Στο story της ανάκτησης της επενδυτικής βαθμίδας από την Ελλάδα συνεχίζουν να είναι στραμμένα τα ραντάρ των οίκων, καθώς αναμφισβήτητα αποτελεί ένα από τα μεγάλα θέματα των αγορών αυτή τη στιγμή. Ο γερμανικός οίκος Scope Ratings, ο οποίος πρόσφατα αναβάθμισε τη χώρα σε αυτό το επίπεδο-ορόσημο και βρίσκεται στη διαδικασία αναγνώρισης από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, με ερωτήσεις και απαντήσεις αναλύει το πώς κατάφερε η Ελλάδα να επιστρέψει στην επενδυτική βαθμίδα έπειτα από 13 χρόνια και τις προκλήσεις γύρω από τις αξιολογήσεις που έπονται.
Από την πλευρά της η DZ Bank εξετάζει πόσο πιθανή είναι η αναβάθμιση της Ελλάδας από τους μεγάλους οίκους και τι μπορεί να σημαίνει αυτό για την ελληνική οικονομία.
Περιγράφοντας το ταξίδι της Ελλάδας προς την επενδυτική βαθμίδα τα τελευταία 13 χρόνια, η Scope τονίζει πως η ανάκτησή της είναι ένα πολύ σημαντικό επίτευγμα και στην πραγματικότητα έχει συμβεί υπό πολύ γρήγορες συνθήκες από ιστορική προοπτική, έστω και αν δεν φαίνεται. Τα περισσότερα κράτη που βρέθηκαν αντιμέτωπα με χρεοκοπία, όπως εξηγεί, δεν πλησιάζουν ποτέ την επενδυτική βαθμίδα. Ο οίκος υπογραμμίζει και το πόσο επίπονη ήταν αυτή η πορεία, με την παραγωγή να σημειώνει βουτιά 30% από το 2008 έως το 2013, τη χώρα να βρίσκεται αντιμέτωπη με την επιβολή λιτότητας, την απειλή του Grexit, τις τραπεζικές κρίσεις και πιο πρόσφατα την COVID-19 και την πληθωριστική κρίση. «Μέσα σε όλα αυτά, η Ελλάδα έχει επιμείνει, υιοθετώντας φιλόδοξες μεταρρυθμίσεις και αυξάνοντας σημαντικά τις επενδύσεις και την οικονομική ανταγωνιστικότητα. Η ολοκλήρωση της ενισχυμένης εποπτείας πέρυσι και η αναβάθμιση σε επενδυτική βαθμίδα αποτελούν περαιτέρω ουσιαστικά βήματα προς επιστροφή της χώρας στην κανονικότητα, αν και απομένει ακόμη πολλή και σημαντική δουλειά», όπως επισημαίνει η Scope.
Ο οίκος τονίζει πως η ισχυρή θεσμική υποστήριξη από την Ευρωπαϊκή Eνωση και το δίχτυ ασφαλείας που παρέχει η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα αποτελούν ίσως τους πιο κρίσιμους παράγοντες που τον οδήγησαν να αναβαθμίσει την Ελλάδα σε επενδυτική βαθμίδα στις 4 Αυγούστου. Η μείωση του χρέους αποτέλεσε επίσης σημαντικό μοχλό της αναβάθμισης, καθώς κάνει την Ελλάδα πιο ανθεκτική στην αστάθεια της αγοράς, εάν η στήριξη του Ευρωσυστήματος στο μέλλον αποδεικνυόταν λιγότερο αποτελεσματική. Από το ιστορικό υψηλό του 206% του ΑΕΠ το 2020, ο δείκτης του ελληνικού χρέους αναμένεται να υποχωρήσει στο 161% στα τέλη του 2023 – δηλαδή κατά 46 ποσοστιαίες μονάδες, εκτιμά η Scope. Αν και αυτή η πτωτική τροχιά του χρέους θα επιβραδυνθεί, μια συνεχής, σταδιακή μείωση του χρέους θα μπορούσε εντούτοις να καταστήσει το ελληνικό χρέος πιο βιώσιμο και να μειώσει την ανάγκη για περαιτέρω αναδιάρθρωση, όπως σημειώνει.
Τα περισσότερα κράτη που βρέθηκαν αντιμέτωπα με χρεοκοπία δεν πλησιάζουν ποτέ την επενδυτική βαθμίδα, τονίζει η Scope Ratings.
Ωστόσο η επιστροφή της Ελλάδας στην «κανονικότητα» έχει αρκετές προκλήσεις. Eιδικά στο τρέχον περιβάλλον των αυξημένων επιτοκίων, η μετάβαση στη χρηματοδότηση από την αγορά ενέχει κινδύνους. Καθώς η Ελλάδα δανείζεται πλέον πλήρως από τις αγορές, αποπληρώνει νωρίς ορισμένα από τα δάνειά της και η ΕΚΤ επιταχύνει την ποσοτική σύσφιγξη, το δημόσιο χρέος θα αλλάξει σύνθεση καθώς θα περάσει σταδιακά και πάλι σε ιδιώτες επενδυτές, ενώ το υψηλότερο κόστος δανεισμού στις αγορές θα αυξήσει σταδιακά και το μέσο κόστος εξυπηρέτησης.
Επιπλέον, ο εξωτερικός τομέας και οι τράπεζες (συνεχίζουν να έχουν τα υψηλότερα NPLs στην Ευρωζώνη, ενώ έχουν μεγάλη κεφαλαιακή εξάρτηση από τις αναβαλλόμενες φορολογικές πιστώσεις) εμφανίζουν αδυναμίες, ενώ η μέτρια μακροπρόθεσμη δυνητική ανάπτυξη της οικονομίας, που τοποθετείται στο 1%, αποτελεί επίσης σημαντική πρόκληση. Σε αυτό το μέτωπο, ο κλιματικός κίνδυνος είναι κρίσιμος καθώς περιορίζει τη μακροπρόθεσμη ανάπτυξη εάν οι καύσωνες και οι πυρκαγιές βλάψουν τους κρίσιμους τομείς του τουρισμού και της γεωργίας της Ελλάδας.
Από την πλευρά της η DZ Bank επισημαίνει πως χάρη στην πορεία της οικονομικής και δημοσιονομικής πολιτικής της χώρας, ο στόχος της ανάκτησης της επενδυτικής βαθμίδας είναι πλέον εφικτός, με το αποτέλεσμα των εκλογών να διασφαλίζει πολιτική συνέχεια και σταθερότητα πέραν της προόδου που έχει ήδη σημειωθεί. Η επιστροφή στην επενδυτική βαθμίδα δεν είναι μόνο απαραίτητη για να αφήσει η Ελλάδα πίσω της τα ίχνη της κρίσης του ευρώ, αλλά και για να διασφαλιστεί ότι τα ελληνικά κρατικά ομόλογα θα συνεχίσουν να ανταποκρίνονται στις απαιτήσεις της ΕΚΤ για τις εγγυήσεις (collaterals), τονίζει ο επενδυτικός οίκος, καθώς οι εξαιρέσεις (waivers) που δόθηκαν στην Ελλάδα και στις ελληνικές τράπεζες λόγω COVID-19 λήγουν το 2024.
Κατά την DZ Bank, η S&P βρίσκεται πιο κοντά από όλους τους οίκους στο να δώσει στην Ελλάδα την επενδυτική βαθμίδα (20 Οκτωβρίου), αν και δεν αποκλείει μια κίνηση νωρίτερα από την DBRS (8 Σεπτεμβρίου). Ωστόσο, όσο καλές και αν είναι οι πιθανότητες να ανακτηθεί αυτό το ορόσημο, ο οίκος αναμένει ότι ο αντίκτυπος μιας αναβάθμισης στην αγορά θα είναι περιορισμένος και έτσι δεν αναμένει περαιτέρω ράλι. Η πορεία των ελληνικών ομολόγων ήταν πολύ ισχυρή τους τελευταίους μήνες, γεγονός που αντανακλά το ότι η επενδυτική βαθμίδα είναι σχεδόν πλήρως αποτιμημένη. Σχεδόν ολόκληρη η καμπύλη των ελληνικών ομολόγων διαπραγματεύεται τώρα πολύ κάτω από την αντίστοιχη των ιταλικών και η ισπανική καμπύλη δεν είναι επίσης πολύ μακριά. Ετσι, ακόμη και αν επιτευχθεί η επενδυτική βαθμίδα, τα ελληνικά ομόλογα συγκαταλέγονται μεταξύ των πιο ακριβών στη Νότια Ευρώπη.
