Την ανάγκη άμεσης αναβάθμισης των υποδομών αλλά και της ορθής διαχείρισης των επιμέρους προορισμών της Ελλάδας τόνισε ο νέος πρόεδρος του Συνδέσμου Ελληνικών Τουριστικών Επιχειρήσεων Γιάννης Παράσχης κατά τη διάρκεια της παρουσίασης της πρωτοβουλίας της «Καθημερινής» Reimagine Tourism in Greece.
Ανάγκη που κατέστη σαφής και από το σύνολο των παρουσιάσεων και των ερευνών που έγιναν ειδικά γι’ αυτόν τον σκοπό κατά τη διάρκεια της εκδήλωσης στο Κέντρο Πολιτισμού Σταύρος Νιάρχος την Τετάρτη. Μιλώντας με τον διευθυντή της εφημερίδας Αλέξη Παπαχελά ο Γιάννης Παράσχης τόνισε ότι ως χώρα «χτίσαμε ένα καλό brand, αλλά είμαστε σε κρίσιμο σταυροδρόμι και πρέπει να ορίσουμε τα πράγματα για τα επόμενα χρόνια».
Στην Ελλάδα το 90% του τουρισμού, εξήγησε, κατανέμεται σε 5 Περιφέρειες (Κρήτη, Νότιο Αιγαίο, Ιόνιο, Δυτ. Μακεδονία και Αττική) και όχι μόνο στις Κυκλάδες. Το στοίχημα είναι τα 40 εκατομμύρια των επισκεπτών που αναμένεται να υποδεχθεί η χώρα έως το 2030 να κατανεμηθούν δικαιότερα, τόσο γεωγραφικά όσο και εποχικά, παράλληλα με την εφαρμογή πολιτικών διαχείρισης των προορισμών από όλους τους εμπλεκόμενους όπως οι επιχειρήσεις, η τοπική αυτοδιοίκηση αλλά και η κοινωνία.
Οσον αφορά τις προκλήσεις που έχουν αρχίσει να αναδύονται από την αλματώδη ανάπτυξη του τουρισμού σε συγκεκριμένους προορισμούς και το ερώτημα κατά πόσον βρισκόμαστε πλέον αντιμέτωποι με τον υπερτουρισμό, σημείωσε ότι «σε προσωπικό επίπεδο δεν μου αρέσει καθόλου ο όρος υπερτουρισμός. Η έννοια του υπερτουρισμού, του μεγάλου αριθμού των ξένων που χαλάνε τη ζωή των ντόπιων, εμπεριέχει στοιχεία ξενοφοβικά. Ζούμε σε έναν κόσμο παγκοσμιοποιημένο και διεθνοποιημένο. Η Ελλάδα είναι ένας χώρος – χωνευτήρι πολλών πολιτισμών, με φιλόξενους ανθρώπους».
«Προβλήματα που μπορεί να αναδύονται σημειακά μπορούν να αντιμετωπιστούν με εργαλεία διαχείρισης των ροών λίγο-πολύ ανάλογα με αυτά που χρησιμοποιούνται στα αεροδρόμια», ανέφερε χαρακτηριστικά. «Οι πρωταγωνιστές του τουρισμού και οι έχοντες την τεχνογνωσία μαζί με την τοπική αυτοδιοίκηση μπορούν να φέρουν τα πράγματα σε μετρήσιμη βάση», εκτίμησε.
Παράλληλα, ο Γιάννης Παράσχης, που είναι και CEO του Διεθνούς Αερολιμένα Αθηνών, υπενθύμισε πως ο τουρισμός αφορά το 25% του ΑΕΠ και θα κληθεί να παίξει κεντρικό ρόλο για το κλείσιμο του επενδυτικού κενού που δημιούργησε η δεκαετής κρίση χρέους στην Ελλάδα. «Οι τουριστικές επενδύσεις υπάρχουν, έρχονται και θα έρχονται», αλλά οι «υποδομές δεν επαρκούν». «Το εάν κάποια νησιά γίνονται στόχος, είναι λόγω έλλειψης υποδομών και αναντιστοιχίας της αξίας που παρέχεται στους επισκέπτες σε σχέση με τα τιμήματα που καταβάλλουν», σημείωσε.
Ο πρόεδρος του Συνδέσμου Ελληνικών Τουριστικών Επιχειρήσεων μίλησε στο πλαίσιο εκδήλωσης της «Καθημερινής» κατά την οποία παρουσιάστηκε η πρωτοβουλία Reimagine Tourism in Greece. Μία πρωτοβουλία που ως στόχο έχει να ανοίξει και να προωθήσει τον διάλογο μεταξύ όλων των εμπλεκόμενων πλευρών, προκειμένου να συμβάλει στη διαμόρφωση ενός πλαισίου κατευθυντηρίων γραμμών και ενεργειών που θα βοηθήσει τόσο τον τουρισμό και τη χώρα, όσο και την κοινωνία και το περιβάλλον. Στην πρωτοβουλία αυτή της «Καθημερινής» συμπαραστάτες στέκονται ως ιδρυτικοί εταίροι η Aegean, η Attica Group, η Fraport Greece, η Τράπεζα Πειραιώς και άλλοι, ενώ στην όλη προσπάθεια συμβάλλει και ο Διεθνής Αερολιμένας Αθηνών. Πρόκειται για ομίλους που πρωταγωνιστούν στην προσπάθεια ενός βιώσιμου τουριστικού μοντέλου και φιλικού στην κοινωνία.
«Εχουμε καταθέσει στην κυβέρνηση ως Σύνδεσμος το σχέδιό μας για τον τουρισμό το 2030, που κάθε άλλο παρά ευχολόγιο είναι καθώς περιέχει πολλές, απόλυτα τεκμηριωμένες προτάσεις, εύληπτες και υλοποιήσιμες. Συγκεκριμένα, περιλαμβάνει 2.000 δράσεις σε σχέση με τον τουρισμό αλλά και τη χώρα εν γένει, που περιλαμβάνουν από θέματα διαχείρισης απορριμμάτων και ενέργειας έως την ύδρευση και την αναβάθμιση λιμανιών και μικρότερων αεροδρομίων», ανέφερε απαντώντας σε σχετική ερώτηση του Α. Παπαχελά.
Η συζήτηση στράφηκε και γύρω από τις σοβαρές ελλείψεις προσωπικού που καταγράφονται, με τον πρόεδρο του ΣΕΤΕ να επισημαίνει πως «όταν θα έχουμε μία νέα και σταθερή κυβέρνηση θα γίνει και σοβαρή κουβέντα για το πώς θα κλείσουμε τα κενά στην απασχόληση».
«Λείπει δυναμικό σε όλα τα επίπεδα, από τις απλές χρήσεις μέχρι εξειδικευμένες θέσεις», παραδέχθηκε. Θύμισε επίσης πως ο τουρισμός είναι οι πολλές μικρές επιχειρήσεις και χρειάζεται να τους δοθεί «η εργαλειοθήκη και τα υποδείγματα για να αναδείξουμε τα πλεονεκτήματα της περιβαλλοντικής βιωσιμότητας».
«Η βιωσιμότητα σχετίζεται με την οικονομική δραστηριότητα, με την κοινωνία και το περιβάλλον και όταν βρούμε μια ισορροπία έχουμε πετύχει το ζητούμενο», ωστόσο «η οικονομική δραστηριότητα είναι προαπαιτούμενη αλλά μιλάμε για μια οικονομική δραστηριότητα που δεν αφήνει κανένα πίσω», υπογράμμισε.
Το στοίχημα είναι τα 40 εκατομμύρια επισκεπτών που αναμένεται να υποδεχθεί η χώρα έως το 2030 να κατανεμηθούν δικαιότερα, γεωγρα- φικά και εποχικά.
Προνόμιο η πρόσβαση
Ο καθηγητής Πολιτικής Επιστήμης και κάτοχος της έδρας Gladstone στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης Στάθης Καλύβας σημείωσε ότι «μέχρι τώρα αναζητούσαμε τη μεγιστοποίηση του τουρισμού. Τώρα πρέπει να βάζουμε κριτήρια σχετικά με το ποιοι θα μπουν στη χώρα. Δεν πρέπει να αντιγράφουμε ό,τι κάνουν οι άλλοι. Πρέπει να γίνει σαφές ότι η πρόσβαση σε έναν προορισμό στην Ελλάδα δεν είναι δικαίωμα του καθενός, είναι προνόμιο». Από την πλευρά του, ο ειδικός στις τάσεις του τουρισμού Daniel Levine σημείωσε ότι ο τουρισμός δεν λειτουργεί με αποφάσεις της τελευταίας στιγμής, αλλά με διάλογο μεταξύ της κυβέρνησης, των τοπικών κοινοτήτων και των μελών της τουριστικής βιομηχανίας.
Ο διευθύνων σύμβουλος της Aegean Δημήτρης Γερογιάννης ανέφερε ότι η αεροναυτιλία και τα αεροδρόμια, που αποτελούν πύλες εισόδου και εξόδου, δίνουν την πρώτη εικόνα στον επισκέπτη της χώρας, τονίζοντας ότι απαιτούνται έργα αναβάθμισης των υποδομών. Σημείωσε ότι ο άνθρωπος βρίσκεται στο επίκεντρο του τουρισμού και γι’ αυτό η αεροπορική εταιρεία υλοποιεί πρόγραμμα υποτροφιών.
O γενικός διευθυντής Ανάπτυξης της Fraport Greece Γιώργος Βήλος σημείωσε ότι η εταιρεία συνεχίζει να υλοποιεί έργα αναβάθμισης των αεροδρομίων. Προς την κατεύθυνση αυτή, η εταιρεία υλοποιεί πρόγραμμα 100 εκατ. ευρώ για τον εναρμονισμό των 14 αεροδρομίων με τα σύγχρονα πρότυπα της EASA, επενδύοντας κάθε χρόνο περισσότερα από 50 εκατ. για τον περαιτέρω εκσυγχρονισμό τους.
Ο ανώτερος γενικός διευθυντής εταιρικής και επενδυτικής τραπεζικής της Τράπεζας Πειραιώς, Θεόδωρος Τζούρος, τόνισε ότι «το ελληνικό τραπεζικό σύστημα έχει στηρίξει διαχρονικά τον τουρισμό και τα ξενοδοχεία».
Ο Σπύρος Πασχάλης, διευθύνων σύμβουλος της Attica Group, αναφέρθηκε στο λιμενικό σύστημα, σημειώνοντας ότι «δυστυχώς είναι κατακερματισμένο και αυτό δημιουργεί ασυνεννοησία, ενώ δεν γίνονται επενδύσεις στις υποδομές».
Σε κρίσιμο σταυροδρόμι
Κατά τη διάρκεια του Reimagine Tourism in Greece παρουσιάστηκαν έρευνες που τεκμηρίωσαν ότι ο τουρισμός βρίσκεται σε ένα σταυροδρόμι, μια αλλαγή παραδείγματος διεθνώς, κάτι που απασχολεί τόσο τους ταξιδιώτες όσο και τους κατοίκους των προορισμών αλλά και τις επιχειρήσεις. Οι δυνητικοί επισκέπτες της χώρας προσανατολίζονται ολοένα και περισσότερα σε επισκέψεις εκτός περιόδων αιχμής προκειμένου να αποφύγουν φαινόμενα υπερτουρισμού αλλά και υψηλών τιμών, ενώ παράλληλα λαμβάνουν ολοένα και περισσότερες αποφάσεις με κριτήρια βιωσιμότητας του προϊόντος. Αναζητούν πλέον αυθεντικές εμπειρίες από τα τοπικά ήθη και έθιμα, ενώ στην Ελλάδα η στροφή προς ολοένα και υψηλότερο επίπεδο υπηρεσιών τουρισμού ανεβάζει τον πήχυ για μεγάλο αριθμό επιχειρήσεων που συνήθως λόγω αδυναμίας δεν έχουν προχωρήσει στις απαραίτητες επενδύσεις.
Την ίδια ώρα, η πρώτη μεγάλη δημοσκόπηση στην Ελλάδα προκειμένου να καταγραφούν οι αντιλήψεις που επικρατούν για τον τουρισμό, η οποία διενεργήθηκε για την εφημερίδα «Καθημερινή» από την Pulse, έδειξε πως οι Ελληνες πολίτες αναγνωρίζουν τη σημασία του τουρισμού αλλά τους απασχολεί η περαιτέρω ανάπτυξή του αναφορικά με τις επιπτώσεις του στο περιβάλλον, τις τοπικές κοινωνίες, τη φυσιογνωμία των προορισμών αλλά και τη δυνατότητά τους να κάνουν οι ίδιοι διακοπές σε προσιτές τιμές.
Σεβασμός τοπίου
Επιπλέον, η τουριστική ανάπτυξη είτε έχει τη μορφή νέων ξενοδοχείων και ανακαινίσεων παλαιών, είτε την κατασκευή νέων κατοικιών και παραθεριστικών συγκροτημάτων στην περίμετρο ξενοδοχείων, εγείρει –ανάλογα και την αρχιτεκτονική– ζητήματα αισθητικής και σεβασμού του τοπίου και των παραδόσεων των προορισμών. Η δε απουσία σαφούς χωροταξικού πλαισίου παραμένει μία μεγάλη πρόκληση που ευθύνεται για πολλές παθογένειες, ενώ αποτελεί ανασταλτικό παράγοντα για επενδύσεις. Η διεθνής εμπειρία όμως δείχνει πως όπου δεν ελήφθησαν μέτρα για τη διαχείριση των προορισμών και τη διασφάλιση της βιωσιμότητας του προϊόντος εκδηλώθηκαν έντονες κοινωνικές αντιδράσεις. Οπως επίσης και ότι ο προσεκτικός σχεδιασμός μπορεί να αποτρέψει την εκδήλωση τέτοιων φαινομένων.
