Στον αντίποδα των οικονομιών της Δύσης παραμένει επίμονα η Ιαπωνία, με την κεντρική της τράπεζα να διατηρεί μιαν άκρως αναπτυξιακή νομισματική πολιτική όταν οι μεγαλύτερες κεντρικές τράπεζες του κόσμου, η αμερικανική Fed, η Τράπεζα της Αγγλίας και η ΕΚΤ, έχουν εδώ και σχεδόν δύο χρόνια εγκαινιάσει μια σειρά από επιθετικές αυξήσεις των επιτοκίων. Στη χθεσινή συνεδρίασή της, η Τράπεζα της Ιαπωνίας διατήρησε αμετάβλητα τα επιτόκια του γιεν σε αρνητικό έδαφος και συγκεκριμένα στο -0,1% επικαλούμενη το «άκρως αβέβαιο περιβάλλον» τόσο της εγχώριας όσο και της παγκόσμιας οικονομίας. Είναι σαφές ότι η Ιαπωνία παραμένει εξαιρετικά διστακτική, με την κεντρική της τράπεζα να αναβάλλει την έξοδο από τα αρνητικά επιτόκια μολονότι ο πληθωρισμός στη χώρα του Ανατέλλοντος Ηλίου υπερβαίνει σαφώς τον στόχο του 2% επί 17 συναπτούς μήνες. Ο δομικός πληθωρισμός, από τον οποίο εξαιρούνται οι ευμετάβλητες τιμές των τροφίμων και της ενέργειας, έφτασε στο 3,1% τον Αύγουστο, με τις τιμές καταναλωτή να καταγράφουν αύξηση 4,3% σε σύγκριση με την αντίστοιχη περίοδο του περασμένου έτους. Και πάλι, πάντως, η Τράπεζα της Ιαπωνίας επιμένει σε αυτήν την αναπτυξιακή πολιτική την οποία υιοθέτησε εδώ και χρόνια για να αντιστρέψει τον αποπληθωρισμό που έπληττε επί δεκαετίες την τρίτη οικονομία στον κόσμο.
Η μεγάλη αυτή απόκλιση ανάμεσα στη νομισματική πολιτική που τηρεί η Τράπεζα της Ιαπωνίας και στην περιοριστική νομισματική πολιτική που εφαρμόζεται στον υπόλοιπο κόσμο είναι ώς ένα βαθμό υπεύθυνη για τη διολίσθηση του ιαπωνικού νομίσματος. Το γιεν υποχώρησε χθες περίπου 0,4% έναντι του δολαρίου, με την ισοτιμία του να διαμορφώνεται σε περίπου 148,16 γιεν προς ένα δολάριο. Από την αρχή του έτους, άλλωστε, το ιαπωνικό νόμισμα έχει υποτιμηθεί συνολικά κατά 11% έναντι του δολαρίου.
Στην προηγούμενη συνεδρίασή της, τον Ιούλιο, η Τράπεζα της Ιαπωνίας ανακοίνωσε ότι χαλαρώνει τον έλεγχο που ασκεί στην καμπύλη των αποδόσεων και αφήνει εφεξής τις μακροπρόθεσμες αποδόσεις να κινηθούν ανάλογα με τον πληθωρισμό. Ηταν η πρώτη μεταβολή στην πολιτική της από τον Απρίλιο, οπότε και ανέλαβε καθήκοντα ο νέος διοικητής της, Καζούο Ουέντα. Πρόκειται για ένα εργαλείο πολιτικής που χρησιμοποιεί συστηματικά η Τράπεζα της Ιαπωνίας στο πλαίσιο της τακτικής, με την οποία ελέγχει τα επίπεδα των αποδόσεων αγοράζοντας ή πωλώντας ομόλογα.
Η απόφαση της Τράπεζας της Ιαπωνίας ανακοινώθηκε, χθες, στο τέλος μιας εβδομάδας, στη διάρκεια της οποίας τόσο η Fed όσο και η Τράπεζα της Αγγλίας ανακοίνωσαν ότι διακόπτουν προς το παρόν τις αυξήσεις των επιτοκίων που έχουν αρχίσει εδώ και περίπου δύο χρόνια. Οι δύο τράπεζες τόνισαν, όμως, πως παραμένει ανοικτό το ενδεχόμενο νέας αύξησης του κόστους δανεισμού εντός των επόμενων μηνών, όπως και ότι το κόστος του δανεισμού θα παραμείνει σε υψηλά επίπεδα πολύ περισσότερο από όσο είχε αρχικά εκτιμηθεί. Σε ό,τι αφορά τις κινήσεις της Τράπεζας της Ιαπωνίας, πολλοί οικονομολόγοι προβλέπουν ότι θα αποφασίσει εσπευσμένη έξοδο από την άκρως χαλαρή νομισματική πολιτική της μέσα στο πρώτο εξάμηνο του 2024. Εχει προηγηθεί στις 9 Σεπτεμβρίου δήλωση του Ουέντα πως μέχρι το τέλος του έτους η κεντρική τράπεζα θα έχει τα απαιτούμενα στοιχεία για να κρίνει πότε θα δώσει τέλος στην πολιτική των αρνητικών επιτοκίων.
