Ενα κοινωνικό κράτος διαφορετικό, το οποίο θα παρεμβαίνει «επενδύοντας» στο σύνολο του πληθυσμού και όχι μόνο σε ορισμένες κοινωνικές ομάδες όπως οι ηλικιωμένοι, με έμφαση στους νέους, που ένας στους τέσσερις βρίσκεται εκτός εκπαίδευσης, κατάρτισης και απασχόλησης, αλλά και στους εργαζομένους που βάλλονται από τις ευέλικτες μορφές εργασίας απαιτείται για την Ελλάδα. Αυτό είναι το βασικό συμπέρασμα της έκθεσης για το Κοινωνικό Κράτος στην Ευρωπαϊκή Ενωση και τα νέα δεδομένα στην αγορά εργασίας που εκπονήθηκε από 11 ακαδημαϊκούς και επιστήμονες, και η οποία παρουσιάστηκε από το Δίκτυο για τη Μεταρρύθμιση στην Ελλάδα και την Ευρώπη, το Οικονομικό Φόρουμ των Δελφών, το Friends of Europe και τη Μεταρρύθμιση. Την παρουσίαση της έκθεσης έκανε η πρόεδρος της Επιτροπής Σοφών Αννα Διαμαντοπούλου, παρουσία της Προέδρου της Δημοκρατίας Κατερίνας Σακελλαροπούλου, επισημαίνοντας τις προκλήσεις για τη χώρα μας, καθώς όπως είπε χαρακτηριστικά «χωρίς κοινωνικό κράτος κινδυνεύει η ίδια η δημοκρατία».
Σύμφωνα με την κ. Διαμαντοπούλου, τέσσερις είναι οι μεγάλες τάσεις που επηρεάζουν το κοινωνικό κράτος: το δημογραφικό, η κλιματική κρίση, οι νέες μορφές εργασίας και ο ψηφιακός μετασχηματισμός. Παρ’ όλα αυτά, βέβαια, το σημερινό κοινωνικό κράτος παραμένει προσανατολισμένο στους ηλικιωμένους, για τους οποίους στην Ευρώπη κατά μέσον όρο δίνεται το 30% του ΑΕΠ, ενώ για τα παιδιά και τις οικογένειες παρέχεται μόλις το 8%. Τα τελευταία χρόνια έχει αυξηθεί η μη τυπική απασχόληση που παραβιάζει τα εργασιακά δικαιώματα όπως τα ξέραμε και η έλλειψη ψηφιακών δεξιοτήτων δημιουργεί ανισότητες. Μάλιστα, στην Ελλάδα το 26% των νέων δεν βρίσκεται ούτε σε εργασία ούτε σε κατάρτιση, όταν το αντίστοιχο ποσοστό στην Ευρώπη είναι 16,5%.
Με αναφορά στις καταστροφικές πλημμύρες της Θεσσαλίας ξεκίνησε την ομιλία του ο επίτροπος Κοινωνικών Υποθέσεων Νίκολας Σμιτ, ο οποίος επισκέφθηκε την περιοχή και τόνισε την ανάγκη για κατάλληλες δομές ώστε να δείξουμε αλληλεγγύη. Οπως είπε, δεν μπορεί να έχει κανείς ισχυρή οικονομία με ανεπαρκή κοινωνικά συστήματα.
«Το ασφαλιστικό μας σύστημα είναι βιώσιμο έως το 2070, αλλά η γήρανση του πληθυσμού θέτει τεράστιες προκλήσεις», εκτίμησε ο υπουργός Εργασίας Αδωνις Γεωργιάδης κάνοντας λόγο για μεγάλη δημογραφική κάμψη που δεν μπορεί να θεραπεύσει η είσοδος μεταναστών στη χώρα.
Από τους επιστήμονες που εκπόνησαν την έκθεση, ο καθηγητής Μπέρνχαρντ Εμπινγκχαους στάθηκε στις αλλαγές που θα επιφέρουν στον κόσμο της εργασίας η ψηφιοποίηση και η τεχνητή νοημοσύνη, καθώς και στην πράσινη μετάβαση που θα αλλάξει τη δομή επαγγελμάτων. Οπως είπε, όλες οι κρίσεις έδειξαν ότι για να τις αντιμετωπίσουμε απαιτείται κρατική παρέμβαση και πρόνοια.
Συνεχείς κρίσεις
«Αυτό που λέμε επιστροφή στην κανονικότητα πρέπει να ξεχαστεί για το υπόλοιπο του 21ου αιώνα, η πραγματικότητα θα είναι συνεχείς κρίσεις», ήταν η εκτίμηση του καθηγητή και πρώην διοικητή του ΙΚΑ Μιλτιάδη Νεκτάριου, ο οποίος σημείωσε, πάντως, ότι από το 2050 και μετά ο παγκόσμιος πληθυσμός θα αρχίσει να μειώνεται. Οπως είπε, οι απερχόμενες γενιές δεν μπορούν να προστατευθούν, παρά μόνο αν οι χώρες επιτύχουν σοβαρή οικονομική ανάπτυξη.
