Με ένα επιφώνημα εντυπωσιασμού υποδέχθηκαν αυτή την εβδομάδα στελέχη νεοφυών επιχειρήσεων και εκπρόσωποι επενδυτικών κεφαλαίων την είδηση –που έγραψε η «Κ» (φύλλο 13/7)– ότι η startup Causaly του Γιάννη Κιαχόπουλου, με παρουσία σε Αγγλία, Αμερική και Ελλάδα, σήκωσε 60 εκατ. δολ. H Causaly έχει αναπτύξει πλατφόρμα τεχνητής νοημοσύνης την οποία χρησιμοποιούν φαρμακευτικές εταιρείες καθώς και ερευνητικοί οργανισμοί κατά το στάδιο της έρευνας και ανάπτυξης με σκοπό την επιτάχυνση της ανακάλυψης καινοτόμων θεραπειών. Το νέο ήταν τόσο μεγάλο, που προκάλεσε τη θετική αντίδραση ακόμη και του… Βρετανού πρωθυπουργού Ρίσι Σούνακ, ο οποίος σε λογαριασμό του στο Twitter αναπαρήγαγε ανακοίνωση της Causaly για την εν λόγω επένδυση, γράφοντας στον τίτλο «Fantastic news (φανταστικά νέα)».
«Είναι εντυπωσιακό», σχολιάζει εκπρόσωπος ενός venture capital στην «Κ». Ο ίδιος δεν στάθηκε μόνο στο ύψος της επένδυσης αλλά και στο είδος των επενδυτών που συμμετείχαν σε αυτή τη χρηματοδότηση, αφού ένα μεγάλο μέρος των κεφαλαίων προήλθε από το ICONIQ Growth, fund που διαχειρίζεται περιουσία του Μαρκ Ζούκερμπεργκ, ιδρυτή της Facebook. «Δεν είναι μόνο το ποσό, αλλά το γεγονός ότι σήκωσε κεφάλαια από ένα fund σαν το ICONIQ Growth. Επίσης, σήκωσε κεφάλαια σε μια μεγάλη –για τα δεδομένα της– αποτίμηση ειδικά αυτή την περίοδο», συμπληρώνει, με πληροφορίες της «Κ» να τοποθετούν την κεφαλαιοποίησή της στην περιοχή των 250 εκατ. δολ. Η δυσκολία έγκειται στον αγώνα δρόμου στον οποίο έχουν επιδοθεί αρκετές νεοφυείς επιχειρήσεις τελευταία προκειμένου να αντλήσουν κεφάλαια από επενδυτές και να υπερκεράσουν εμπόδια, όπως ο πληθωρισμός και η ραγδαία αύξηση των επιτοκίων. «Πρόκειται για πολύ μεγάλο γύρο χρηματοδότησης σε μια παγκοσμίως πολύ δύσκολη χρονιά. Οι επενδυτές είναι πολύ σκληροί και θα εξακολουθήσουν να είναι όσο τα επιτόκια είναι υψηλά», λέει στην «Κ» στέλεχος μιας από τις πιο γρήγορα αναπτυσσόμενες εταιρείες τεχνολογίας στην Ελλάδα και στο εξωτερικό, καθώς «βλέπει» πως οι κεντρικές τράπεζες θα διατηρήσουν, τουλάχιστον για το επόμενο διάστημα, ψηλά τα επιτόκια δανεισμού.
Πέρα όμως από τις προκλήσεις με τις οποίες έχουν έρθει αντιμέτωποι τον τελευταίο χρόνο επιχειρηματίες startup εταιρειών, ο αγώνας για την εύρεση χρηματοδότησης δεν ήταν ομολογουμένως ποτέ… περίπατος. Ελληνες ιδρυτές επιτυχημένων startups, που «πούλησαν» τις εταιρείες τους σε κολοσσούς όπως οι Alibaba, Applied Materials και Samsung για πολλά εκατομμύρια ευρώ, μεταφέρουν στην «Κ» τις δυσκολίες που αντιμετώπισαν στην προσπάθεια να πείσουν τους επενδυτές πως το προϊόν τους δουλεύει. Στο πλαίσιο αυτό, ένιωθαν πολλές φορές απογοήτευση, δυσφορία αλλά και αγανάκτηση, αφού στην πορεία συνάντησαν επενδυτές που είτε δεν πίστευαν στο όραμά τους είτε δεν κατανοούσαν σε βάθος την τεχνολογία τους είτε, πολύ απλά, δεν τους ήθελαν στην εταιρεία. Κάποιοι ιδρυτές αρρώσταιναν ακόμη και στην ιδέα να έρθουν αντιμέτωποι με τα venture capitals.
«Εχουμε στείλει το business plan της εταιρείας σε πάνω από 100 επενδυτές, έχουμε κάνει πάρα πολλές συναντήσεις. Τελικά φτάσαμε να σηκώσουμε λεφτά από venture capitals τον Ιούλιο του 2019, λίγους μήνες δηλαδή πριν εξαγοραστούμε από την αμερικανική Applied Materials», διηγείται ο Γιώργος Σιδηρόπουλος, συνιδρυτής της πατρινής Think Silicon, που ιδρύθηκε το 2007 με αντικείμενο τον σχεδιασμό επεξεργαστών γραφικών υψηλής απόδοσης και χαμηλής κατανάλωσης για φορητές συσκευές, όπως π.χ. έξυπνα ρολόγια. «Εχω πάει στην Ολλανδία και έχω μείνει εκεί 4 μήνες προκειμένου να βρω κεφάλαια. Εχουμε κάνει πολλές προσπάθειες, χωρίς πάντα αποτέλεσμα».
H τεχνολογία της εταιρείας βρίσκεται σήμερα σε πάνω από 20 μοντέλα έξυπνων ρολογιών, μεταξύ των οποίων Xiaomi, Google Fitbit, ενώ εντοπίζεται και στο «Tambour», το smartwatch-κόσμημα της Louis Vuitton. Παράλληλα, η εταιρεία κατέχει διψήφιο ποσοστό της παγκόσμιας αγοράς έξυπνων ρολογιών, που αγγίζει το 20%. «Δεν ήμουν τόσο καλός στη διαδικασία άντλησης κεφαλαίων. Το βασικό μας πρόβλημα ήταν ότι δεν μιλούσαμε τη γλώσσα των επενδυτών. Εμείς ήμασταν όλοι μηχανικοί και δεν είχαμε στην αρχή άτομα που να ασχολούνται με το business development. Για να καταλάβετε, τη μισή ημέρα γράφαμε κώδικα και την άλλη μισή πηγαίναμε να σηκώσουμε χρηματοδότηση», λέει ο κ. Σιδηρόπουλος, ο οποίος παρατηρούσε πως για τους Ελληνες επενδυτές η τεχνολογία τους δεν ήταν τόσο «εύπεπτη». «Στην Ελλάδα το ανθρώπινο δυναμικό των επενδυτών έχει κάποια συγκεκριμένα χαρακτηριστικά. Και στο κομμάτι της βαθιάς τεχνολογίας, το πεδίο τους είναι πολύ περιορισμένο», εκτιμά ο ίδιος.
Οταν αναζητάς χρηματοδότηση είναι σαν να κάνεις έναν έλεγχο της ορθότητας του business plan σου, σημειώνει στέλεχος startup.
«Συναντήσαμε πολλές απορρίψεις από τους επενδυτές», λέει ο Κώστας Τζούμας, συνιδρυτής της γερμανικής Data Artisans που ανέπτυξε την τεχνολογία Apache Flink, μια ανοιχτή πλατφόρμα αξιοποίησης και επεξεργασίας δεδομένων μεγάλων επιχειρήσεων σε πραγματικό χρόνο. Η εταιρεία ιδρύθηκε το 2014 στο Βερολίνο και εξαγοράστηκε 5 χρόνια μετά από τον κινεζικό κολοσσό ηλεκτρονικού εμπορίου Alibaba έναντι τιμήματος που φέρεται να κινήθηκε κοντά στα 90 εκατ. ευρώ. «Πολλές απορρίψεις ήταν και λίγο πιο… προσωπικές. Θυμάμαι πως ένας επενδυτής μού είχε πει πως θα επένδυε στην εταιρεία εάν εγώ δεν ήμουν μέρος της», λέει στην «Κ» ο κ. Τζούμας.
«Οταν ξεκίνησα την εταιρεία ήμουν 29 χρόνων, δεν ήμουν λοιπόν καθόλου προετοιμασμένος ψυχολογικά για να αντιμετωπίσω αυτό που θα ερχόταν. Θυμάμαι ότι πριν από το πρώτο μου ραντεβού με επενδυτή ανέβασα 39 πυρετό. Ακύρωσα λοιπόν το ραντεβού και έπειτα ο πυρετός έπεσε», εξομολογείται ο ίδιος. «Στην αρχή είχα ακούσει κάποια σχόλια για τις παρουσιάσεις που έκανα, ότι μασούσα τα λόγια μου και το κοινό δεν καταλάβαινε τι έλεγα. Ξεκίνησα λοιπόν κάποια μαθήματα ορθοφωνίας με μια φίλη μου ηθοποιό, όμως στην πορεία συνειδητοποίησα ότι όλα αυτά ήταν θέμα αυτοπεποίθησης. Οταν άρχισα να πιστεύω στον εαυτό μου, αυτό το πρόβλημα με έναν μαγικό τρόπο εξαφανίστηκε», λέει, τονίζοντας πως τώρα οργανώνει workshops για να βοηθήσει τους startuppers να αντιμετωπίσουν δύσκολες καταστάσεις, όπως είναι η διαχείριση μιας αποτυχίας.
«Φυσικά και είχα φτάσει σε σημείο να πω πως δεν αντέχω. Απογοητευόμουν είτε γιατί τα πράγματα κυλούσαν αργά είτε γιατί τα έβλεπα διαφορετικά απ’ ό,τι η αγορά», θυμάται ο Αιμίλιος Χαλαμανδάρης, επικεφαλής Ερευνας και Ανάπτυξης της Samsung Electronics Greece, συνιδρυτής και CEO της νεοφυούς εταιρείας Innoetics, τονίζοντας πως αυτά τα συναισθήματα είναι αρκετά συνηθισμένα στη διαδρομή μιας νεοφυούς επιχείρησης. Η επαφή με τους επενδυτές χαρακτηρίζεται από τον ίδιο ως ένα «crash test» για την ομάδα, καθώς και για το όραμα της εταιρείας.
«Σίγουρα η ομάδα θα πρέπει να υπόσχεται αληθινά και ρεαλιστικά πράγματα στους επενδυτές, διότι οτιδήποτε δεν ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα υπάρχει περίπτωση να το βρει μπροστά της», αναφέρει ο ίδιος, ενθυμούμενος τις προκλήσεις που αντιμετώπισε η Innoetics. Η νεοφυής εταιρεία δραστηριοποιείται σε τεχνολογίες συνθετικής ομιλίας, ιδρύθηκε το 2007 και αναπτύχθηκε οργανικά για 10 χρόνια μέχρι να εξαγοραστεί το 2017 από τη Samsung. «Οταν αναζητάς χρηματοδότηση είναι σαν να κάνεις έναν έλεγχο της ορθότητας του business plan σου. Δηλαδή, όταν προσπαθείς να το επικοινωνήσεις στους επενδυτές ξεκινούν οι ερωτήσεις και εάν δεν έχεις τις κατάλληλες απαντήσεις πρέπει να τις βρεις».
Στον αντίποδα, ο Αλέξανδρος Τσιλφίδης, συνιδρυτής της Accusonus και επικεφαλής της ομάδας μηχανικών της Meta στην Ελλάδα, συγκαταλέγεται στους «τυχερούς», όπως λέει χαρακτηριστικά, αφού η εταιρεία του πραγματοποίησε δύο γύρους χρηματοδότησης, στους οποίους της προσφέρονταν περισσότερα κεφάλαια από αυτά που ήθελε. Η Accusonus ιδρύθηκε το 2013 και αναπτύσσει εργαλεία τεχνητής νοημοσύνης για την επεξεργασία ήχου και βίντεο. Επαγγελματίες όπως η Σακίρα και ο Μπομπ Ντίλαν χρησιμοποίησαν την τεχνολογία της, που έπειτα περιήλθε στον έλεγχο της Meta, μητρικής της Facebook. «Aπό την αρχή ήμασταν πολύ προσγειωμένοι και ήδη από την πρώτη ημέρα σκεφτόμασταν πώς θα βγάλει χρήματα η εταιρεία και πώς θα είναι βιώσιμη», λέει στην «Κ» ο κ. Τσιλφίδης. «Δεν κοιτάζαμε να πουλήσουμε την εταιρεία, απλώς παρουσιάστηκε μια ευκαιρία. Εξαρχής ήμασταν επικεντρωμένοι στην κερδοφορία».
Σφιχτό το οικονομικό περιβάλλον σε νέες χορηγήσεις κεφαλαίων
Οι επενδυτές σε διεθνές επίπεδο είναι ακόμη αρκετά επιφυλακτικοί με τις χρηματοδοτήσεις που επιλέγουν να κάνουν, αφού το σφιχτό οικονομικό περιβάλλον δεν επιτρέπει την αθρόα χορήγηση κεφαλαίων, τακτική που ακολούθησαν αρκετοί το 2021.
«Μία στις τέσσερις εταιρείες προχωράει σε επόμενο γύρο χρηματοδότησης, ενώ χρηματοδότηση σε καλύτερη αποτίμηση μπορούν να λάβουν μόνo αυτές που έχουν σοβαρό προϊόν αλλά και υγιές επιχειρηματικό μοντέλο», αναφέρει στην «Κ» ο Παναγιώτης Παπαδόπουλος, εταίρος στο ελληνικό επενδυτικό κεφάλαιο Marathon Venture Capital, και ένας από τους επενδυτές που συμμετείχαν στον γύρο χρηματοδότησης ύψους 60 εκατ. δολ. της startup Causaly. «Εταιρείες που ναι μεν μεγαλώνουν αλλά συνεχίζουν να συσσωρεύουν ζημίες, είναι πλέον σίγουρο ότι θα έχουν βραχύβιο επιχειρηματικό βίο», εκτιμά.
Στοιχεία του επενδυτικού κεφαλαίου δείχνουν πως από τις αρχές του 2023 μέχρι σήμερα, ελληνικές startups με παρουσία στην Ελλάδα (έδρα, τμήμα Ερευνας & Ανάπτυξης) έχουν σηκώσει μέσω αύξησης μετοχικού κεφαλαίου περίπου 203 εκατ. δολ. από 42 διεθνείς επενδυτές σε 38 γύρους χρηματοδότησης. Εδώ δεν υπολογίζονται και επενδύσεις που περιλαμβάνουν δανεισμό όπως τα 55 εκατ. ευρώ της εταιρείας ευέλικτου leasing οχημάτων, instacar.
Στο μεταξύ, οι απορρίψεις που δέχθηκαν εταιρείες όπως η Data Artisans του κ. Τζούμα, αποτελούν ίσως αναπόσπαστο κομμάτι της πορείας τους προς την επιτυχία. Ποιοι είναι όμως οι λόγοι που οι επενδυτές απορρίπτουν ένα business plan και δεν θέλουν να το χρηματοδοτήσουν;
«Οι αδυναμίες που εντοπίζουμε, ξεκινούν από την ομάδα, από την αγορά στην οποία απευθύνονται οι εταιρείες, από το ίδιο το προϊόν, δηλαδή την τεχνολογική λύση τους αλλά και το γεγονός πως δεν είναι αυτό που λέμε scalable. Επίσης, μπορεί να δραστηριοποιούνται σε αγορές που δεν έχουν μεγάλα περιθώρια κέρδους ή το οικονομικό τους μοντέλο να απαιτεί πολλά κεφάλαια προκειμένου να καταστεί βιώσιμο», λέει εκπρόσωπος venture capital.
203 εκατ. δολ. από 42 Ελληνες και διεθνείς επενδυτές έχουν σηκώσει συνολικά από τις αρχές του έτους (Ιανουάριος – μέσα Ιουλίου 2023) οι ελληνικές νεοφυείς εταιρείες με παρουσία ή έδρα στην Ελλάδα, σύμφωνα με στοιχεία του Marathon Venture Capital. Σε αυτό το ποσό περιλαμβάνονται επενδύσεις που πραγματοποιούνται μόνο μέσω αύξησης μετοχικού κεφαλαίου.
7 εξαγορές νεοφυών επιχειρήσεων έχουν πραγματοποιηθεί από τις αρχές του έτους.
325 εκατ. ευρώ και πλέον άντλησαν το 2022 οι ελληνικές startups, από 540 εκατ. ευρώ το 2021 και 150 εκατ. ευρώ το 2020, σύμφωνα με το Found.ation (Startups in Greece 2022/2023). Σε αυτό το ποσό υπολογίζονται οι επενδύσεις που πραγματοποιήθηκαν μέσω ΑΜΚ.
1,95 εκατ. ευρώ η μέση αξία του γύρου χρηματοδότησης το 2022, από 2,74 εκατ. ευρώ το 2021.
