Τα επόμενα χρόνια δεν θα είναι όπως τα προηγούμενα, σε ό,τι αφορά την άσκηση οικονομικής πολιτικής. Μετά το τέλος της πανδημίας και την υποχώρηση της ενεργειακής κρίσης, το περιβάλλον αλλάζει, με κύριο χαρακτηριστικό την απόσυρση των μέτρων στήριξης και την επιστροφή των δημοσιονομικών κανόνων πειθαρχίας στην Ευρωπαϊκή Ενωση, ενώ θα συνεχίζεται για κάποιο διάστημα η σύσφιγξη της νομισματικής πολιτικής για τον έλεγχο του πληθωρισμού. Στο πλαίσιο αυτό, ο υπουργός Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών Κωστής Χατζηδάκης τοποθετεί τη δημοσιονομική υπευθυνότητα στο επίκεντρο της πολιτικής του, όπως διαμηνύει μέσω δήλωσής του στην «Κ».
Εξηγώντας τις προτεραιότητές του, καθώς αναλαμβάνει το πρώτο τη τάξει πλέον υπουργείο, μιλάει για την ανάγκη ελέγχου του δημοσίου χρέους και επίτευξης πρωτογενών πλεονασμάτων, ώστε να υπάρχουν γερά θεμέλια, που αποτελούν προϋπόθεση μιας ουσιαστικής κοινωνικής πολιτικής για την προστασία των ευάλωτων. Δηλώνει, συγκεκριμένα:
«Η οικονομική πολιτική που εφαρμόστηκε τα τελευταία τέσσερα χρόνια είχε μία σφραγίδα αξιοπιστίας: οι φορολογικοί συντελεστές μειώθηκαν, η ανεργία έπεσε πάνω από 6 μονάδες, οι επενδύσεις αυξήθηκαν σημαντικά, η ανάπτυξη ήταν πολύ πάνω από τη μέση ευρωπαϊκή. Ως αποτέλεσμα, είχαμε 12 αναβαθμίσεις της πιστοληπτικής ικανότητας της οικονομίας μας.
Η επιλογή για μία πολιτική Ευρώπης και κοινής λογικής που έκαναν οι Ελληνες πολίτες στις εκλογές, ήρθε να επισφραγίσει τη μέχρι τώρα πορεία. Και να διαλύσει όλα τα “σύννεφα” αμφιβολίας για την πορεία της ελληνικής οικονομίας στις αγορές και στους επενδυτές. Αυτό θα οδηγήσει στην ανάκτηση της επενδυτικής βαθμίδας, το επόμενο χρονικό διάστημα. Και όλα αυτά συνδυαστικά οδηγούν σε ένα πραγματικά καινούργιο ξεκίνημα! Υποχρέωσή μας είναι να μην ξεχνάμε πως ό,τι θετικό έχει γίνει μέχρι τώρα και ό,τι θετικό θα ακολουθήσει, έχει ως προϋπόθεση μία σοβαρή οικονομική πολιτική. Ασφαλώς και έχει σημασία να μη λησμονούμε, ούτε μία στιγμή, τους ευάλωτους. Αλλά για να ασκηθεί μία ουσιαστική κοινωνική πολιτική, προϋπόθεση είναι να υπάρχουν γερά θεμέλια. Μιλάω, προφανώς, για τη συνεχή προσπάθεια ελέγχου του δημοσίου χρέους, επίτευξης πρωτογενών πλεονασμάτων και γενικότερα την προσπάθεια για μια αξιόπιστη δημοσιονομική και οικονομική πολιτική».
Ο έλεγχος του δημοσίου χρέους και η επίτευξη πρωτογενών πλεονασμάτων, προϋπόθεση για μία ουσιαστική κοινωνική πολιτική.
Η ατζέντα της 4ετίας
Ο κ. Χατζηδάκης ανέλαβε το υπουργείο, έχοντας έτοιμη ατζέντα, με συγκεκριμένο σχέδιο. Την πρώτη κιόλας μέρα ανάληψης των καθηκόντων του μίλησε για 6 στόχους: υψηλοί ρυθμοί ανάπτυξης, νέο παραγωγικό μοντέλο της χώρας, φοροελαφρύνσεις και καταπολέμηση φοροδιαφυγής, υγεία τραπεζικού συστήματος, αξιοποίηση ευρωπαϊκών πόρων και δημόσιας περιουσίας. Πίσω από τους τίτλους αυτούς βρίσκονται σχέδια συγκεκριμένα, που φιλοδοξεί να φέρει εις πέρας μαζί με το υπόλοιπο οικονομικό επιτελείο.
Η φοροδιαφυγή βρίσκεται ψηλά στις προτεραιότητές του, ουσιαστικά θα είναι το νέο στοίχημα για τον ίδιο και την κυβέρνηση και οι πληροφορίες αναφέρουν ότι σχετικές διατάξεις θα έρθουν στη Βουλή με το δεύτερο νομοσχέδιο του υπουργείου, πιθανώς τον Σεπτέμβριο. Το πρώτο θα έρθει αμέσως μετά τις προγραμματικές δηλώσεις της κυβέρνησης και θα περιλαμβάνει το ενιαίο μισθολόγιο και τα μέτρα του 2024 (όπως η αύξηση του αφορολογήτου κατά 1.000 ευρώ για οικογένειες με παιδιά).
Η μείωση των τεκμηρίων και η σταδιακή κατάργηση του τέλους επιτηδεύματος, για τις οποίες προβλεπόταν, βάσει των προεκλογικών εξαγγελιών, να αρχίσουν να εφαρμόζονται από το 2025, θα ψηφιστούν αργότερα και συνδέονται με την καταπολέμηση της φοροδιαφυγής, σαν ένα είδος «καρότου και μαστίγιου». Το βασικό σχέδιο της κυβέρνησης εδώ είναι η επέκταση των ηλεκτρονικών συναλλαγών και ελέγχων: να εφαρμοστεί η καθυστερημένη διασύνδεση των POS με τις ταμειακές μηχανές και την ΑΑΔΕ, να επεκταθεί η υποχρεωτική έκδοση ηλεκτρονικών τιμολογίων και προς τις επιχειρήσεις, να εισαχθούν τα ηλεκτρονικά δελτία αποστολής, να γίνονται αυτόματοι στοχευμένοι ψηφιακοί έλεγχοι, βάσει των στοιχείων της εφαρμογής myData. Οπως εξηγούν αρμόδιες πηγές, ενώ δεν τίθενται εν αμφιβόλω οι φορολογικές ελαφρύνσεις, είναι σημαντικό να προηγηθεί η προσπάθεια καταπολέμησης της φοροδιαφυγής, «για να είναι ξεκάθαρος ο δημοσιονομικός ορίζοντας και να γνωρίζουμε τα περιθώρια ελαφρύνσεων και τη δοσολογία».
Με άλλα λόγια, υποστηρίζουν στην κυβέρνηση, η καταπολέμηση της φοροδιαφυγής είναι επιβεβλημένη όχι μόνο για λόγους κοινωνικής δικαιοσύνης, αλλά και για τη διασφάλιση δημοσιονομικού χώρου, που θα επιτρέψει τη συνέχιση των φοροελαφρύνσεων και την άσκηση κοινωνικής πολιτικής. Η αλλαγή του παραγωγικού μοντέλου είναι ίσως εξίσου φιλόδοξη και πολύπλευρη, αλλά στο οικονομικό επιτελείο προτεραιοποιούν προς το παρόν την αύξηση των εξαγωγών (στο 60% του ΑΕΠ από 50% σήμερα στο τέλος της τετραετίας) και την υποκατάσταση των εισαγωγών, ώστε να αποτραπεί ο κίνδυνος, λόγω ελλείμματος στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών. Αυτό με τη σειρά του σημαίνει, βεβαίως, επενδύσεις και βελτίωση της ανταγωνιστικότητας, με μια σειρά από μεταρρυθμίσεις, που έμειναν πίσω τα προηγούμενα χρόνια.
