Θα χρειαστούν αρκετά χρόνια ωσότου τα περίπου 140.000 καμένα στρέμματα παρθένου δάσους στη Ρόδο να αναγεννηθούν, όμως η τουριστική βιομηχανία στο νησί, που είναι ταυτισμένο με την ιστορία της ελληνικής φιλοξενίας, προσπαθεί να αφομοιώσει την πύρινη λαίλαπα των τελευταίων ημερών ως μία από τις πολυάριθμες κρίσεις που εκλήθη να αντιμετωπίσει τις τελευταίες δεκαετίες. Οι επιπτώσεις της καταστροφής, που επικεντρώνονται στο νότιο τμήμα του νησιού, το γεγονός ότι μόνο τρία ξενοδοχεία δεν είναι δυνατόν να λειτουργήσουν άμεσα, όπως και το ότι το 95% των τουριστικών υποδομών παραμένει ανέπαφο, αποτελούν ορισμένα από τα βασικά χαρακτηριστικά του αφηγήματος της επόμενης μέρας. Ξενοδόχοι σε περιοχές που η φωτιά άγγιξε, όπως το Γεννάδι και η Λίνδος, περιγράφουν στην «Κ» ότι η επόμενη μέρα εκτυλίσσεται σε δύο επίπεδα. Αφενός στη διαχείριση των ακυρώσεων, κυρίως επειδή ορισμένοι tour operators, όπως η TUI, έχουν αναστείλει τα «πακέτα» τους μέχρι και τις πρώτες δύο εβδομάδες του Αυγούστου. Και αφετέρου στην εξυπηρέτηση νέων κρατήσεων, δεδομένου ότι το αεροδρόμιο είναι ανοιχτό και το νησί, όπου η επισκεψιμότητα διατηρείται υψηλή μέχρι και τα τέλη Οκτωβρίου, είναι ασφαλές, όπως αναφέρουν παράγοντες του ροδιακού τουρισμού.
Μια ένδειξη, ίσως, σχετικά με το πώς ερμηνεύουν τις δυσάρεστες εξελίξεις που σχετίζονται με τις καταστροφικές πυρκαγιές στη Ρόδο αλλά και την υπόλοιπη Ελλάδα οι ξένοι –δυνάμει– επισκέπτες, προσφέρουν όσα αναφέρει στην «Κ» ο Ντουγκ Λάνσκι, ο Σουηδός ειδικός σε θέματα βιώσιμου τουρισμού, που συμμετείχε και στην πρόσφατη εκδήλωση της «Κ» Reimagine tourism. «Θα επισκεπτόμουν και σήμερα τη Ρόδο. Ετσι, κάλεσα ένα ξενοδοχείο στην περιοχή της Λίνδου, θέλοντας να διερευνήσω και εάν λόγω των πυρκαγιών είχε μειώσει τις τιμές. Ωστόσο, προσέφερε έκπτωση μόλις 10%. Το αεροδρόμιο είναι πλήρως λειτουργικό, ο δρόμος είναι ανοιχτός και η τροφοδοσία ρεύματος εξασφαλίζεται μέσω και γεννητριών, όπως μου είπαν», εξηγεί.
Το 95% των τουριστικών υποδομών της Ρόδου παραμένει ανέπαφο.
Η TUI μέχρι και τις 11 Αυγούστου έχει πάψει να προσφέρει «πακέτα» διακοπών στη νότια Ρόδο (Κιοτάρι, Πλημμύρι, Λίνδος, Βλύχα, Γεννάδι, Λάρδος, Πεύκος), δίνοντας την επιλογή στους τουρίστες είτε της αποζημίωσης είτε της αλλαγής ημερομηνίας. Διαφορετική είναι η εικόνα στη βόρεια Ρόδο, όπου επαναφέρει τα προγράμματά της από τις 30 Ιουλίου. Αντίστοιχα πράττει και η βρετανική Jet2 και Jet2holidays, που έχει επαναφέρει τα «πακέτα» της σε δημοφιλή θέρετρα, όπως η Αφάντου, το Φαληράκι, ο Ιαλυσός και η Καλλιθέα, αλλά ακυρώνει τα προγράμματά της μέχρι και τις 13 Αυγούστου σε Γεννάδι, Κιοτάρι και Λαχανιά. H Thomas Cook εξακολουθεί να προσφέρει τα πακέτα διακοπών της, ενώ κανονικά πραγματοποιούν πτήσεις από και προς τη Ρόδο η British Airways και οι χαμηλού κόστους Ryanair και EasyJet.
Στην Κέρκυρα, ένας ακόμη κορυφαίος προορισμός που επλήγη από τις πυρκαγιές, η κανονικότητα επιστρέφει ταχύτερα σε σχέση με τη Ρόδο, παρότι στο νησί των Φαιάκων, που εμφανίζει πληρότητα 100%, η πύρινη λαίλαπα έχει προκαλέσει αρκετές ακυρώσεις κρατήσεων.
Παράγοντες του τουρισμού σχολιάζουν ότι οι φυσικές καταστροφές έχουν συνήθως βραχύβιες επιπτώσεις σε καθιερωμένους τουριστικούς προορισμούς. Θυμίζουν τη θεομηνία στη Χαλκιδική που προκάλεσε έξι θανάτους και δεκάδες τραυματισμούς τον Ιούλιο του 2019, έτος κατά το οποίο ο ελληνικός τουρισμός σημείωσε ρεκόρ. Οπως και τον σεισμό του περασμένου Φεβρουαρίου στην Τουρκία, που προκάλεσε πάνω από 50.000 θανάτους, με την εν λόγω τραγωδία να μην αποτρέπει την ανάκαμψη του τουρισμού στη γειτονική χώρα μέσα σε έναν δύο μήνες από το χτύπημα του Εγκέλαδου. «Πυρκαγιές έχουν πλήξει τον Καναδά, την Καλιφόρνια και βέβαια τον ευρωπαϊκό νότο. Δεν είναι δηλαδή μόνο η Ελλάδα αντιμέτωπη με το συγκεκριμένο πρόβλημα. Ωστόσο, η επόμενη μέρα θα εξαρτηθεί από το πώς η Ελλάδα και οι ξενοδόχοι θα διαχειριστούν τις επιπτώσεις, προσφέροντας, για παράδειγμα, σημαντικές εκπτώσεις στους πληγέντες. Απαιτούνται στοχευμένες επικοινωνιακές δράσεις ακόμη και ανά χώρα. Γνωρίζουμε, για παράδειγμα, ότι οι Αμερικανοί ακυρώνουν σχεδόν άμεσα τις προγραμματισμένες διακοπές τους σε προορισμούς που έχουν πληγεί, έστω και τμηματικά μόνο, από κάποια φυσική καταστροφή, ενώ την πρακτική αυτή σπάνια εφαρμόζουν οι Ιταλοί», σημειώνει ο Ντουγκ Λάνσκι.
2,6 εκατ. επιβάτες διακινήθηκαν το 2022 μέσω του αεροδρομίου «Διαγόρας» της Ρόδου, αριθμός αυξημένος κατά 13% έναντι του 2019.
10,9% είναι η επιβατική κίνηση του «Διαγόρας» επί του συνολικού αριθμού των 23,6 εκατ. επιβατών στα 14 περιφερειακά αεροδρόμια.
515 μονάδες και 50.359 δωμάτια διαθέτει η Ρόδος, που αντιστοιχούν στο 5,1% και το 11,3% της συνολικής δυναμικότητας στην Ελλάδα.
13% της συνολικής έκτασης της Ρόδου αντιστοιχεί στην καμένη δασική έκταση, που τοποθετείται σε περίπου 179.500 στρέμματα.
Η απειλή της υπερθέρμανσης
Εάν βραχυπρόθεσμα οι κλυδωνισμοί λόγω των πυρκαγιών θα μπορούσαν να αντιμετωπιστούν, ποια μακροχρόνια επίδραση θα επέφερε στο τουριστικό προϊόν η υπερθέρμανση των χωρών της Μεσογείου; «Κατά την προσωπική μου εκτίμηση οι πυρκαγιές δεν θα πλήξουν μακροπρόθεσμα το ελληνικό τουριστικό προϊόν, το οποίο είναι τόσο υψηλής ποιότητας που συμβάλλει στην άμβλυνση των επιπτώσεων που έχουν προκαλέσει οι πυρκαγιές. Ο ελληνικός τουρισμός έχει πολυάριθμα στηρίγματα –την Ιστορία, τη θάλασσα και τις καλές κλιματολογικές συνθήκες– που δεν συναντώνται σε άλλες χώρες του εξωτερικού. Βέβαια, λόγω της κλιματικής αλλαγής, στο μέλλον είναι αρκετά πιθανόν η τουριστική περίοδος να ξεκινάει νωρίτερα, μέσα στην άνοιξη και να τελειώνει αργότερα, μέσα στο φθινόπωρο», εξηγεί ο Χρήστος Ζερεφός, καθηγητής Φυσικής της ατμόσφαιρας και γενικός γραμματέας της Ακαδημίας Αθηνών. Ερευνα της εταιρείας Mindhaus αναφέρει ότι οι ξένοι τουρίστες αποφεύγουν την πολυκοσμία και επιλέγουν –και για λόγους κόστους– εκτός των μηνών αιχμής, να ταξιδέψουν την άνοιξη και το φθινόπωρο, δείχνοντας προτίμηση για τη φύση και τα τοπία, αλλά και την τοπική κουλτούρα.
Τις επόμενες δύο δεκαετίες, το σημερινό τουριστικό προϊόν της παραλίας και του ήλιου θα είναι ριζικά διαφορετικό, επειδή η Ελλάδα θα βιώσει σημαντική αύξηση της θερμοκρασίας.
Σύμφωνα με ξένη επιστημονική δημοσίευση, που επιχειρεί να περιγράψει τις οικονομικές επιπτώσεις των πυρκαγιών στον τουρισμό και χρησιμοποιεί την Πορτογαλία ως παράδειγμα ανάλυσης, το κόστος για τις ξένες αφίξεις έως το 2030 στις πληγείσες περιοχές θα είναι μεταξύ 18 εκατ. ευρώ και 38 εκατ. ευρώ. Εκτιμάται ότι θα τετραπλασιαστεί μέχρι το 2050. Ωστόσο, όπως τονίζει ο Επαμεινώνδας Χριστοφιλόπουλος, επικεφαλής της έδρας UNESCO για την Ερευνα του Μέλλοντος στο Ιδρυμα Τεχνολογίας και Ερευνας, η κλιματική κρίση δεν αποτελεί τη μοναδική αβεβαιότητα που αντιμετωπίζει ο τουρισμός.
«Η χώρα θα επηρεαστεί από δύο μεγάλους παράγοντες που θα διαμορφώσουν το μέλλον του τουρισμού, δηλαδή την κλιματική αλλαγή και το δημογραφικό. Το ΑΕΠ της Ελλάδας επικεντρώνεται σε πολύ μεγάλο βαθμό στον τουρισμό, ωστόσο τις επόμενες δύο δεκαετίες το σημερινό τουριστικό προϊόν της παραλίας, της ακτής και του ήλιου θα είναι ριζικά διαφορετικό, επειδή η Ελλάδα θα βιώσει σημαντική αύξηση της θερμοκρασίας. Εν τω μεταξύ, σύμφωνα με τις προβλέψεις, ο πληθυσμός της Ελλάδας θα μειωθεί σημαντικά, δημιουργώντας σημαντικές προκλήσεις για τον προορισμό (εργατικό δυναμικό, πελάτες, κ.λπ.). Ωστόσο θεωρώ ότι ως κλάδος δεν μελετάει σοβαρά τέτοια εναλλακτικά σενάρια», τονίζει ο κ. Χριστοφιλόπουλος.
