Tην ανάγκη άσκησης συνετής δημοσιονομικής πολιτικής, που θα αποσκοπεί στην επίτευξη κυκλικά διορθωμένων πρωτογενών πλεονασμάτων της τάξης του 2% του ΑΕΠ, προέταξε χθες ο διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος, Γιάννης Στουρνάρας, στην πρώτη δημόσια τοποθέτησή του μετά τις εκλογές, στο πλαίσιο της έκθεσης Νομισματικής Πολιτικής.
Τόνισε, επίσης, τη σημασία της αποτελεσματικής καταπολέμησης της εκτεταμένης φοροδιαφυγής, ένα θέμα που ο ίδιος είχε αναδείξει κατά τη διάρκεια της προεκλογικής περιόδου, όταν είχε αναφέρει ότι τα δηλωθέντα εισοδήματα είναι 80 δισ. ευρώ ευρώ και η κατανάλωση 140 δισ. ευρώ. Η συνέχιση των μεταρρυθμίσεων και η ενίσχυση των επενδύσεων ήταν επίσης ψηλά στις παραινέσεις του κεντρικού τραπεζίτη, με στόχο την εδραίωση της αξιοπιστίας της οικονομίας, την ανάκτηση και υπέρβαση της επενδυτικής βαθμίδας, και τέλος την πραγματική σύγκλιση με την Ε.Ε. και την κοινωνική συνοχή.
Οι προβλέψεις της έκθεσης της ΤτΕ κινούνται περίπου στο ίδιο μήκος κύματος –λίγο πιο συντηρητικά– με αυτές του Προγράμματος Σταθερότητας, που κατέθεσε η κυβέρνηση στο τέλος Απριλίου στην Ε.Ε.: Βλέπουν ρυθμό ανάπτυξης 2,2% φέτος, 3% το 2024 και 2,7% το 2025, έναντι κυβερνητικών προβλέψεων 2,3%, 3% και 3% αντίστοιχα. Για τον πληθωρισμό προβλέπουν 4,3% φέτος, 3,8% το 2024 και 2,3% το 2025, έναντι 4,5%, 2,4% και 2% αντίστοιχα των προβλέψεων της κυβέρνησης.
Ο κ. Στουρνάρας σημείωσε ότι η αυξημένη αβεβαιότητα για τη βιωσιμότητα του δημοσίου χρέους μακροπρόθεσμα δεν αφήνει περιθώρια δημοσιονομικής χαλάρωσης έναντι των στόχων. Κι αυτό γιατί σταδιακά θα αυξάνεται η αναχρηματοδότηση του χρέους με όρους αγοράς και αντίστοιχα η έκθεση του ελληνικού Δημοσίου στον επιτοκιακό κίνδυνο και στον κίνδυνο αγοράς. Επίσης επισήμανε ότι μεσοπρόθεσμα θα αποδυναμώνεται η αρχικά ευεργετική επίδραση του πληθωρισμού στη μείωση του λόγου χρέους προς ΑΕΠ, επομένως η μείωσή του επιβάλλει την επιστροφή σε πρωτογενή πλεονάσματα.
Πέρα από το θέμα του χρέους, ωστόσο, υπέρ της περιοριστικής κατεύθυνσης της δημοσιονομικής πολιτικής συνηγορεί και η ανάγκη αντιμετώπισης των υψηλών πληθωριστικών πιέσεων. Οπως είπε, σε αντίθετη περίπτωση θα μπορούσε να καταστεί αναγκαία η περαιτέρω αυστηροποίηση της νομισματικής πολιτικής, με αρνητικές προεκτάσεις στην οικονομική δραστηριότητα.
Σε αυτό το πλαίσιο, της τιθάσευσης του πληθωρισμού, πρότεινε άλλωστε και μισθολογικές αυξήσεις, συνεπείς με τον μεσοπρόθεσμο στόχο του πληθωρισμού.
Παράλληλα, ο κεντρικός τραπεζίτης έθιξε το θέμα των υψηλών περιθωρίων κέρδους των εταιρειών, καθώς και «των οιονεί ολιγοπωλιακών συνθηκών σε συγκεκριμένες αγορές αγαθών και υπηρεσιών», και των στρεβλώσεων στην αγορά ενέργειας. Μάλιστα ζήτησε παρεμβάσεις και ελέγχους, ώστε να αποφευχθούν υπερβολικές αυξήσεις τιμών, και σε βάθος χρόνου βελτίωση των συνθηκών ανταγωνισμού.
Στις προκλήσεις με τις οποίες είναι αντιμέτωπη η οικονομία ο διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος κατέγραψε, επίσης, το υψηλό έλλειμμα στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών, τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια και το υψηλό ιδιωτικό χρέος, την υψηλή ανεργία και την αναντιστοιχία ζητούμενων και προσφερόμενων θέσεων εργασίας, αλλά και την αντιμετώπιση χρόνιων αδυναμιών της ελληνικής οικονομίας. Τέτοιες αδυναμίες, που περιορίζουν την ανταγωνιστικότητα και δημιουργούν αντικίνητρα στην πραγματοποίηση επενδύσεων, είναι μεταξύ άλλων οι καθυστερήσεις στην απονομή δικαιοσύνης, η γραφειοκρατία, η υστέρηση σε βασικές υποδομές, αλλά και το χαμηλό κατά κεφαλήν ΑΕΠ της χώρας.
Η αυξημένη αβεβαιότητα για τη βιωσιμότητα του χρέους μακροπρόθεσμα δεν αφήνει περιθώρια δημοσιονομικής χαλάρωσης.
Ο κ. Στουρνάρας διατύπωσε 8 προτάσεις πολιτικής που προφανώς απευθύνονται στη νέα κυβέρνηση:
1. Υλοποίηση των μεταρρυθμίσεων που περιλαμβάνονται στο Εθνικό Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, ώστε να ενισχυθούν η συνολική παραγωγικότητα, ο ρυθμός αύξησης του δυνητικού προϊόντος και η διαρθρωτική ανταγωνιστικότητα.
2. Αποτελεσματική και ταχεία αξιοποίηση των πόρων από τα διαρθρωτικά ταμεία της Ε.Ε. και από τον Μηχανισμό Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας για την τόνωση των δημοσίων και ιδιωτικών επενδύσεων. Σε αυτό το θέμα η έκθεση σημειώνει ότι ενώ οι επιδόσεις στην απορρόφηση των πόρων του Ταμείου Ανάκαμψης είναι υψηλές, οι εκταμιεύσεις προς τις επιχειρήσεις παρουσιάζουν καθυστερήσεις. «Ειδικότερα», αναφέρει, «μέχρι το τέλος του 2022 οι μεταβιβάσεις από τον κρατικό προϋπολογισμό προς φορείς της γενικής κυβέρνησης ανέρχονταν σε 3,1 δισ. ευρώ, εκ των οποίων μόλις το 1,3 δισ. ευρώ είχε καταβληθεί στις επιχειρήσεις, αντανακλώντας περιορισμούς των φορέων σε περιφερειακό και τοπικό επίπεδο ως προς τη διοικητική διεκπεραίωση και την υλοποίηση των σχεδίων. Αναφορικά με τα δάνεια αντίστοιχα, οι εκταμιεύσεις προς τις επιχειρήσεις ανέρχονταν σε 450 εκατ. ευρώ έως το τέλος Απριλίου 2023».
3. Αντιμετώπιση του ελλείμματος του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών μέσω της ενίσχυσης της ανταγωνιστικότητας και της εξωστρέφειας της οικονομίας.
4. Περαιτέρω μείωση του λόγου δημοσίου χρέους προς ΑΕΠ.
5. Διασφάλιση της περαιτέρω αποκλιμάκωσης του πληθωρισμού.
6. Περαιτέρω υποχώρηση του ποσοστού της ανεργίας και αντιμετώπιση του προβλήματος της αναντιστοιχίας μεταξύ των ζητούμενων και προσφερόμενων θέσεων εργασίας.
7. Επιτάχυνση της ενεργειακής μετάβασης και της απεξάρτησης από τα ορυκτά καύσιμα.
8. Περαιτέρω ενδυνάμωση του τραπεζικού συστήματος.
