Οταν ακόμα και η Zoom, ο κολοσσός βιντεοδιασκέψων που ωφελήθηκε τα μέγιστα από την τηλεργασία που επέβαλε η πανδημία, καλεί τους υπαλλήλους της να επιστρέψουν στο γραφείο –τουλάχιστον δύο ημέρες την εβδομάδα– καταλαβαίνει κανείς ότι η εποχή της δουλειάς από το σπίτι φθάνει στο τέλος της.
Ολες οι μεγάλες εταιρείες καλούν τους εργαζομένους τους να επιστρέψουν στα γραφεία τους, έστω και τη μισή εργάσιμη εβδομάδα, καθώς διαπιστώνουν ότι η τηλεργασία έχει μειώσει την παραγωγικότητα σε αξιοπρόσεκτα επίπεδα. Το οξύμωρο μάλιστα είναι ότι οι εταιρείες που επιμένουν στην επιστροφή των υπαλλήλων στα γραφεία τους είναι κυρίως οι τεχνολογικές, οι οποίες ορκίζονταν ότι η κάθε εργασία μπορεί να γίνει ψηφιακά από οποιοδήποτε σημείο του πλανήτη έχει πρόσβαση στο Διαδίκτυο και εφεύρισκαν όρους όπως «ψηφιακός νομάς».
Η Meta (Facebook, Instagram, WhatsApp) του Μαρκ Ζούκερμπεργκ κάλεσε πρόσφατα το προσωπικό της να επιστρέψει στο γραφείο τρεις ημέρες την εβδομάδα από τον Σεπτέμβριο, ενώ το ίδιο έκανε και η Google. Η τελευταία μάλιστα για να πείσει τους εργαζομένους της, προσφέρει διαμονή σε ξενοδοχείο στο campus της εταιρείας «με στόχο να διευκολυνθεί η μετάβαση στην υβριδική εργασία», όπως χαρακτηριστικά ανέφερε.
Τον περασμένο Μάρτιο, ο Ελον Μασκ μετέφερε στους υπαλλήλους της X (πρώην Twitter) ότι «η δουλειά στο γραφείο δεν είναι προαιρετική», ενώ τον Μάιο ο CEO της OpenAI, Σαμ Αλτμαν, δήλωσε ότι «η τηλεργασία είναι ένα αποτυχημένο πείραμα, ένα από τα μεγαλύτερα σφάλματα της βιομηχανίας της τεχνολογίας εδώ και χρόνια». Πρόσθεσε ότι η δουλειά από το σπίτι βλάπτει τη δημιουργικότητα, ιδιαίτερα στις startup εταιρείες.
Και πρόστιμα
Στο ίδιο μήκος κύματος η Amazon στέλνει προειδοποιητικά e-mail και επιβάλλει πρόστιμα, όταν διαπιστώνει ότι η παρουσία των υπαλλήλων της στο γραφείο δεν ανταποκρίνεται στις «προσδοκίες» της εταιρείας, δηλαδή τουλάχιστον τρεις ημέρες την εβδομάδα.
Οι μεγάλες εταιρείες διαπιστώνουν ότι η εξ αποστάσεως εργασία μειώνει την παραγωγικότητα σε αξιοπρόσεκτα επίπεδα.
Μέχρι τον Μάιο του 2022 το 48% των εργαζομένων σε τεχνολογικές εταιρείες δήλωνε ότι δουλεύει αποκλειστικά με τηλεργασία, όταν προ πανδημίας το αντίστοιχο ποσοστό ήταν 22%. Ερευνα της MorningConsult έδειξε ότι το 85% των εργαζομένων στις τεχνολογικές εταιρείες κάνει τηλεργασία ή δουλεύει «υβριδικά», δηλαδή λίγες μέρες στο γραφείο, λίγες από το σπίτι. Κάποτε οι εταιρείες του κλάδου έφτιαχναν ογκώδη campus με γυμναστήρια, εστιατόρια και παιδικές χαρές με στόχο να κρατάνε όσο το δυνατόν περισσότερο τους υπαλλήλους τους στον χώρο. Πλέον, οι εργαζόμενοι δεν ενδιαφέρονται να επιστρέψουν σε αυτό το μοτίβο. Τρεις στους πέντε δηλώνουν ότι δεν επιθυμούν να γυρίσουν στο γραφείο όλη την εβδομάδα.
Διαμαρτυρίες
Ηδη σημειώνονται αντιδράσεις από την πλευρά των εργαζομένων. Τα συνδικάτα στην Αυστραλία δίνουν μάχη για να κατοχυρώσουν νομικά το δικαίωμα μόνιμης εργασίας από το σπίτι, ενώ στις ΗΠΑ εργαζόμενοι της Amazon έκαναν συγκεντρώσεις τον Ιούνιο έξω από τα γραφεία της εταιρείας διαμαρτυρόμενοι για το τέλος της τηλεργασίας και τις απειλές. «Υποτίθεται ότι αυτά τα μέιλ θα εκφοβίσουν τον κόσμο;», γράφουν στις μεταξύ τους συνομιλίες. Ορισμένοι μάλιστα σημειώνουν ότι η «σκληρή» αντιμετώπιση του θέματος από την ηγετική ομάδα της Amazon ισχυροποιεί τη συνδικαλιστική τάση των εργαζομένων. Ολα αυτά συμβαίνουν τη στιγμή που τις τελευταίες εβδομάδες σημειώνεται άνοδος των διασωληνώσεων και των θανάτων στις ΗΠΑ και σε όλο τον κόσμο από μία νέα έξαρση της COVID-19.
«Αυτό που συμβαίνει τώρα είναι ότι οι εργοδότες προσπαθούν να επαναδιαπραγματευθούν τους όρους εργασίας στο μεταπανδημικό τοπίο. Θέλουν να βάλουν το πλαίσιο στο οποίο θα λειτουργεί η τηλεργασία, η οποία δεν πρόκειται να εκλείψει όσο κι αν το θέλουν κάποιοι», τονίζει ο καθηγητής του Πανεπιστημίου του Leeds, Μαρκ Στιούαρτ.
Κατά τη διάρκεια της πανδημίας υπήρχαν εργαζόμενοι που δεν δούλεψαν ποτέ από το σπίτι. Ομως εκείνοι που το έκαναν νιώθουν ανακούφιση που δεν είναι πλέον υποχρεωμένοι να χάνουν ώρες και ενέργεια στις μετακινήσεις από και προς το γραφείο τους. Παράλληλα, δεν δείχνουν διατεθειμένοι να χάσουν και πάλι την ισορροπία που κέρδισαν ανάμεσα στην προσωπική και την επαγγελματική τους ζωή τα τρία τελευταία χρόνια. Σε αυτή τη μεγάλη διαπραγμάτευση θα υπάρξουν αναπόφευκτα συγκρούσεις ανάμεσα στην εργοδοσία και τους εργαζομένους και για να φτάσουμε σε μια τελική λύση θα χρειασθούν υποχωρήσεις εκατέρωθεν.
Μία νέα ρουτίνα
«Οι εργαζόμενοι εκτιμούν το γεγονός ότι με την τηλεργασία έχουν γλιτώσει τις μετακινήσεις, έχουν διαμορφώσει πλέον τον χρόνο τους διαφορετικά και δεν δείχνουν διατεθειμένοι να επανέλθουν στην προηγούμενη ρουτίνα. Για να προσελκύσουν τους εργαζομένους τους στο γραφείο, οι εταιρείες πρέπει να προσφέρουν κάτι. Καλύτερες συνθήκες εργασίας, πιο ελαστικό ωράριο, αυξήσεις στους μισθούς, άλλες παροχές κ.λπ. Ακόμα όμως κι αν γίνει αυτό, δεν πρέπει κανείς να περιμένει ότι η μεγάλη πλειοψηφία θα επιστρέψει άμεσα», καταλήγει ο Μαρκ Στιούαρτ.
