Ο διεθνής ανταγωνισμός στον τουρισμό είναι πολύ ισχυρός και δεν συγχωρεί εφησυχασμό, υπογραμμίζει μιλώντας στην «Καθημερινή» η πρόεδρος της Marketing Greece, μιας εταιρείας που συστάθηκε από την ιδιωτική πρωτοβουλία με σκοπό την προώθηση του ελληνικού τουριστικού προϊόντος και των προορισμών της χώρας, Ιωάννα Δρέττα. Η υπουργός Τουρισμού της πρόσφατης υπηρεσιακής κυβέρνησης του Ιωάννη Σαρμά αναγνωρίζει πως το πρόβλημα της διαχείρισης των προορισμών είναι το μεγαλύτερο που έχει να αντιμετωπίσει η χώρα και ο κλάδος. Θεωρεί όμως πως δεν είναι δυνατόν αυτό να λυθεί χωρίς τη συνεργασία τόσο της κυβέρνησης και της τοπικής αυτοδιοίκησης, όσο και των επιχειρήσεων και των τοπικών κοινωνιών. Κρίνει ως άμεσα συνδεδεμένο ζήτημα το θέμα της βελτίωσης των δημόσιων και ιδιωτικών υποδομών και θεωρεί πως ο στόχος του συνδέσμου ελληνικών τουριστικών επιχειρήσεων για 40 εκατομμύρια αφίξεις από το εξωτερικό έως το 2030 είναι εφικτός εάν γίνουν οι απαραίτητες επενδύσεις σε δημόσια και ιδιωτικά έργα. Διαφορετικά, όπως εξηγεί, η αγορά θα ισορροπήσει σε επίπεδο επισκέψεων και τιμών που θα ανταποκρίνονται σε αυτό που έχει να προσφέρει η χώρα. Εάν τα επίπεδα ικανοποίησης των τουριστών από την Ελλάδα υποχωρήσουν, είναι προφανές πως η τιμολογιακή δύναμη των επιχειρήσεων θα περιοριστεί.
Η Ιωάννα Δρέττα θεωρεί, επίσης, επιτακτική την ανάγκη άμεσης ρύθμισης του πλαισίου λειτουργίας των βραχυχρόνιων μισθώσεων, ώστε να διαμορφωθούν οι κανόνες υγιούς ανταγωνισμού με τα ξενοδοχεία και να μην αλλοτριωθεί ο χαρακτήρας των τοπικών κοινωνιών στις οποίες το φαινόμενο βρίσκεται σε έξαρση.
Οσον αφορά τις συνθήκες εργασίας και ειδικότερα διαμονής εργαζομένων και δημοσίων υπαλλήλων και λειτουργών στους τουριστικούς προορισμούς, που υπονομεύονται από την έλλειψη αξιοπρεπών καταλυμάτων τα οποία απορροφάει η βιομηχανία φιλοξενίας, προτείνει μεταξύ άλλων την ενεργοποίηση του νόμου που δίνει τη δυνατότητα στους δήμους να νοικιάζουν ακόμα και ξενοδοχεία ολόκληρα γι’ αυτόν τον σκοπό.
– Υπάρχει πρόβλημα υπερτουρισμού στην Ελλάδα. Για να το κάνω πιο σαφές, υπάρχουν συγκεκριμένοι προορισμοί ή σημεία όπου το ίδιο το τουριστικό μας προϊόν «κανιβαλίζεται» από τις μεγάλες ροές ανθρώπων σε συγκεκριμένα χρονικά διαστήματα. Τι πρέπει να γίνει, από ποιον και γιατί δεν έχει ήδη γίνει;
– Δεν υπάρχει καμία αμφιβολία πως το βασικότερο ζήτημα του ελληνικού τουρισμού είναι η διαχείριση των προορισμών. Eνα ζήτημα που βρίσκεται στην κορυφή της ατζέντας από το 2019, ωστόσο ατόνησε η συζήτησή του λόγω της πανδημίας και επανήλθε δριμύτερο την περυσινή χρονιά οπότε και επανεμφανίστηκε μαζί με την ανάκαμψη των τουριστικών ροών. Είναι ένα θέμα πολύ δύσκολο, προϋποθέτει την ουσιαστική συνεργασία πολλών εμπλεκόμενων πλευρών, της κεντρικής κυβέρνησης με συντονιστικό και ρυθμιστικό ρόλο, της τοπικής αυτοδιοίκησης με ουσιαστικές αρμοδιότητες για κεντρικά ζητήματα υποδομής και λειτουργίας, του ιδιωτικού τομέα και φυσικά της ίδιας της τοπικής κοινωνίας. Ζητούμενη είναι η εύρεση ισορροπίας βιώσιμης ανάπτυξης για τους προορισμούς, για τη διατήρηση του περιβάλλοντος, του τοπικού χρώματος, της τοπικής ταυτότητας, που άλλωστε είναι και τα συγκριτικά πλεονεκτήματα του προϊόντος μας. Φυσικά, προϋπόθεση είναι η εμπέδωση κουλτούρας συνεργασίας μεταξύ των εμπλεκομένων, καθώς και η παραδοχή πως οι αποφάσεις πρέπει να βασίζονται σε στοιχεία και μελέτες.
– Στην ομιλία του νέου προέδρου του Συνδέσμου Ελληνικών Τουριστικών Επιχειρήσεων κατά τη γενική συνέλευση του φορέα, επαναλήφθηκε ο στόχος του 2030 για 40 εκατομμύρια αφίξεις από το εξωτερικό και 50 εκατομμύρια επισκέψεις σε ελληνικούς προορισμούς. Μπορεί η χώρα και οι υποδομές της σε τοπικό και εθνικό επίπεδο να σηκώσουν αυτό το φορτίο;
– Το στρατηγικό σχέδιο που έχει εκπονήσει το Ινστιτούτο του ΣΕΤΕ προϋποθέτει σειρά επενδύσεων και ευρύτερων παρεμβάσεων στις υποδομές των προορισμών, που ως αποτέλεσμα θα έχουν την καλύτερη λειτουργία τους, την άμβλυνση της εποχικότητας (σήμερα το 60% των αφίξεων έρχεται στο τρίτο τρίμηνο) και την καλύτερη γεωγραφική κατανομή (σήμερα το 90% των εσόδων έρχεται σε 5 περιφέρειες). Στην πραγματικότητα όμως, ας μην ξεχνάμε πως δεν θα μεταβούμε απευθείας σε ένα τέτοιο νούμερο. Αν όσοι έρχονται στη χώρα μας δεν ικανοποιούνται από τη συνολική εμπειρία τους εδώ, τότε θα πάψουν να έρχονται και θα βρεθεί ένα σημείο ισορροπίας της αγοράς που ορίζεται από τη σχέση ποιότητας και τιμής. Ο διεθνής ανταγωνισμός είναι πολύ ισχυρός, δεν συγχωρεί κανέναν εφησυχασμό.
Η οργανωμένη διαχείριση προορισμών αποτελεί λύση στο ζήτημα του υπερτουρισμού.
– Οι βραχυχρόνιες μισθώσεις έχουν ένα μερίδιο που υπολογίζεται πως κινείται πλέον κοντά στο 20% τουλάχιστον των διανυκτερεύσεων στην Ελλάδα. Είναι ωστόσο μία πραγματικότητα, όπως είναι εμφανές παγκοσμίως. Ποιες πιστεύετε ότι είναι οι ρυθμίσεις που απουσιάζουν αυτή τη στιγμή από την ελληνική αγορά ώστε να μην αποτελούν αθέμιτο ανταγωνισμό, αλλά και να συμμορφώνονται με τις απαιτήσεις βιωσιμότητας και διατήρησης του χαρακτήρα των γειτονιών και των κοινωνιών σε δημοφιλείς στον τουρισμό προορισμούς;
– Είναι, κατά τη γνώμη μου, ένα από τα βασικά ζητήματα που θα ρυθμίσει η νέα κυβέρνηση. Οταν ξεκίνησε να συζητείται το θέμα αυτό, το πεδίο της επιχειρηματολογίας ήταν η ισόρροπη, άρα δίκαιη φορολογική και ρυθμιστική αντιμετώπιση από την Πολιτεία, για δύο παρόμοιες δραστηριότητες, δηλαδή τα συμβατικά καταλύματα και τις βραχυχρόνιες μισθώσεις. Το ζήτημα αφέθηκε πρακτικά αρρύθμιστο για χρόνια και έχουμε περάσει σε επόμενη φάση, αυτή της ανάγκης για αντιμετώπιση των επιπτώσεων στην κοινωνία, όπως για παράδειγμα τη λειτουργία της πόλης και βέβαια το ύψος των ενοικίων. Οι ρυθμίσεις πρέπει να κινηθούν σε δύο κατευθύνσεις. Πρώτον, η διαφοροποίηση της επαγγελματικής δραστηριότητας από την παρεμπίπτουσα ιδιωτική δραστηριότητα. Δηλαδή, είναι άλλο κάποιος να έχει σειρά διαμερισμάτων ή και σπιτιών που εκμεταλλεύεται και άλλο να νοικιάζει τρεις εβδομάδες το σπίτι του όταν λείπει το καλοκαίρι διακοπές για να συμπληρώσει το εισόδημά του. Δεύτερον, η δυνατότητα των δήμων να διαχειρίζονται όρια στη βραχυχρόνια μίσθωση ανάλογα με τις ανάγκες και την κατάσταση των τόπων τους, πάντα με βάση εμπεριστατωμένες μελέτες και δημόσια διαβούλευση με τους κατοίκους. Και ένα τελευταίο σημείο, η επόμενη φάση της συζήτησης εκτιμώ ότι θα είναι οι προδιαγραφές στη βραχυχρόνια μίσθωση, εξασφάλιση δηλαδή κάποιου ελάχιστου επιπέδου ποιότητας και στην παροχή υπηρεσιών που σήμερα απαγορεύονται μεν, παρέχονται σχεδόν παντού δε, αλλά και στην υποδομή.
– Θα θέλατε να σχολιάσετε τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν εργαζόμενοι και δημόσιοι λειτουργοί όπως καθηγητές, αστυνομικοί, γιατροί, νοσηλευτές και άλλοι στη διαμονή τους σε δημοφιλείς προορισμούς; Είναι δεδομένο πως η ποιότητα ζωής τους στις τοποθετήσεις τους σε τέτοιους προορισμούς είναι υποβαθμισμένη και οι δαπάνες στέγασης από δυσβάστακτες έως απαγορευτικές.
– Πρόκειται για ένα εξαιρετικά σημαντικό ζήτημα για τη λειτουργία των προορισμών και υπάρχουν δύο εργαλεία τα οποία, κατά τη γνώμη μου, δεν χρησιμοποιούνται επαρκώς από τη δημόσια διοίκηση. Πρώτον, βάσει διάταξης του 2017, η τοπική αυτοδιοίκηση δύναται να χρηματοδοτεί τη διαμονή και σίτιση δημοσίων υπαλλήλων που αποσπώνται στους προορισμούς. Δεν γίνεται επαρκής χρήση αυτής της πρόβλεψης που μπορεί να δώσει διέξοδο σε αρκετές περιπτώσεις. Δεύτερον, η δημόσια διοίκηση απέκτησε μεγάλη εμπειρία στη διάρκεια της πανδημίας με τα ξενοδοχεία καραντίνας. Η εμπειρία αυτή μπορεί να χρησιμοποιηθεί ώστε να θεσμοθετηθούν νέες λύσεις για τη διαμονή και σίτιση των δημοσίων υπαλλήλων.
– Η Marketing Greece συμπλήρωσε 10 χρόνια από την ίδρυσή της. Βρίσκεστε στο τιμόνι της εδώ και χρόνια. Πόσο αποτιμάτε το έργο της και πώς οραματίζεστε το μέλλον της;
– Η Marketing Greece κλείνει φέτος ένα μεγάλο κύκλο από την ίδρυσή της, τα πρώτα της βήματα και την καθιέρωσή της ως αξιόπιστο, δυναμικό και πρωτοπόρο συνομιλητή όλων των εμπλεκόμενων στον τουρισμό. Εχει πετύχει να διαμορφώνει εικόνα και φήμη για τη χώρα και –πολύ σημαντικό– να μπορεί να διαμορφώνει κοινότητες στους προορισμούς που μοιράζονται τις ίδιες αξίες για τον τουρισμό. Και το τελευταίο καθίσταται ακόμα πιο σημαντικό για την επόμενη μέρα του τουρισμού, αφού έχει ανέβει ο πήχυς της δυσκολίας, τα θέματα είναι πιο σύνθετα, οι ευκαιρίες μεγάλες και οι προκλήσεις επιτακτικές. Η Marketing Greece έχει τη μεγάλη χαρά να παράγει στελέχη, γενικός διευθυντής ανέλαβε πρόσφατα ο Νίκος Διαμαντόπουλος, παλαιό στέλεχος της εταιρείας, για να την οδηγήσει με μια εμπνευσμένη και δυναμική ομάδα στην επόμενη φάση της. Για εμένα έκλεισε ένας κύκλος, άφησα τη θέση της διευθύνουσας συμβούλου και τα εκτελεστικά καθήκοντα και είχα τη χαρά και την τιμή να εκλεγώ πρόεδρος του διοικητικού συμβουλίου, σχεδιάζοντας ταυτόχρονα νέα επαγγελματικά βήματα.
