Πριν από ένα χρόνο, όταν ανεδείχθη πρωθυπουργός της Ιταλίας η Τζόρτζια Μελόνι, οι αρνητικές θέσεις της για την Ε.Ε. καλλιέργησαν αμφιβολίες στους επενδυτές για το αν η Ιταλία θα παραμείνει προσηλωμένη στους δημοσιονομικούς κανόνες και στο ευρώ. Τα spreads των δεκαετών ομολόγων της Ιταλίας υπερέβησαν τότε τις 250 μονάδες βάσης. Ομως ο συντηρητικός προϋπολογισμός της Μελόνι για το 2023 βασίστηκε σε προσχέδιο του Ντράγκι και καθησύχασε τους επενδυτές. Στην επέτειο της εκλογής της, τη Δευτέρα, το spread είχε υποχωρήσει στις 183 μ.β., αλλά παρέμενε υψηλότερο από της Ελλάδας που έχει υψηλότερο χρέος.
Η Μελόνι δεν χρησιμοποίησε, ωστόσο, εποικοδομητικά τη σχετική ηρεμία στην αγορά. Δεν μπόρεσε να ανακόψει την εισροή μεταναστών που ήταν προεκλογική της υπόσχεση, ενώ συγκρούστηκε με την Ε.Ε. για τα κεφάλαια κατά της πανδημίας και καθυστέρησε επί μήνες η εκταμίευση δόσης αξίας 18,5 δισ. ευρώ. Δεν προώθησε μεταρρυθμίσεις που τονώνουν την ανάπτυξη, όπως η μείωση της γραφειοκρατίας που επί χρόνια ζητούν επιχειρηματίες, ούτε έθεσε σε προτεραιότητα τις επενδύσεις στην καινοτομία ή στην παιδεία.
Δεν εκμεταλλεύθηκε τη σχετική ηρεμία στις αγορές και η υλοποίηση προεκλογικών υποσχέσεων δείχνει πλέον δύσκολη.
Και οι αγορές αντέδρασαν αρνητικά στην αιφνιδιαστική απόφαση που πήρε τον Αύγουστο να φορολογήσει τα «αθέμιτα κέρδη» των εγχώριων τραπεζών. Το μέτρο αφαίρεσε πάνω από 7 δισ. ευρώ από την κεφαλαιοποίηση των πέντε μεγαλύτερων τραπεζών της Ιταλίας, ποσό υπερδιπλάσιο από όσα ήθελε να αντλήσει η κυβέρνηση μέσω του επίμαχου φόρου. Η αντίδραση των επενδυτών την ανάγκασε σε ταπεινωτική αναδίπλωση. Οι αγορές αντιδρούν, επίσης, αρνητικά στην πρόταση να επιτρέψει σε δανειολήπτες με καθυστερημένες δόσεις την αποπληρωμή του χρέους τους με έκπτωση. Και η πραγματική δουλειά της αρχίζει τώρα. Οι φοροαπαλλαγές που έχει προσφέρει σε όσους ανακαινίζουν τα σπίτια τους αναμένεται να κοστίσουν 150 δισ. ευρώ, 30 δισ. ευρώ περισσότερα από την πρόβλεψη της κυβέρνησης τον Απρίλιο.
Ετσι θα αυξηθεί το δημοσιονομικό έλλειμμα στο 5,5%, υπερβαίνοντας την πρόβλεψη της κυβέρνησης για 4,5%. Στο μεταξύ, η ανάπτυξη θα επιβραδυνθεί και θα είναι πολύ πιο δύσκολο για την Ιταλία να μειώσει το χρέος της κάτω από το 142% του ΑΕΠ έως τα μέσα του 2024. Με την αύξηση των επιτοκίων στο 4%, πρέπει να δαπανήσει φέτος 14 δισ. ευρώ περισσότερα για την αποπληρωμή του. Οπότε η Μελόνι έχει ελάχιστες δυνατότητες να υλοποιήσει προεκλογικές υποσχέσεις όπως οι μειώσεις φόρων για τους εργαζομένους. Οι αγορές μάλλον θα την τιμωρήσουν για τις φοροαπαλλαγές εφόσον δεν προβλέπει πώς θα καλύψει τα διαφυγόντα έσοδα, όπως ακριβώς τιμώρησαν την πρώην πρωθυπουργό της Βρετανίας, Λιζ Τρας. Και παρά τη ροπή της προς τον κρατισμό, η Μελόνι μάλλον θα αναγκαστεί να ιδιωτικοποιήσει κάποια περιουσιακά στοιχεία του κράτους για να γεμίσει τα ταμεία του.
