρήσεις και ανανεώσιμες, που θα μας επιτρέψουν όταν (και θα γίνει, έπειτα από κάποια χρόνια) η αμιγώς κατασκευαστική αγορά εισέλθει σε ύφεση, να έχουμε εξασφαλίσει την επόμενη μέρα. Και να μπορέσουμε να αναπτυχθούμε σε άλλες γεωγραφικές περιοχές που θα έχουν κατασκευαστικό αντικείμενο. Αλλά με προσεκτικά επιλεγμένες συνεργασίες με τοπικούς ομίλους ώστε να διασφαλιστεί η εκεί κερδοφορία.
– Να συμπεράνουμε δηλαδή πως είναι υπαρκτό το ενδεχόμενο εξαγορών στο εξωτερικό; Πολλή συζήτηση γίνεται για τη Ρουμανία.
– Σας το λέω καθαρά, ότι όταν το αποφασίσουμε θα αναπτυχθούμε εκτός Ελλάδος. Θα επιλέξουμε αγορά και τοπική κατασκευαστική εταιρεία –κερδοφόρα και με υπολογίσιμο αντικείμενο– και επ’ αυτής θα επενδύσουμε. Τώρα όσον αφορά τη Ρουμανία, λόγω της έκθεσης που έχει ήδη εκεί η «Ακτωρ», και σε πιο μικρό βαθμό και η Intrakat, σίγουρα είναι μια προοπτική που εξετάζουμε. Η Ρουμανία τα επόμενα χρόνια θα παραμείνει μια πολλά υποσχόμενη αγορά.
Υπάρχουν μεγάλα περιθώρια για χρηματοδοτήσεις μικρών και μεσαίων
– Το επενδυτικό σας άνοιγμα στον τραπεζικό κλάδο είναι λίαν φιλόδοξο. Μπορεί να γνωρίζετε τις κατασκευές, αλλά πόσο οικείες σάς είναι οι τράπεζες;
– Στις τράπεζες, ως εκ της φύσεως του εγχειρήματος, επενδύουμε σε επιχειρήσεις οι οποίες κατ’ αρχήν έχουν πρόβλημα. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι και η Παγκρήτια, σαφώς λιγότερο, αλλά κυρίως η Attica Bank, είναι όμιλοι που δοκιμάζονται οικονομικά επί χρόνια. Δεν έχουν κλείσει όμως. Πέρασαν τον Αρμαγεδδώνα της προηγούμενης δεκαετίας, αλλά είναι εδώ. Τι ενστερνιστήκαμε εμείς; Το όραμα για την εξυγίανσή τους και τη δημιουργία μιας πέμπτης μεγάλης ελληνικής τράπεζας, που κατά την ταπεινή μου γνώμη αλλά και τη γνώμη, πιστεύω, και της ΤτΕ και των ευρωπαϊκών αρχών είναι απαραίτητη στην Ελλάδα. Χρειάζεται μεγαλύτερος ανταγωνισμός. Είναι δύσκολο το εγχείρημα αλλά απαραίτητο. Ο 5ος πυλώνας στοχεύει σε μια αγορά που δεν καλύπτεται επαρκώς από τις συστημικές. Ο μέσος επιχειρηματίας, ο μικρομεσαίος, δεν έχει πρόσβαση σε κεφάλαιο κίνησης. Οι μεγάλες τράπεζες δεν έχουν χρόνο για αυτούς. Εχει εκλείψει εκείνη η επιχειρηματική τραπεζική που ήθελε τον τραπεζίτη να μιλάει απευθείας με τον πελάτη του και αν και εφόσον τον εμπιστευθεί, να αναλαμβάνει και κάποιο ρίσκο. Αυτό για τους μικρούς και τους μεσαίους δεν υπάρχει πια. Αυτό θέλουμε να επαναφέρουμε. Θεωρούμε ότι υπάρχει πεδίον δόξης λαμπρό σε αυτό. Στο πλαίσιο βεβαίως πάντα των κανόνων και της εποπτείας της ΤτΕ.
– Ωστόσο, το «άθροισμα» Παγκρήτιας, HSBC, Attica Bank, Συνεταιριστικής Κεντρικής Μακεδονίας έχει σοβαρότατες οικονομικές προκλήσεις που προκύπτουν κυρίως από τη διαχείριση των μη εξυπηρετούμενων δανείων της Attica. Κάποιοι μιλούν για… ηράκλειο άθλο.
– Στο πλαίσιο της στήριξης των συστημικών τραπεζών εκδηλώθηκε μια ανταγωνιστική προτίμηση υπέρ αυτών τόσο διά του ΤΧΣ αρχικά όσο και διά του «Ηρακλή» κατόπιν. Κατανοητό. Αυτές ήταν ενδεχομένως οι ανάγκες της εποχής. Κεφαλαιοποιήθηκαν μέσω ΤΧΣ επανειλημμένα και τώρα, που το ΤΧΣ προοδευτικά θα αποεπενδύσει, οι ιδιώτες που θα αγοράσουν μετοχές σε συστημικές τράπεζες θα έχουν επωφεληθεί ενός ανταγωνιστικού πλεονεκτήματος που δόθηκε στο παρελθόν. Αλλά και η Παγκρήτια έπρεπε να ιδιωτικοποιηθεί και η Attica Bank ακόμα περισσότερο. Ως ιδιώτης επενδυτής έχουμε την προσδοκία ότι δεν θα εξακολουθήσει το υφιστάμενο πλεονέκτημα εις βάρος των μη συστημικών τραπεζών και πλέον θα στηριχτεί και το ενοποιημένο σχήμα Αττικής, Παγκρήτιας, και μη συστημικών τραπεζών εν γένει, προκειμένου να εξαλειφθούν τα μη εξυπηρετούμενα ανοίγματα του παρελθόντος. Θα πρέπει λοιπόν, κατά τη γνώμη μου, επειδή ξεκάθαρα είναι δίκαιο και αναγκαίο, αλλά και για το καλό της οικονομίας, να δημιουργηθεί μηχανισμός ο οποίος θα καλύψει κάποιες από τις εναπομείνασες ανάγκες των συστημικών, αλλά και τα μη εξυπηρετούμενα ανοίγματα των μη συστημικών. Να επισημάνω όμως πως οι εξασφαλίσεις που υπάρχουν για να καλύψουν τα κόκκινα δάνεια Αττικής και Παγκρήτιας, κάθε άλλο παρά ασήμαντες είναι. Πεποίθησή μου είναι λοιπόν ότι θα δοθεί η ευκαιρία σε μη συστημικές τράπεζες, με μέγεθος και χαρτοφυλάκιο που να το επιτρέπει, να ενταχθούν σε έναν μηχανισμό σαν τον «Ηρακλή».
– Θα λέγατε λοιπόν ότι υπό ένα τέτοιο σενάριο θα μπορούσαν, σε αυτόν τον 5ο πυλώνα που οικοδομείται, να ενταχθούν κι άλλες μικρότερες μη συστημικές συνεταιριστικές τράπεζες; Αξιολογείτε σενάρια περαιτέρω εξαγορών;
– Δεν μπορεί να αποκλειστεί. Να ξεχωρίσουμε πάντως μεταξύ εκείνων των συνεταιριστικών τραπεζών, διότι για αυτές μιλάμε, που δεν είναι επιχειρηματικά ελκυστικές και εκείνες, καλή ώρα όπως της Καρδίτσας, που είναι εξαιρετικές και κάνουν μια δουλειά που δεν μπορεί να την κάνει κανένας. Στην περίπτωση που ανέφερα, τη στήριξη του αγρότη. Αξίζει τον κόπο να απορροφήσεις μια τέτοια τράπεζα σε έναν μεγαλύτερο σχηματισμό; Θα το δούμε.
Δεν είμαστε ευκαιριακοί επενδυτές
– Η αγορά διερωτάται αν και πότε θα βγείτε είτε από τις κατασκευές είτε από τις τράπεζες. Τα ξένα επενδυτικά κεφάλαια συνήθως επενδύουν για 5-7 χρόνια. Ποιος είναι ο ορίζοντας της Thrivest;
– Δεν είμαστε ευκαιριακοί επενδυτές. Κάθε άλλο. Καμία επένδυσή μας δεν έχει στόχο την έξοδο. Στόχο έχουμε να δουλέψουμε τις επιχειρήσεις μας με τον καλύτερο δυνατό τρόπο. Να τις κάνουμε κερδοφόρες, να κερδίζουν οι μέτοχοι και φυσικά να αφήσουμε θετικό αποτύπωμα στην ελληνική οικονομία. Δεν υπάρχει σχέδιο εξόδου. Οταν και εφόσον ανακύψουν συνθήκες εξόδου τότε θα τις αξιολογήσουμε. Αν και θεωρώ ότι τόσο οι συνεταίροι μου όσο και εγώ δεν σκοπεύουμε να συνταξιοδοτηθούμε τόσο γρήγορα.
– Ποια είναι η εκτίμησή σας για την πορεία της ελληνικής οικονομίας μεσοπρόθεσμα;
– Οι προοπτικές είναι εξαιρετικές. Αλλά υπό την προϋπόθεση ότι στις 25 Ιουνίου θα ανακύψει σταθερή κυβέρνηση. Θεωρούμε ότι αυτό απαιτείται για την ανάκτηση της επενδυτικής βαθμίδας όπως και την επιστροφή μας μεταξύ των ώριμων αγορών. Και η ανάκτηση της επενδυτικής βαθμίδας είναι προϋπόθεση για την αύξηση των ξένων επενδύσεων και όχι μόνο.
