ΒΡΥΞΕΛΛΕΣ – ΑΝΤΑΠΟΚΡΙΣΗ: Το ευρωπαϊκό εμπόριο θα συνδέεται πλέον με τις γεωπολιτικές εξελίξεις και την ασφάλεια, ενώ θα υπόκειται και σε συγκεκριμένους περιορισμούς σε μια περίοδο που η Ευρωπαϊκή Ενωση ζητάει την ολοένα και μεγαλύτερη απεξάρτησή της από την Κίνα και τη Ρωσία. Αυτό είναι το βασικό συμπέρασμα από τη νέα στρατηγική ασφάλειας της οικονομίας της Ε.Ε., που πρότεινε χθες η Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Επί της ουσίας, πρόκειται για μια «εργαλειοθήκη» με στόχο την αύξηση της ανταγωνιστικότητας της ευρωπαϊκής οικονομίας και των επιχειρήσεών της έναντι κυρίως των κινεζικών.
Η πανδημία και ο συνεχιζόμενος πόλεμος στην Ουκρανία κατέδειξαν ότι ο εμπορικός ανταγωνισμός δεν μπορεί να γίνεται τελικά με όρους ελεύθερης οικονομίας, με την Κομισιόν να προτείνει έναν καλύτερο συντονισμό μεταξύ των κρατών-μελών, ιδιαίτερα σε ό,τι αφορά τους ελέγχους των εξαγωγών και τις εκροές τεχνολογιών που θα μπορούσαν δυνητικά να χρησιμοποιηθούν στρατιωτικά από αντιπάλους όπως η Κίνα. Και ενώ το κείμενο των περίπου 15 σελίδων δεν αναφέρει πουθενά την Κίνα, ωστόσο, ερωτηθείσα σχετικά, η αρμόδια επίτροπος Μαργκρέτε Βεστάγκερ είπε στη συνέντευξη Τύπου πως «όταν χρησιμοποιούμε το γεωπολιτικό φίλτρο, όταν γινόμαστε αγνωστικιστές χωρών, αυτό που απομένει να δούμε είναι η Ρωσία και η Κίνα». Επομένως, η χθεσινή πρόταση της Επιτροπής μάλλον αποτελεί την πρώτη αποκρυστάλλωση της ιδέας της προέδρου της Κομισιόν, που παρουσιάστηκε για πρώτη φορά τον περασμένο Μάρτιο για τη μείωση των κινδύνων (de-risking) παρά το γεγονός ότι η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν προσπάθησε χθες να αποφύγει τη σύνδεση με την Κίνα, λέγοντας μάλιστα πως οι σχέσεις της Ε.Ε. με το Πεκίνο «θα συνεχίσουν ως έχουν» (business as usual).
Ουσιαστικά, η Κομισιόν επιδιώκει μια συμφωνία έως τα τέλη του χρόνου σχετικά με μια λίστα προϊόντων (κυρίως κινεζικών παρά το γεγονός ότι δεν αναφέρονται) υψηλής τεχνολογίας, που αφορούν κυρίως τεχνητή νοημοσύνη και κβαντική πληροφορική, τα οποία ευρωπαϊκές εταιρείες σε συγκεκριμένες χώρες θα πρέπει πλέον να ελέγχουν σε συντονισμό με άλλα κράτη-μέλη. Παράλληλα, η Επιτροπή επιθυμεί να ενισχύσει τους υφιστάμενους κανόνες σχετικά με τις εξωτερικές αγορές κρίσιμων εταιρειών και υποδομών της Ε.Ε., διασφαλίζοντας ότι όλα τα κράτη-μέλη εφαρμόζουν το εργαλείο ελέγχου άμεσων ξένων επενδύσεων, που έχει προταθεί ήδη από το 2020.
Οι προτάσεις πάντως της Κομισιόν –που αναμένεται να συζητηθούν εκτενώς στο επικείμενο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο στα τέλη Ιουνίου– δεν ακούγονται ευχάριστα σε αρκετές ευρωπαϊκές πρωτεύουσες, καθώς αρκετά σημεία τους αποτελούν πολιτικές ευθύνης κρατών-μελών, ιδίως αυτές που αφορούν την εθνική ασφάλεια. Εξάλλου, υπάρχουν χώρες που θα ήθελαν να αποφευχθεί ένας οξύς ανταγωνισμός με την Κίνα, διότι εκτιμούν ότι θα πληγεί η ευρωπαϊκή οικονομία, αλλά κι εκείνες που δεν συμφωνούν με την ευθυγράμμιση της Κομισιόν με τις προτάσεις και πολιτικές των ΗΠΑ έναντι του Πεκίνου.
Η στρατηγική της Κομισιόν, ωστόσο, επισημαίνει τα κενά σε ό,τι αφορά τις αλυσίδες εφοδιασμού, τις κρίσιμες υποδομές, αλλά και τα δίκτυα τηλεπικοινωνιών, ενώ παρουσιάστηκε λίγες μόνον ημέρες μετά την έκκληση του επιτρόπου Τιερί Μπρετόν στα κράτη-μέλη να μη χρησιμοποιούν κινεζικές εταιρείες όπως Huawei και ZTE για τα δίκτυα 5G.
Πάντως, οι Βρυξέλλες, όπως σημείωσε η επίτροπος Βεστάγκερ, ήδη επιδιώκουν να συνεργαστούν στο πλαίσιο αυτής της στρατηγικής με χώρες που εμφορούνται από τις ίδιες αντιλήψεις, όπως η Ινδία και η Ιαπωνία, αλλά και το σύνολο των χωρών του G7.
