Ενώ ο υπόλοιπος κόσμος αγωνίζεται να αναχαιτίσει τον πλέον επιθετικό πληθωρισμό των τελευταίων δεκαετιών, στην Κίνα οι τιμές υποχωρούν και από τον Ιούλιο η δεύτερη οικονομία στον κόσμο έχει αποπληθωρισμό. Η πτώση των τιμών κατά 0,3% είναι η τελευταία μιας σειράς εξελίξεων που συμπληρώνουν την εικόνα μιας ασθμαίνουσας οικονομίας. Το πλέον δυσοίωνο, όμως, είναι ότι οι οικονομικοί αναλυτές βλέπουν όλο και περισσότερες αναλογίες με την οικονομία της Ιαπωνίας και την εξέλιξή της από δεύτερη σε τρίτη οικονομία στον κόσμο.
Με ερέθισμα το πρόσφατο ντόμινο πτωχεύσεων κατασκευαστικών και εταιρειών ακινήτων της Κίνας, οι οικονομολόγοι παραπέμπουν στην Ιαπωνία των αρχών του 1990 όταν η κατάρρευση μιας «φούσκας» περιουσιακών στοιχείων οδήγησε σε δεκαετίες αποπληθωρισμού και αναιμικής ή και μηδενικής ανάπτυξης. Ανάμεσα στις προφανείς ομοιότητες με την Ιαπωνία της δεκαετίας του 1990 είναι η θέση της Κίνας ως δεύτερης οικονομίας στον κόσμο και ως μέγιστης εξαγωγικής δύναμης σε ηλεκτρονικά είδη και αυτοκίνητα. Στις αρχές της δεκαετίας του 1990 η οικονομία της Ιαπωνίας αναπτυσσόταν παράλληλα με έναν ογκώδη τομέα ακινήτων και με μια «φούσκα» στην αγορά τίτλων που έσκασε το 1991 όταν η Τράπεζα της Ιαπωνίας αύξησε τα επιτόκια για να ανακόψει την άνοδο των περιουσιακών στοιχείων. Η οικονομία της διολίσθησε σε ύφεση με τις επιχειρήσεις της να αποπληρώνουν τα χρέη τους αντί να επενδύουν για να αναπτυχθούν. Ακολούθησαν τρεις και πλέον δεκαετίες αναιμικής ανάπτυξης ή συρρίκνωσης, οι «χαμένες δεκαετίες», με επιχειρήσεις και νοικοκυριά να «παγώνουν» τις δαπάνες. Οι Αρχές κατέφυγαν στην ποσοτική χαλάρωση, στα άκρως χαμηλά επιτόκια και στις φοροαπαλλαγές με πενιχρά αποτελέσματα. Σήμερα, η άλλοτε δεύτερη οικονομία στον κόσμο των 4,9 τρισ. δολ. έχει συρρικνωθεί σε σύγκριση με τις αρχές της δεκαετίας του 1990 και είναι πλέον τρίτη στον κόσμο με δεύτερη την Κίνα.
Η πιο πιεστική από τις προκλήσεις που αντιμετωπίζει η Κίνα είναι η κρίση του τομέα των ακινήτων που αντιπροσωπεύει σχεδόν το 1/3 του συνόλου της οικονομίας της.
Η πιο πιεστική από τις προκλήσεις που αντιμετωπίζει η Κίνα είναι η κρίση του τομέα των ακινήτων που αντιπροσωπεύει σχεδόν το 1/3 του συνόλου της οικονομίας της. Οι τοπικές αρχές βασίζονται επί χρόνια στις πωλήσεις γης για να συγκεντρώσουν έσοδα έχοντας, έτσι, ενθαρρύνει μια πυρετώδη κατασκευαστική δραστηριότητα που υπερέβη τη ζήτηση και τις ανάγκες της χώρας. Το αποτέλεσμα εδώ και αρκετά χρόνια είναι οι «πόλεις φαντάσματα», όπως έχουν χαρακτηριστεί τα οικοδομικά συγκροτήματα που παρέμειναν κενά λόγω έλλειψης ζήτησης όπως, άλλωστε, και τα περιττά έργα υποδομής με πιο ηχηρό παράδειγμα τις γέφυρες που δεν χρησιμεύουν σε τίποτε.
Το πρόβλημα της αγοράς ακινήτων ήρθε στο φως προ διετίας με την εκστρατεία του Πεκίνου κατά του υπερβολικού δανεισμού που οδήγησε σε πτώχευση μία από τις μεγαλύτερες κατασκευαστικές της, την Evergrande, ενώ ακολούθησαν και πολλές άλλες. Μιλώντας σχετικά στο δίκτυο Al Jazeera, ο Κρίστοφερ Μπέντορ, στέλεχος της Gavekal Dragonomics, τόνισε πως «η ομοιότητα Ιαπωνίας και Κίνας είναι ότι έκαναν υπερβολικές επενδύσεις και συσσώρευσαν ογκώδες χρέος». Ο ίδιος καταλήγει στο συμπέρασμα ότι «τελικά θα χρειαστεί να αποπληρώσουν τα χρέη τους και έτσι να οδηγηθούν σε χαμηλή ανάπτυξη». Σύμφωνα με στοιχεία της Gavekal Dragonomics, το περασμένο έτος 86 ιδιωτικές κατασκευαστικές είχαν συνολικό χρέος 99 δισ. δολ., ενώ 53 κρατικές κατασκευαστικές είχαν χρέος 22,8 δισ. δολ. Στην πλειονότητά τους οι οικονομολόγοι συμφωνούν ότι η Κίνα πρέπει να αλλάξει οικονομικό μοντέλο και αντί για τις κρατικές επενδύσεις να βασιστεί στην κατανάλωση. Οπως, όμως, συνέβαινε και στην Ιαπωνία στα τέλη της δεκαετίας του 1980, στην Κίνα υπάρχουν συμφέροντα συνδεδεμένα με την ηγεσία της χώρας και οι κρατικές εταιρείες αντιστέκονται στις μεταρρυθμίσεις. Εξάλλου, η ψυχολογία των καταναλωτών είναι αρνητική: μέχρις ότου αισθανθούν μεγαλύτερη εμπιστοσύνη στην οικονομία, θα απέχουν από τις αγορές και τις επενδύσεις και ενδεχομένως οι επιχειρήσεις θα απολύουν και οι μισθοί θα παραμένουν σε χαμηλά επίπεδα.
