Η συνεχώς αυξανόμενη ζήτηση για τα μέταλλα που χρησιμοποιούνται στις μπαταρίες ηλεκτροκίνητων έχει οδηγήσει σε μια διεθνή προσπάθεια για όλο και περισσότερες εξορύξεις σε βαθιά νερά. Την περασμένη Κυριακή η Διεθνής Αρχή Βυθών έχασε μια σημαντική προθεσμία για τη θέσπιση ρυθμιστικού πλαισίου. Αυτό σημαίνει ότι οι ενδιαφερόμενες επιχειρήσεις μπορούν τώρα να υποβάλουν αιτήσεις προτού ολοκληρωθούν οι σχετικοί κανόνες. Εκπρόσωποι της εν λόγω υπηρεσίας, που αποτελείται από 167 χώρες-μέλη, συν την Ε.Ε., συνεδρίαζαν στην Τζαμάικα επί δύο εβδομάδες για να αποφασίσουν τι θα γίνει στη συνέχεια.
Ο Καναδάς, η Γαλλία, η Γερμανία και μερικές άλλες χώρες θέλουν να σταματήσουν οι εξορύξεις σε βαθιά νερά εξαιτίας των περιβαλλοντικών τους επιπτώσεων. Ωστόσο, η Κίνα, η Ρωσία και η Νορβηγία ασκούν πιέσεις για τη θέσπιση ρυθμιστικού πλαισίου και υποστηρίζουν πως οι εξορύξεις σε βαθιά νερά είναι λιγότερο καταστρεπτικές από τις εξορύξεις στη στεριά. Και οι ρυθμιστικές αρχές υφίστανται πιέσεις για να δράσουν.
Η σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών ορίζει πως πέραν των 12 ναυτικών μιλίων από την ακτογραμμή είναι διεθνή ύδατα, που σημαίνει πως τα κέρδη από τα όποια μέταλλα βρεθούν εκεί θα πρέπει να τα μοιραστούν οι χώρες που βρίσκονται εκεί. Και η Διεθνής Υπηρεσία Βυθών είναι υπεύθυνη να ορίσει το πώς θα γίνει αυτή η μοιρασιά και πώς θα φορολογηθούν οι εξορύξεις. Εναλλακτικώς, θα μπορούσε να απαγορεύσει εντελώς τις μεγάλης κλίμακας εξορύξεις.
Οι εξορύξεις μπορεί να βλάψουν τα οικοσυστήματα, επισημαίνει η Τζέσικα Μπατλ, ειδική της πολιτικής ωκεανών στο Ταμείο των Ηνωμένων Εθνών για την άγρια φύση (WWF). Η κ. Μπατλ έχει ηγηθεί προσπαθείας για να πεισθούν οι επιχειρήσεις να μη χρηματοδοτήσουν εξορύξεις σε βαθιά νερά και να μη χρησιμοποιήσουν ως πρώτες ύλες μέταλλα που έχουν παραχθεί με αυτόν τον τρόπο. Εχει πάρει με το μέρος της πάνω από 30 εταιρείες, μεταξύ των οποίων τις BMW, Google, Samsung, Volvo και Volkswagen, ενώ και σημαντικές βρετανικές τράπεζες, όπως οι Lloyds και Standard Chartered, που αρνούνται να συνεργαστούν με επιχειρήσεις οι οποίες επιδίδονται σε εξορύξεις σε βαθιά νερά.
Πολλοί αμφισβητούν, άλλωστε, το κατά πόσον είναι οικονομικά προσοδοφόρες. Σύμφωνα με τη Διεθνή Υπηρεσία Ενέργειας, τα ηλεκτροκίνητα οχήματα αναμένεται να αντιπροσωπεύουν περίπου το 35% όσων αυτοκινήτων θα πωλούνται παγκοσμίως το 2030, σαφώς περισσότερα από το 14% που αντιπροσώπευαν το 2022. Ετσι θα αυξηθεί η ζήτηση για μέταλλα, όπως το κοβάλτιο, ο χαλκός και το νικέλιο που χρησιμοποιούνται στις μπαταρίες. Οι επικριτές επισημαίνουν, όμως, ότι τα έξοδα λειτουργίας και logistics στον ωκεανό και η μεταφορά των μετάλλων πίσω στη στεριά είναι τέτοια ώστε είναι αμφίβολο αν θα είναι κερδοφόρα η δραστηριότητα.
Η κ. Μπατλ επιμένει πως υπάρχουν λύσεις, όπως τα εναλλακτικά μέταλλα και προγράμματα για την ανακύκλωση και δεύτερη χρήση των μετάλλων, όπως και η ανακύκλωση των μπαταριών μπορούν να καλύψουν ικανοποιητικά τη ζήτηση γι’ αυτά τα κρίσιμα μέταλλα. «Αυτός ο κλάδος ενδέχεται να δημιουργηθεί χωρίς να χρειάζεται», τονίζει η ίδια αναφερόμενη στις εξορύξεις σε βαθιά νερά.
Οι υποστηρικτές των εξορύξεων σε βαθιά νερά επιμένουν, όμως, πως τα ορυχεία που υπάρχουν σε διάφορες περιοχές είναι πολύ πιο επιζήμια για το περιβάλλον και ότι οι εξορύξεις σε βαθιά νερά μπορούν να βοηθήσουν ώστε να μην έχουν πλέον τον έλεγχο των κρίσιμων αυτών μετάλλων η Κίνα και η Ρωσία.
