Με βαρέλι δίχως πάτο μοιάζουν οι ανατιμήσεις στα τρόφιμα, καθώς μόνο μέσα σε ένα μήνα, τον Ιούνιο σε σύγκριση με τον Μάιο του 2023 καταγράφηκαν αυξήσεις της τάξης του 2,1%.
Έτσι, αν και ο γενικός δείκτης τιμών καταναλωτή υποχώρησε τον Ιούνιο κάτω από 2% και διαμορφώθηκε στο 1,8%, ο λεγόμενος πληθωρισμός των τροφίμων εκτινάχθηκε στο 12,2%, με την απαισιόδοξη πρόβλεψη στην οποία προέβη πρόσφατα η Τράπεζα της Ελλάδος για αργή αποκλιμάκωσή του να μοιάζει τελικά αισιόδοξη, καθώς στην πραγματικότητα έχουμε αναζωπύρωσή του.
Έτσι, μετά τον Απρίλιο που διαπιστώθηκε οριακή μείωση 0,1% στις τιμές των τροφίμων σε σύγκριση με τον Μάρτιο, στη συνέχεια οι αυξήσεις επανήλθαν και ήταν 1,8% τον Μάιο σε σύγκριση με τον Απρίλιο και 2,1% τον Ιούνιο σε σύγκριση με τον Μάιο.
Το γεγονός ότι η ακρίβεια στα είδη διατροφής πλήττει κυρίως τα πιο ευάλωτα οικονομικά νοικοκυριά ήταν η αιτία που οδήγησε την κυβέρνηση να συνεχίσει μέτρα όπως το market pass, αλλά και μέτρα όπως το «καλάθι του νοικοκυριού» και το πλαφόν στο περιθώριο κέρδους, τουλάχιστον μέχρι το τέλος του 2023, αν και κατά κοινή ομολογία εμπεριέχουν χαρακτήρα κρατικού προστατευτισμού της αγοράς και έρχονται σε αντίθεση με τον πυρήνα της ιδεολογίας της κυβερνώσας παράταξης.
Από το βήμα της Βουλής, όπου διεξάγεται η συζήτηση για τις προγραμματικές δηλώσεις της κυβέρνησης, ο υπουργός Ανάπτυξης κ. Κωνσταντίνος Σκρέκας ανακοίνωσε ακόμη ως μέτρα για την προστασία των νοικοκυριών από την ακρίβεια και τον εισαγόμενο, όπως είπε πληθωρισμό, καθώς και για την αντιμετώπιση των αθέμιτων εμπορικών πρακτικών και της αισχροκέρδειας τα ακόλουθα:
- Επέκταση των ελέγχων στο σύνολο της εφοδιαστικής αλυσίδας και όχι μόνο στα σούπερ μάρκετ.
- Αναβάθμιση της πλατφόρμας e-katanalotis, για να παρέχει περισσότερες πληροφορίες στους καταναλωτές και να διαπιστώνουν σε ποια καταστήματα θα βρίσκουν τα προϊόντα που επιθυμούν στις φθηνότερες τιμές. Αυτό που σχεδιάζεται μεταξύ άλλων, σύμφωνα με πληροφορίες της «Κ», είναι να μπορεί να φτιάχνει ο καταναλωτής ένα «καλάθι» ειδών σούπερ μάρκετ με τιμές από διάφορες αλυσίδες και όχι μόνο από μία, έτσι ώστε να μπορεί να κάνει ακόμη καλύτερη σύγκριση τιμών.
- Πολλαπλασιασμός και αυστηροποίηση των ελέγχων.
- Αντιμετώπιση του φαινομένου των παραπλανητικών εκπτώσεων, θέμα στο οποίο είχαν γίνει ήδη παρεμβάσεις και από την προηγούμενη πολιτική ηγεσία του υπουργείου Ανάπτυξης. «Οι μόνιμες εκπτώσεις δεν είναι πραγματικές εκπτώσεις» είπε χαρακτηριστικά ο κ. Σκρέκας, προαναγγέλλοντας ελέγχους και επιβολή προστίμων.
Οι βαθύτερες αιτίες
Σε κάθε περίπτωση, βεβαίως, τα παραπάνω μέτρα ασφαλώς και δεν αντιμετωπίζουν τις βαθύτερες αιτίες για το γεγονός ότι οι τιμές στα τρόφιμα εξακολουθούν να αυξάνονται, παρά τη σημαντική αποκλιμάκωση του ενεργειακού κόστους.
Ποιες είναι οι βαθύτερες αιτίες; Ο μικρός ανταγωνισμός στην ελληνική αγορά και η σημαντική εξάρτηση από εισαγόμενες πρώτες ύλες.
Στα παραπάνω, βεβαίως, θα πρέπει να προστεθεί δυστυχώς και το φαινόμενο του πληθωρισμού της απληστίας, του περίφημου greedflation, στοιχείο, άλλωστε, που οδήγησε τον υπουργό στο να ανακοινώσει επέκταση των ελέγχων, κυρίως για το θέμα του πλαφόν στο περιθώριο κέρδους, σε όλη την εφοδιαστική αλυσίδα.
Οι εταιρείες, από την πλευρά τους, επικαλούνται το αυξημένο λειτουργικό κόστος για την αιτιολόγηση των ανατιμήσεων, υποστηρίζοντας ότι αυτό δεν μετακυλίστηκε πλήρως πέρυσι στις τιμές καταναλωτή, καθώς και ότι ακόμη έχουν αποθέματα πρώτων και δεύτερων υλών που είχαν αγοραστεί σε υψηλές τιμές.
Σε παγκόσμιο επίπεδο, πάντως, οι τιμές των βασικών αγροτικών εμπορευμάτων βρίσκονται σε καθοδική πορεία.
Ο Διεθνής Οργανισμός Τροφίμων και Γεωργίας του ΟΗΕ (FAO) ανακοίνωσε μείωση του δείκτη τιμών τροφίμων κατά 1,7 μονάδες τον Ιούνιο σε σύγκριση με τον Μάιο, ενώ υποχώρηση κατέγραψαν όλοι οι επιμέρους δείκτες (δημητριακών, φυτικών ελαίων, ζάχαρης, κρέατος και γαλακτοκομικών).
Σύμφωνα, πάντως, με τις εκτιμήσεις για τον αγροτικό τομέα που δημοσιοποίησε την Πέμπτη ο Οργανισμός Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης (ΟΟΣΑ), οι τιμές στα σιτηρά, παρά την καθοδική τους πορεία, θα παραμείνουν το 2023 σε υψηλότερα επίπεδα σε σύγκριση με την προ Covid-19 περίοδο.
Το κόστος των διακοπών
Την ίδια ώρα απαγορευτικό είναι για μεγάλο μέρος των νοικοκυριών το κόστος των καλοκαιρινών διακοπών.
Σύμφωνα με τα στοιχεία της Ελληνικής Στατιστική Αρχής (ΕΛΣΤΑΤ) το πακέτο διακοπών είναι φέτος ακριβότερο κατά 6,4% σε σύγκριση με έναν χρόνο πριν, ενώ τα αεροπορικά εισιτήρια αυξήθηκαν περαιτέρω μες στον Ιούνιο, κατά 5,4% σε σύγκριση με τον Μάιο.
Ακόμη, πάντως, και αν κάποιος μείνει στην πόλη είτε από ανάγκη είτε από επιλογή και θελήσει να πάει σε ένα θερινό σινεμά για να διασκεδάσει θα πρέπει να το πληρώσει ακριβότερα κατά 10,9% σε σύγκριση με πέρυσι και κατά 5% σε σύγκριση με τον Μάιο.
