Σε ιστορικό υψηλό της τελευταίας 10ετίας έχουν ανέλθει οι εισροές σε αμοιβαία κεφάλαια από τις αρχές του χρόνου, τάση που αποτυπώνει τη σταδιακή άρση της επιφυλακτικότητας των Ελλήνων επενδυτών στην ανάληψη ρίσκου. Οπως εξηγεί στη συνέντευξή του στην «Κ» ο πρόεδρος του διοικητικού συμβουλίου και διευθύνων σύμβουλος της Eurobank Asset Management ΑΕΔΑΚ Θεοφάνης Μυλωνάς, παρά το γεγονός ότι ο Ελληνας παραμένει κυρίως αποταμιευτής και η αλλαγή που παρατηρείται είναι διστακτική, υπάρχουν οι προϋποθέσεις για να διαδοθεί η επένδυση σε διαφοροποιημένα χαρτοφυλάκια. «Το επιτοκιακό περιβάλλον και η κατάσταση των αγορών απαιτούν ενεργή διαχείριση», όπως σημειώνει, κάτι που «επιτυγχάνεται μόνο μέσα από δομημένα χαρτοφυλάκια με σωστή στάθμιση και μεσομακροπρόθεσμο ορίζοντα». Στο μέτωπο της οικονομίας, όπως υπογραμμίζει, «η συνέχιση των μεταρρυθμίσεων και η ανάκτηση της επενδυτικής βαθμίδας σε συνδυασμό με την ελκυστικότητα των αποτιμήσεων της ελληνικής μετοχικής αγοράς, σε σύγκριση με τα ιστορικά μεγέθη αλλά και με τις άλλες διεθνείς μετοχικές αγορές, διαμορφώνουν τις συνθήκες για αλλαγή και ενδυνάμωση του ελληνικού Χρηματιστηρίου».
– Οι τοποθετήσεις των Ελλήνων σε επενδυτικά προϊόντα βρίσκονται πολύ χαμηλά σε σχέση με το μέσο ποσοστό αποταμίευσης σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Θωρείτε ότι αυτό μπορεί να αλλάξει και υπό ποιες προϋποθέσεις;
Υπάρχουν πάρα πολύ μεγάλα περιθώρια ανάπτυξης των επενδυτικών προϊόντων και υπηρεσιών.
– Πιστεύω ότι στην Ελλάδα υπάρχουν πάρα πολύ μεγάλα περιθώρια ανάπτυξης των επενδυτικών προϊόντων και υπηρεσιών. Οι λόγοι που δεν βρισκόμαστε στα επίπεδα άλλων ανεπτυγμένων ευρωπαϊκών κρατών είναι πολλοί: ο υψηλός οικονομικός αναλφαβητισμός, οι κρίσεις των προηγούμενων ετών, τα κακά παραδείγματα από το παρελθόν, αλλά και ο συνδυασμός όλων αυτών. Οι προϋποθέσεις να αλλάξει αυτό υπάρχουν πλέον. Η πληροφόρηση είναι άμεση και η τεχνολογία προσφέρει πληθώρα λύσεων. Πρέπει όμως να υπάρξει και η συνδρομή της πολιτείας. Αυτό άλλωστε συμβαίνει στο εξωτερικό εδώ και δεκαετίες.
– Πώς θα μπορούσε να συμβάλει η πολιτεία; Αναφέρεστε σε φορολογικά κίνητρα;
– Πιστεύω ότι θα μπορούσαν να δοθούν φορολογικά κίνητρα για τη μεσοπρόθεσμη διακράτηση στο πλαίσιο της συνολικής επιβάρυνσης του φορολογουμένου κατά τα πρότυπα της Αμερικής (401Κ), που επιτρέπει την έκπτωση από το φορολογικό εισόδημα ή τη φορολογητέα ύλη των ποσών που επενδύονται και διακρατούνται για ένα σημαντικό χρονικό διάστημα. Με τον τρόπο αυτό το κράτος θα βοηθούσε τις επενδύσεις και άρα θα είχε περισσότερα έσοδα. Πρόκειται για επιπλέον κίνητρο, το οποίο κατά τη γνώμη μου θα βοηθούσε πολύ.
Οι επενδύσεις δεν είναι παιχνίδι
– Εχει αλλάξει κάτι στην προσέγγιση των Ελλήνων επενδυτών στην ανάληψη ρίσκου ή εξακολουθεί να κυριαρχεί η διστακτικότητα;
– Διστακτικά κάτι έχει αρχίσει να αλλάζει, ωστόσο ο Ελληνας είναι πρωτίστως καταθέτης και δευτερευόντως επενδυτής. Βεβαίως, το γεγονός ότι η Ελλάδα και η ελληνική οικονομία έχουν μπει σε τροχιά ανάπτυξης, ότι το κανονιστικό και θεσμικό πλαίσιο έχει αυστηροποιηθεί με απώτερο στόχο τη μεγαλύτερη ακόμη προστασία των επενδυτών και ότι οι διαχειριστές κεφαλαίων έχουν εκμοντερνιστεί ως προς τα προϊόντα και τις υπηρεσίες που παρέχουν, συμβάλλουν θετικά στο «φλερτ» των Ελλήνων επενδυτών με το επενδυτικό ρίσκο. Είναι πιστεύω προφανές ότι και όλα τα προηγούμενα είναι προαπαιτούμενα για την άρση αυτής της διστακτικότητας.
– Το α΄ εξάμηνο του 2023 οι εισροές σε αμοιβαία κεφάλαια προσεγγίζουν τα 2 δισ. ευρώ. Πώς αξιολογείτε το ενδιαφέρον που εμφανίζουν οι τοποθετήσεις σε επενδυτικού τύπου προϊόντα με δεδομένο ότι πρόκειται κυρίως για τοποθετήσεις σε ομολογιακές εκδόσεις;
– Πράγματι οι εισροές σε αμοιβαία κεφάλαια το πρώτο εξάμηνο του έτους ανέρχονται σε 2 δισ. ευρώ και ακόμη και μετά τις εκροές έχουμε ένα καθαρό αποτέλεσμα 1,3 δισ. ευρώ, που είναι ιστορικό υψηλό των τελευταίων δέκα ετών. Είναι όμως επίσης σωστό ότι η τάση της αγοράς είναι μονοπροϊοντική και η απάντηση σε αυτό βρίσκεται κυρίως σε αυτά που είπαμε ήδη και στους λόγους που περιγράψαμε. Είναι η «διστακτική αλλαγή». Ο Ελληνας δεν είναι ακριβώς επενδυτής, αλλά είναι αποταμιευτής που ψάχνει να πάρει μια μεγαλύτερη απόδοση. Κοιτάει την επένδυση με τα χαρακτηριστικά αυτά που του είναι πιο οικεία και τον κάνουν να νιώθει λιγότερο αβέβαιος για το αποτέλεσμα. Το βασικό στοιχείο των επενδύσεων αυτών βρίσκεται στο ότι υπάρχει μια προσδοκώμενη απόδοση. Αυτό μπορεί να γίνει πιο εύκολα κατανοητό από τον επενδυτή. Προσωπικά πιστεύω ότι με τη βοήθεια της τεχνολογίας και την κατάλληλη εκπαίδευση θα διαδοθεί η επένδυση σε διαφοροποιημένα χαρτοφυλάκια και στην ενεργή διαχείριση. Είναι χρέος δικό μας να δημιουργήσουμε την κουλτούρα του σωστού επενδυτή που υπαγορεύεται από τη βασική αρχή ότι για να έχει κάποιος μεγαλύτερες αποδόσεις πρέπει να πάρει ένα μεγαλύτερο ρίσκο. Αυτό επιτυγχάνεται μόνο από σωστά δομημένα χαρτοφυλάκια με μεσομακροπρόθεσμο ορίζοντα και σωστή στάθμιση.
– Πώς θα αξιολογούσατε το προφίλ των Ελλήνων επενδυτών και ποια είναι η σωστή προσέγγιση στην ανάληψη ρίσκου;
– Ο Ελληνας επενδυτής είναι των άκρων. Δηλαδή, ή θα θέλει το ελάχιστο δυνατό ρίσκο και μια πολύ μικρή απόδοση ή θα ζητήσει να επενδύσει κάπου που πιθανολογεί ο ίδιος ότι θα υπάρχουν πιθανές υψηλές αποδόσεις, όμως το ρίσκο θα είναι πολύ μεγάλο. Αυτό που πρέπει να έχουμε πάντα στο μυαλό μας είναι ότι δεν υπάρχει απόδοση χωρίς ρίσκο. Υπάρχει ισχυρή συσχέτιση αυτών των δύο. Αρα θα πρέπει να επενδύουμε με γνώμονα το ρίσκο που θέλουμε να αναλάβουμε, να φροντίσουμε για τη χρονική διασπορά (περιοδικές καταβολές), παράλληλα με την επενδυτική διασπορά (διαφοροποιημένο χαρτοφυλάκιο), να έχουμε πάντα διαθέσιμο ένα μέρος των κεφαλαίων μας σε ρευστότητα και να έχουμε λογικούς και μεσομακροπρόθεμους στόχους. Σε ένα μοντέρνο asset allocation, άλλωστε, υπάρχουν εναλλακτικές επενδύσεις και μεταξύ αυτών είναι τα εταιρικά ομόλογα, το real estate, το private equity και γενικότερα πιο ιδιωτικές αγορές ή προϊόντα που επενδύουν π.χ. στην τέχνη. Το βασικότερο όλων, όμως, να εμπιστευόμαστε τους επαγγελματίες διαχειριστές. Υπενθυμίζω ότι μιλάμε για επενδύσεις και όχι για στοιχηματισμό ή παιχνίδι.
– Οι συνθήκες στις αγορές χαρακτηρίζονται από υψηλή μεταβλητότητα. Ποιος είναι ο ρόλος των fund managers στη σωστή επιλογή ενός επενδυτικού χαρτοφυλακίου;
– Το επιτοκιακό περιβάλλον και η κατάσταση των αγορών απαιτούν ενεργή διαχείριση. Δεν υπάρχει ο ίδιος βαθμός επιρροής των κεντρικών τραπεζών στις αγορές που υπήρχε τα προηγούμενα χρόνια. Ομως αντιστοίχως δεν υπάρχουν και τα αμορτισέρ απορρόφησης κραδασμών των αγορών του παρελθόντος. Τον ρόλο αυτό έπαιζαν μεγάλοι παγκόσμιοι τραπεζικοί οργανισμοί. Αυτοί πλέον είναι πολύ περιορισμένοι, κυρίως λόγω του πολύ «σφιχτού» κανονιστικού περιβάλλοντος. Πράγματι, οι συνθήκες στις αγορές δημιουργούν μια σχετική μεταβλητότητα, που κάνει ακόμη πιο δύσκολη την απόφαση των επενδυτών είτε να αναλάβουν περισσότερο ρίσκο είτε να αυξήσουν την επενδυτικότητά τους. Εδώ, ο επαγγελματίας διαχειριστής, με τη γνώση, την εμπειρία και τα γρήγορα αντανακλαστικά του, μπορεί να δώσει τη σωστή κατεύθυνση και να προβεί εγκαίρως σε όποιες αναδιαρθρώσεις ή επενδυτικές κινήσεις απαιτούνται στα χαρτοφυλάκια διαχείρισης (θεσμικά ή και ατομικά).
Ενδυνάμωση του Χ.Α.
– Το ελληνικό Χρηματιστήριο εμφανίζει ισχυρή δυναμική τους τελευταίους μήνες, αλλά παραμένει «ρηχό». Θεωρείτε ότι αυτό είναι κάτι που μπορεί να αλλάξει;
– Είναι σαφές ότι οι τοποθετήσεις των επενδυτών γενικότερα στο ελληνικό σύστημα είναι έμμεσα συνδεδεμένες και με το Χρηματιστήριο. Υπό την προϋπόθεση ότι η κυβέρνηση που θα προκύψει από τις εκλογές θα συνεχίσει τη δημοσιονομική εξυγίανση, τις μεταρρυθμιστικές αλλαγές, την προώθηση των επενδύσεων και την ταχύτερη εκταμίευση των κονδυλίων του Ταμείου Ανάκαμψης, σε συνδυασμό με την ανάκτηση της επενδυτικής βαθμίδας αλλά και την ελκυστικότητα των αποτιμήσεων της ελληνικής μετοχικής αγοράς, σε σύγκριση με τα ιστορικά μεγέθη αλλά και με τις άλλες διεθνείς μετοχικές αγορές, διαμορφώνουν τις συνθήκες για αλλαγή και ενδυνάμωση του ελληνικού Χρηματιστηρίου. Από την πλευρά μας ως επαγγελματίες διαχειριστές αξιολογούμε το ειδικό βάρος που αναλογεί στις επενδύσεις στην Ελλάδα και δίνουμε ακόμη μεγαλύτερη στάθμιση σε συγκεκριμένες επιλογές και τοποθετήσεις. Η Ελλάδα έχει πλέον πολύ μεγάλα περιθώρια να πρωταγωνιστήσει και σε επενδυτικές αποδόσεις και ίσως αυτό αλλάξει και όλη την αντιμετώπιση που είχε μέχρι τώρα, στο εσωτερικό και στο εξωτερικό.
