Ρεκόρ έκδοσης ομολόγων παρατηρείται φέτος από τα ευρωπαϊκά κράτη, ώστε να χρηματοδοτήσουν άμεσα οι αντίστοιχοι πολίτες τις αυξανόμενες δανειακές τους ανάγκες, όπως αναφέρει σε σχετικό της δημοσίευμα η βρετανική εφημερίδα Financial Times. Η ώθηση αυτή εν μέρει σχεδιάστηκε για να πιέσει τις μεγάλες ευρωπαϊκές τράπεζες να αυξήσουν τα επιτόκια που καταβάλλουν στους καταθέτες. Συγκεκριμένα, η Ιταλία, το Βέλγιο και η Πορτογαλία έχουν εκδώσει μέχρι στιγμής φέτος ομόλογα αξίας περίπου 60 δισ. ευρώ απευθείας σε νοικοκυριά, από τα 26 δισ. ευρώ πέρυσι, λόγω του ότι οι πολίτες προσελκύονται από τις υψηλότερες αποδόσεις που προσφέρουν οι κυβερνήσεις. Η Ιταλία, μάλιστα, επανέρχεται στην αγορά τον Οκτώβριο με τη δεύτερη πώληση του ομολόγου της «BTP Valore», που εστιάζει στη λιανική ζήτηση. Το χρεόγραφο, το οποίο κυκλοφόρησε πρώτη φορά τον Ιούνιο του τρέχοντος έτους και πληρώνει ένα ασφάλιστρο, εάν διακρατηθεί μέχρι τη λήξη, συγκέντρωσε ποσό-ρεκόρ ύψους 18 δισ. ευρώ.
Οι αναλυτές σημειώνουν πως ένα ακόμη πλεονέκτημα της απευθείας έκδοσης κρατικών ομολόγων προς τους πολίτες, είναι ότι παρέχει ένα ασφαλές μέρος για να τοποθετηθούν οι αποταμιεύσεις τους, διότι, εν αντιθέσει με τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα δεν υπάρχει όριο ασφάλισης καταθέσεων. Αποκόπτει επίσης τους μεσάζοντες, διότι ορισμένες τράπεζες λαμβάνουν αποταμιεύσεις και επενδύουν τα έσοδα σε κρατικά ομόλογα. Ο Φρανκ Τζιλ, ειδικός για την Ευρώπη, τη Μέση Ανατολή και την Αφρική στον διεθνή οίκο αξιολόγησης S&P Global Ratings, δήλωσε ότι αναμένει από τις ευρωπαϊκές χώρες να εντείνουν την έκδοση ομολόγων που απευθύνονται σε ιδιώτες επενδυτές. Αυτό γίνεται εν μέρει για να καλύψουν το κενό από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, που σταματά το μεγαλύτερο μέρος των αγορών ομολόγων της, αλλά και για να πιέσουν τις εμπορικές τράπεζες να παράσχουν επιτέλους υψηλότερα επιτόκια καταθέσεων.
«Οι εμπορικές τράπεζες ήταν σαφώς πολύ απρόθυμες να μετακυλίσουν τα υψηλότερα επιτόκια στους καταναλωτές και βασίζονται στον εφησυχασμό τους, ώστε να κρατήσουν τα χρήματά τους σε λογαριασμούς καταθέσεων», τόνισε ο κ. Τζιλ. «Αλλά αναμένω ότι οι τράπεζες θα αρχίσουν να αντεπιτίθενται σύντομα, λανσάροντας νέα προϊόντα που συνδέονται με τις μακροπρόθεσμες αποδόσεις των ομολόγων». Τα φώτα της δημοσιότητας στράφηκαν στην όλη διαδικασία, με αφορμή την έκδοση κρατικών τίτλων ενός έτους από την κυβέρνηση του Βελγίου την προηγούμενη εβδομάδα. Η έκδοση κάλυψε τέσσερις φορές τον στόχο της. Από μέρους του, ο Ζαν Ντεμπούτ, διευθυντής στο γραφείο ομολόγων του Βελγίου, τόνισε ότι «η κυβέρνηση ήθελε να παρακινήσει τις τράπεζες να δώσουν περισσότερα στους καταθέτες» και πως «ήταν πολύ ικανοποιημένος» με το αποτέλεσμα, αφού αρχικά ήλπιζε ότι θα συγκεντρώσει έως και 5 δισ. ευρώ έναντι σχεδόν 22 δισ. ευρώ στο τέλος. Πρόσθεσε ότι το ομόλογο προσείλκυσε «μεγάλο ενδιαφέρον από το εξωτερικό», κάτι που πιστεύει ότι θα ασκήσει πίεση σε άλλες χώρες να ακολουθήσουν το παράδειγμα της χώρας του. Το κουπόνι του ομολόγου ορίστηκε στο 3,3%, κάτω από την απόδοση 3,6% των βελγικών μονοετών ομολόγων. Αξιωματούχοι εκτίμησαν ότι με τη μείωση του ποσού του χρέους, που έπρεπε να εκδοθεί στη διεθνή αγορά, η κυβέρνηση ελάττωσε το κόστος δανεισμού της έως και 152 εκατ. ευρώ για την επόμενη δεκαετία.
Η Ιταλία, τώρα, εκδίδει ομόλογα που στοχεύουν ειδικά σε μεμονωμένους καταθέτες πάνω από μία δεκαετία, με το πρώτο «BTP Italia», το οποίο περιλαμβάνει αποδόσεις συνδεδεμένες με τον πληθωρισμό, να έχει εκδοθεί το 2012, όπως αναφέρεται στους Financial Times. Οι αναλυτές λένε ότι ο βασικός λόγος για το πρόγραμμα ομολογιών λιανικής της Ιταλίας είναι η διαφοροποίηση των πηγών κρατικής χρηματοδότησης και η ενίσχυση των ομολογιούχων του εσωτερικού χρέους. Τέλος, η Πορτογαλία αύξησε το ποσό των τίτλων που πωλήθηκαν σε ιδιώτες επενδυτές κατά 11 δισ. ευρώ το δωδεκάμηνο Αυγούστου 2022 – Ιουλίου 2023, ενώ η Ελλάδα άνοιξε μια δημοπρασία ομολόγων απευθείας στους πολίτες.
