Ολοένα και απομακρύνονται οι προσδοκίες για αποκλιμάκωση των τιμών στα τρόφιμα, καθώς στις ανατιμήσεις –απόρροια της αύξησης του κόστους των προηγούμενων μηνών– αναμένεται να προστεθούν κι άλλες το επόμενο διάστημα, λόγω των αυξήσεων των τιμών σε σειρά άλλων παραγόντων του κόστους παραγωγής. Νέες αιτίες «πονοκεφάλου» για τα νοικοκυριά, αλλά και για το οικονομικό επιτελείο της κυβέρνησης αποτελούν τα σιτηρά, το ελαιόλαδο και τα καύσιμα, με τις αυξήσεις στις τιμές των τελευταίων να επηρεάζουν άμεσα, αλλά και έμμεσα, τον πληθωρισμό, καθώς προκαλούν ανατιμήσεις και σε σειρά άλλων προϊόντων και υπηρεσιών. Την ίδια ώρα, βεβαίως, ολοένα και πληθαίνουν από επίσημα χείλη οι διαπιστώσεις περί υπέρμετρων κερδών, κάτι που αποτελεί επίσης αιτία αργής αποκλιμάκωσης του πληθωρισμού. Πλέον πρόσφατη η επισήμανση διά στόματος Γιάννη Στουρνάρα, με τον διοικητή της Τράπεζας της Ελλάδος να τονίζει μιλώντας στο ειδησεογραφικό κανάλι CGTN: «Για πρώτη φορά εδώ και πολλά χρόνια ο ρυθμός αύξησης των τιμών είναι κατά πολύ υψηλότερος από τον ρυθμό αύξησης των μισθών. Επίσης, η αύξηση των τιμών είναι ταχύτερη από την αύξηση του κόστους, που σημαίνει ότι τα περιθώρια κέρδους έχουν αυξηθεί».
Οι εκτιμήσεις για τον πληθωρισμό του Ιουλίου που ανακοίνωσε τη Δευτέρα η Eurostat ήρθαν να επιτείνουν την ανησυχία, καθώς έδειξαν άνοδο του δείκτη τιμών καταναλωτή στην Ελλάδα, αντί για περαιτέρω αποκλιμάκωσή του, κόντρα σε ό,τι συμβαίνει στις περισσότερες χώρες της Ευρωζώνης. Υπενθυμίζεται ότι σύμφωνα με τις εκτιμήσεις της Eurostat, ο πληθωρισμός (σε όρους εναρμονισμένου δείκτη τιμών καταναλωτή που μετράει η Eurostat για λόγους σύγκρισης μεταξύ των κρατών-μελών) διαμορφώθηκε στην Ελλάδα στο 3,4% τον Ιούλιο από 2,8% τον Ιούνιο, διακόπτοντας καθοδικό σερί 9 μηνών. Η εξέλιξη αυτή έρχεται σε αντίθεση με ό,τι συνέβη στην Ευρωζώνη, όπου ο εναρμονισμένος δείκτης τιμών καταναλωτή εξακολούθησε να αποκλιμακώνεται και εκτιμάται ότι διαμορφώθηκε τον Ιούλιο σε 5,3% από 5,5% τον Ιούνιο.
Μεθαύριο, Τρίτη 8 Αυγούστου, ανακοινώνονται από την Ελληνική Στατιστική Αρχή (ΕΛΣΤΑΤ) τα στοιχεία για την εξέλιξη του εθνικού Δείκτη Τιμών Καταναλωτή και μένει να δούμε εάν θα επιβεβαιωθεί η τάση που έδειξαν οι εκτιμήσεις της Eurostat, αλλά και αν οι τιμές των τροφίμων παραμένουν η βασική πηγή του προβλήματος. Τον Ιούνιο, σύμφωνα με τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ, καταγράφηκαν ετήσιες αυξήσεις στις τιμές των τροφίμων 12,2%, ενώ σε μηνιαία βάση οι αυξήσεις ήταν επίσης αξιοσημείωτες, κατά 2,1% σε σύγκριση με τον Μάιο του 2023. Σύμφωνα δε με τη Eurostat, στην Ελλάδα καταγράφηκε τον Ιούνιο του 2023 η μεγαλύτερη μηνιαία αύξηση στις τιμές των τροφίμων μεταξύ των κρατών-μελών της Ευρωπαϊκής Ενωσης, αύξηση της τάξης του 3,5%.
Οι πλέον ανησυχητικές εξελίξεις στην παρούσα συγκυρία είναι αυτές που αφορούν τα σιτηρά, το ελαιόλαδο και τα καύσιμα. Στα τέλη Ιουλίου οι διεθνείς τιμές του μαλακού σιταριού έφθασαν στο υψηλότερο σημείο από τον Φεβρουάριο, εξέλιξη που προέκυψε ύστερα από την αποχώρηση της Ρωσίας από τη συμφωνία για τα σιτηρά. Αξίζει να σημειωθεί ότι μόνο μετά την επίθεση ρωσικών δυνάμεων σε λιμάνι στον Δούναβη, όπου υπήρχαν αποθήκες με ουκρανικά σιτηρά, η τιμή των μελλοντικών συμβολαίων σιταριού στο Χρηματιστήριο Εμπορευμάτων του Σικάγου αυξήθηκε κατά 4%. Στο Χρηματιστήριο Εμπορευμάτων στο Παρίσι οι τιμές αποκλιμακώθηκαν τις τελευταίες ημέρες, αλλά εξακολουθούν να είναι ευάλωτες στις όποιες γεωπολιτικές εξελίξεις. Πολλά θα εξαρτηθούν από τη φετινή σοδειά στην Ευρώπη και εν γένει στο βόρειο ημισφαίριο, η οποία αναμένεται τις επόμενες εβδομάδες.
Η αύξηση των τιμών είναι ταχύτερη από αυτήν του κόστους, τα περιθώρια κέρδους έχουν ενισχυθεί, επισημαίνει ο διοικητής της ΤτΕ Γ. Στουρνάρας.
Φόβος πλέον υπάρχει και για τις τιμές του σκληρού σιταριού, που χρησιμοποιείται κυρίως για την παραγωγή ζυμαρικών, καθώς ήδη ανεβαίνουν οι σχετικοί διεθνείς δείκτες λόγω αφενός των εξελίξεων στην Ουκρανία, αλλά και λόγω της ανησυχίας για μειωμένη παραγωγή στον Καναδά (αποτελεί κορυφαία παραγωγό σκληρού σιταριού παγκοσμίως), καθώς στη χώρα επικράτησαν πολύ υψηλές θερμοκρασίες. Η εικόνα θα ξεκαθαρίσει τον Σεπτέμβριο, οπότε θα γίνει η συγκομιδή.
Εντονη ανησυχία υπάρχει και για την εξέλιξη της τιμής του ηλιελαίου, κάτι το οποίο επηρεάζει συνολικά τη βιομηχανία τροφίμων. Ο υποδείκτης φυτικά ελαίων, που περιλαμβάνεται στον Δείκτη Τιμών Τροφίμων του FAO (Οργανισμός Τροφίμων και Γεωργίας του ΟΗΕ) και ανακοινώθηκε την Παρασκευή, αυξήθηκε κατά 14 μονάδες τον Ιούλιο σε σύγκριση με τον Ιούνιο, εξαιτίας της ανησυχίας για απαγόρευση των εξαγωγών ουκρανικού ηλιελαίου από τη Μαύρη Θάλασσα.
Εξαιρετικά δύσκολη φαίνεται η κατάσταση με το ελαιόλαδο, η τιμή του οποίου ήταν ήδη σε πολύ υψηλά επίπεδα από πέρυσι. H παραγωγή στην Ε.Ε. εκτιμάται ότι θα είναι φέτος μειωμένη κατά 40%, κάτι που έτσι κι αλλιώς πυροδοτεί νέες ανατιμήσεις. Η απόφαση, εξάλλου, της Τουρκίας να αναστείλει τις εξαγωγές ελαιολάδου μέχρι την περίοδο συγκομιδής του Νοεμβρίου αναμένεται να μειώσει περαιτέρω την προσφορά, προκαλώντας ακόμη μεγαλύτερη αύξηση των τιμών. Η αύξηση, βεβαίως, των τιμών εκτιμάται ότι θα οδηγήσει σε κάμψη της κατανάλωσης στις βασικές ελαιοπαραγωγές χώρες, εκεί όπου γίνεται άλλωστε και η μεγαλύτερη κατανάλωση ελαιολάδου. Σύμφωνα με τις τελευταίες προβλέψεις της Κομισιόν, η κατανάλωση σε Ελλάδα, Ιταλία, Ισπανία και Πορτογαλία δύσκολα θα ξεπεράσει φέτος το 1 εκατ. τόνους, από 1,2 εκατ. τόνους πέρυσι.
Διατήρηση των τιμών σε υψηλά επίπεδα, όχι μόνον στα τρόφιμα, αλλά σε σειρά προϊόντων και υπηρεσιών, αναμένεται να προκαλέσει, τέλος, η αύξηση στις τιμές των καυσίμων. Η τιμή της απλής αμόλυβδης αυξήθηκε τον Ιούλιο κατά 4,56% (στο 1,945 ευρώ/λίτρο η μέση τιμή πανελλαδικά στις 31 Ιουλίου, από 1,863 ευρώ/λίτρο την 1η Ιουλίου) και η τιμή του πετρελαίου κίνησης κατά 5% (σε 1,658 ευρώ/λίτρο στις 31 Ιουλίου από 1,579 ευρώ/λίτρο στις 31 Ιουλίου).
