Μέχρι πριν από λίγα χρόνια το κινεζικό κεφάλαιο κυριολεκτικά επέλαυνε στις δυτικές επιχειρήσεις αγοράζοντας από γερμανικές εταιρείες υψηλής τεχνολογίας μέχρι υποδομές στην Ευρώπη, συχνά προκαλώντας αντιπαραθέσεις και προβληματισμούς. Εφθασε να ενσπείρει ένα διχασμό ανάμεσα στις χώρες της Ε.Ε., ορισμένες εκ των οποίων έβλεπαν την κινεζική επέλαση ως απειλή, ενώ άλλες, ιδιαιτέρως οι υπερχρεωμένες χώρες του ευρωπαϊκού Νότου, είχαν ανάγκη το κινεζικό κεφάλαιο. Η διαρκώς οξυνόμενη ένταση στις σχέσεις της με τις ΗΠΑ, ο τεχνολογικός και οικονομικός πόλεμος ανάμεσα στις δύο μεγαλύτερες οικονομίες του πλανήτη, αλλά και η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία έχουν καταστήσει πολύ πιο ανασφαλείς τις διασυνοριακές επενδύσεις και έχουν αποθαρρύνει το κινεζικό κεφάλαιο. Ετσι, τελευταία η Κίνα στρέφεται αλλού εγκαταλείποντας τις δυτικές οικονομίες, ιδιαιτέρως μετά και την, έστω και διστακτική, προσχώρηση της Ε.Ε. στο εναντίον της δυτικό μέτωπο.
Σύμφωνα με σχετικό ρεπορτάζ της Wall Street Journal, οι κινεζικές εταιρείες επενδύουν τώρα σε βιομηχανίες των χωρών της νοτιοανατολικής Ασίας, σε ορυχεία και ενεργειακά σχέδια γενικότερα στην Ασία, τη Μέση Ανατολή και τη Νότια Αμερική. Το ενδιαφέρον τους γι’ αυτές τις χώρες συμβαδίζει με την προσπάθεια του Πεκίνου να σχηματίσει συμμαχίες μαζί τους και να διασφαλίσει, έτσι, την πρόσβαση σε κρίσιμες πρώτες ύλες. Η αμερικανική εφημερίδα επικαλείται μάλιστα έρευνα του Αμερικανικού Ινστιτούτου Επιχειρήσεων, όπως αποκαλείται συντηρητική δεξαμενή σκέψης στις ΗΠΑ, σύμφωνα με την οποία ο υπ’ αριθμόν 1 αποδέκτης κινεζικών επενδύσεων είναι πλέον η Ινδονησία. Προφανής στόχος του Πεκίνου είναι τα μεγάλα αποθέματα νικελίου που διαθέτει η Ινδονησία και είναι αναγκαία για την ηλεκτροκίνηση και τη στροφή στην πράσινη οικονομία.
Εν ολίγοις, ανήκουν πλέον στο παρελθόν οι ημέρες που η εξαγορά της γερμανικής βιομηχανίας ρομποτικής Kuka από την κινεζική Midea Group προκαλούσε συναγερμό στους πολιτικούς κύκλους του Βερολίνου και εκκλήσεις Γερμανών πολιτικών προς τις γερμανικές επιχειρήσεις να υποβάλουν αντίπαλη προσφορά για να μείνουν οι κρίσιμες βιομηχανίες σε γερμανικά χέρια. Αποτελούν, επίσης, παρελθόν οι εποχές που οι κινεζικοί κολοσσοί, όπως ο ταξιδιωτικός όμιλος ΗΝΑ και ο ασφαλιστικός όμιλος Anbang Insurance, εξαγόραζαν ξενοδοχεία πέντε αστέρων στη Νέα Υόρκη – π.χ. το Waldorf Astoria New York και το Starwood Hotels & Resorts Worlwide.
Ο υπ’ αριθμόν 1 αποδέκτης κινεζικών επενδύσεων είναι πλέον η Ινδονησία, με προφανή στόχο τα μεγάλα αποθέματα νικελίου.
Υπάρχουν και άλλοι παράγοντες πέραν των γεωπολιτικών εντάσεων ανάμεσα στο Πεκίνο και στη Δύση, όπως, για παράδειγμα, η εξαφάνιση ορισμένων από αυτούς τους κινεζικούς ομίλους, η πτώχευσή τους σε ορισμένες περιπτώσεις και σε άλλες η απορρόφησή τους από άλλες κινεζικές επιχειρήσεις. Ειδικότερα, οι εξαγορές ξενοδοχείων έχουν αντιμετωπισθεί από το Πεκίνο ως μια περιττή σπατάλη και έχουν αποθαρρυνθεί με κάθε τρόπο. Αυτό δεν σημαίνει, βέβαια, πως έχει εκλείψει πλήρως το κινεζικό κεφάλαιο από τη Δύση. Η κινεζική Jin Jiang, για παράδειγμα, ελέγχει ακόμα το 13% της γαλλικής Accor, ενώ ο ξενοδοχειακός όμιλος Huazhu Hotels Gourp ελέγχει πλήρως την Deutsche Hospitality.
Μειώνονται, πάντως, συνολικά οι άμεσες επενδύσεις της Κίνας στον υπόλοιπο κόσμο και σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία έχουν μειωθεί φέτος κατά 18% σε σύγκριση με την αντίστοιχη περίοδο του περασμένου έτους. Σε σύγκριση με την κορύφωση που κατέγραψε η κινεζική επέλαση το 2016 η μείωση φθάνει στο 25%, καθώς έχουν ελαχιστοποιηθεί οι διασυνοριακές συγχωνεύσεις και εξαγορές, ενώ το Πεκίνο έχει επιβάλει αυστηρούς ελέγχους στις κινήσεις κεφαλαίων για να ανακόψει τις εκροές από τη χώρα. Σημειωτέον ότι το τελευταίο τρίμηνο του περασμένου έτους η Κίνα κατέγραψε καθαρές εκροές κεφαλαίων ύψους 11,2 δισ. δολ., σύμφωνα με στοιχεία του Nikkei και της κινεζικής υπηρεσίας ξένου συναλλάγματος. Πρόκειται για τις μεγαλύτερες εκροές που έχει γνωρίσει από το τρίτο τρίμηνο του 2019, όταν η οικονομία της κλονιζόταν από την πανδημία.
Οπως επισημαίνει η αμερικανική εφημερίδα, η σταδιακή αναδίπλωση του κινεζικού κεφαλαίου και η αποχώρησή του από τη Δύση μπορεί να οδηγήσει σε μείωση των προσλήψεων και απώλεια θέσεων εργασίας σε πολλές δυτικές οικονομίες. Θα περιορίσει, άλλωστε, τη δεξαμενή επενδυτικών κεφαλαίων, στην οποία μπορούν να καταφύγουν για δανεισμό επιχειρήσεις όπως εκείνες της Silicon Valley. Ολα αυτά σε μια στιγμή που η ανάκαμψη της Κίνας παραπαίει, στερώντας, έτσι, την παγκόσμια οικονομία από μια παραδοσιακή ατμομηχανή της ανάπτυξής της.
