Στις μέρες μας, οι οργανισμοί, προκειμένου να ευδοκιμήσουν σε ένα περιβάλλον όπου η ταχεία τεχνολογική πρόοδος, η οικονομική αστάθεια, η κλιματική αλλαγή και οι κοινωνικές αναταραχές πρωταγωνιστούν, καλούνται να αναπτύξουν ανθεκτικότητα και να επιδείξουν ισχυρή δέσμευση για μακροπρόθεσμη βιώσιμη ανάπτυξη και δημιουργία αξίας. Αυτό σημαίνει ότι χρειάζονται ένα διοικητικό συμβούλιο προσαρμοσμένο στις απαιτήσεις του μέλλοντος.
Αναμφίβολα, τα Δ.Σ., διεθνώς, τα τελευταία χρόνια έχουν έρθει αντιμέτωπα με μια σειρά από συνεχείς προκλήσεις που απαιτούν την προσοχή τους και την έγκαιρη ανταπόκριση. Ορισμένες από αυτές είναι ο ψηφιακός μετασχηματισμός, η τεχνητή νοημοσύνη, η κυβερνοασφάλεια, οι προσδοκίες των ενδιαφερομένων μερών –συμπεριλαμβανομένων επενδυτών, πελατών, εργαζομένων, κοινοτήτων και ρυθμιστικών αρχών–, η γεωπολιτική και οικονομική αβεβαιότητα, η διαχείριση κρίσεων –φυσικές καταστροφές και πανδημίες–, η καταπολέμηση της διαφθοράς, η διαχείριση ταλέντου, ο σχεδιασμός διαδοχής του CEO και φυσικά τα ζητήματα ESG και DEI. Την ίδια στιγμή, οι κώδικες και τα πρότυπα εταιρικής διακυβέρνησης έχουν αναβαθμιστεί παγκοσμίως, αυξάνοντας έτσι τον πήχυ στη διαδικασία υποψηφιοτήτων.
Ολες αυτές οι προκλήσεις σε συνδυασμό με τη νέα ευρωπαϊκή νομοθεσία έχουν επηρεάσει σημαντικά τη σύνθεση και τον τρόπο λειτουργίας των Δ.Σ. και στη χώρα μας.
Αυτό σημαίνει ότι τα μέλη του διοικητικού συμβουλίου της «επόμενης γενιάς» πρέπει να διαθέτουν ένα ευρύ φάσμα δεξιοτήτων και τεχνογνωσίας για να ασκήσουν αποτελεσματικά μια υπεύθυνη εταιρική διακυβέρνηση και να συμβάλουν στην επιτυχία του οργανισμού. Ωστόσο, αν και οι δεξιότητες που απαιτούνται μπορεί να διαφέρουν ανάλογα με τον κλάδο, το μέγεθος και το στρατηγικό όραμα του οργανισμού, υπάρχουν ορισμένες που θεωρούνται, πλέον, απαραίτητες για όλους. Πρόκειται για τις εξής:
Τεχνογνωσία του κλάδου
Οι υποψήφιοι πρέπει να έχουν βαθιά γνώση του κλάδου στον οποίο δραστηριοποιείται ο οργανισμός. Οφείλουν να είναι ενημερωμένοι για τις τάσεις της αγοράς, τον ανταγωνισμό, τις αναδυόμενες ευκαιρίες και προκλήσεις. Με τον τρόπο αυτό είναι σε θέση να παρέχουν κατάλληλη καθοδήγηση.
Χρηματοοικονομικές και μη χρηματοοικονομικές γνώσεις
Η ισχυρή κατανόηση των οικονομικών και μη οικονομικών βιωσιμότητας εννοιών είναι ζωτικής σημασίας για την αποτελεσματική εποπτεία του διοικητικού συμβουλίου. Τα μέλη του πρέπει να είναι σε θέση να αξιολογούν τους οικονομικούς και μη οικονομικούς ESG δείκτες της εταιρείας, τα ρίσκα που εκτίθεται, τους χρηματοπιστωτικούς κινδύνους και να λαμβάνουν τεκμηριωμένες αποφάσεις σχετικά με τις επενδύσεις και την κατανομή κεφαλαίων.
Στρατηγική σκέψη και όραμα
Η ικανότητα των μελών να σκέφτονται στρατηγικά και να συμβάλλουν στην ανάπτυξη και την παρακολούθηση της εκτέλεσης του μακροπρόθεσμου οράματος και των στόχων της επιχείρησης είναι καθοριστικής σημασίας.
Διακυβέρνηση και νομοθεσία
Η πλήρης κατανόηση των αρχών της εταιρικής διακυβέρνησης, της κανονιστικής συμμόρφωσης και των νομικών υποχρεώσεων είναι απαραίτητη για τα μέλη. Οφείλουν να διασφαλίσουν ότι ο οργανισμός λειτουργεί με ακεραιότητα, τηρεί τα ηθικά πρότυπα, τους κώδικες και τους κανόνες συμμόρφωσης και διαχειρίζεται αποτελεσματικά τους όποιους κινδύνους σχετίζονται με τις υποχρεώσεις της.
Ηγεσία και λήψη αποφάσεων
Οι συμμετέχοντες στο διοικητικό συμβούλιο πρέπει να διαθέτουν ισχυρές ηγετικές ικανότητες, προκειμένου να λαμβάνουν ορθές και ηθικές αποφάσεις προς το συμφέρον της εταιρείας. Απαιτείται από την πλευρά τους αποτελεσματική επικοινωνία και συνεργασία, προκειμένου να καλλιεργηθεί ένα εποικοδομητικό περιβάλλον στην αίθουσα συνεδριάσεων.
Διαφορετικότητα και συμπερίληψη
Τα διοικητικά συμβούλια αναγνωρίζουν όλο και περισσότερο τη σημασία της διαφορετικότητας, της ισότητας και της συμπερίληψης. Τα μέλη τους πρέπει να έχουν επίγνωση της αξίας των διαφορετικών προοπτικών και να μπορούν να συμβάλλουν στη διαδικασία λήψης αποφάσεων χωρίς αποκλεισμούς. Αυτό περιλαμβάνει την κατανόηση της διαφορετικότητας σε ό,τι αφορά το φύλο, την εθνικότητα, το υπόβαθρο, τις δεξιότητες και τις εμπειρίες.
Τεχνολογικός γραμματισμός
Στη σημερινή ψηφιακή εποχή, τα μέλη του διοικητικού συμβουλίου πρέπει να διαθέτουν ένα βασικό επίπεδο τεχνολογικής παιδείας και να έχουν κατανοήσει τις πιθανές επιπτώσεις της τεχνολογίας στη στρατηγική και τις λειτουργίες της εταιρείας. Η γνώση των αναδυόμενων τεχνολογιών, του ψηφιακού μετασχηματισμού, της ΑΙ και της ασφάλειας στον κυβερνοχώρο γίνεται όλο και πιο σημαντική.
Διαχείριση και εμπλοκή ενδιαφερομένων
Το Δ.Σ. θα πρέπει να είναι σε θέση να διαχειρίζεται αποτελεσματικά τις σχέσεις με όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη, συμπεριλαμβανομένων και όλων των stakeholders. Αυτό περιλαμβάνει την κατανόηση των συμφερόντων, των ανησυχιών και των προσδοκιών όλων των μερών και τη συνεκτίμησή τους στη διαδικασία λήψης αποφάσεων σε στρατηγικό επίπεδο για το μέλλον της εταιρείας.
Προκειμένου, λοιπόν, να επιλεγούν οι ιδανικοί υποψήφιοι, που θα συγκεντρώνουν όλες τις παραπάνω δεξιότητες, ώστε να επιτευχθεί η κατάλληλη σύνθεση του Δ.Σ. του «μέλλοντος», η διαδικασία ανατίθεται σε εταιρείες αναζήτησης στελεχών, που εξειδικεύονται στην επιλογή και αξιολόγηση μελών διοικητικών συμβουλίων.
Με τον τρόπο αυτό διασφαλίζεται η διαφάνεια, η ποικιλομορφία και η αποτελεσματικότητα. Το πρώτο βήμα προς την κατεύθυνση αυτή είναι η αξιολόγηση του υπάρχοντος Δ.Σ., ώστε να ανταποκρίνεται στις εξελισσόμενες ανάγκες και προσδοκίες των ενδιαφερομένων και να εντοπισθούν τα κενά που υπάρχουν.
Είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι η αξιολόγηση του διοικητικού συμβουλίου δεν είναι μια one off ενέργεια, αλλά μία συνεχής διαδικασία βελτίωσης. Τα ευρήματα και οι συστάσεις που προκύπτουν αξιοποιούνται για την ανάπτυξη σχεδίων δράσης, την εφαρμογή αλλαγών και την παρακολούθηση της προόδου, με την πάροδο του χρόνου. Η αξιολόγηση του διοικητικού συμβουλίου μπορεί να ποικίλλει ανάλογα με το μέγεθος, τη δομή και τις πρακτικές διακυβέρνησης ενός οργανισμού. Μπορεί επίσης να ζητηθεί από ορισμένες εταιρείες να συμμορφωθούν με συγκεκριμένα ρυθμιστικά πρότυπα. Τελικός στόχος είναι να επιλεγεί η κατάλληλη σύνθεση, να βελτιωθεί η απόδοσή του και να εξασφαλιστεί η αποτελεσματική εποπτεία του οργανισμού.
Η νέα εποχή επιτάσσει από τα Δ.Σ. να παραμένουν ενημερωμένα, να προσαρμόζουν τις πρακτικές εταιρικής διακυβέρνησής τους, να αναζητούν διαφορετικές προοπτικές και να συνεργάζονται αποτελεσματικά με τη διοίκηση. Τα συμβούλια που διαθέτουν ευελιξία, προνοητικότητα και είναι καλύτερα προετοιμασμένα για την αντιμετώπιση των σύγχρονων προκλήσεων, μπορούν να καθοδηγήσουν τους οργανισμούς τους, να πλοηγηθούν με μικρότερο ρίσκο και μεγαλύτερη ασφάλεια προς τη βιώσιμη ανάπτυξη.
Στο πλαίσιο αυτό, η Stanton Chase Athens θα δραστηριοποιηθεί με ενημερώσεις, δημοσιεύσεις, trainings, memberships και επιλεγμένα high level «round-table» discussions & webinars σε τοπικό και παγκόσμιο επίπεδο για την ενημέρωση προέδρων και μελών Δ.Σ. με στόχο την ανάπτυξη εποικοδομητικών προτάσεων, στη βάση επιτυχημένων σύγχρονων πρακτικών Corporate Governance Leadership & Board Composition.
Ο κ. Μάνος Πανώριος είναι managing director Stanton Chase Athens.
