H ατμομηχανή της Ευρώπης, η γερμανική οικονομία, μετατρέπεται σε τροχοπέδη, μιας και οδεύει φέτος σε συρρίκνωση. Τα κορυφαία οικονομικά ινστιτούτα της χώρας προβλέπουν πως η παραγωγή της θα συρρικνωθεί κατά 0,6% το τρέχον έτος, ενώ το 2024 θα εμφανίσει μέτρια ανάκαμψη, στο 1,3%.
Η ύφεση αυτή επηρεάζει απευθείας την υπόλοιπη Ε.Ε., ενώ, ταυτόχρονα, ρίχνει φως στο ζήτημα των χρόνιων υποεπενδύσεων της Γερμανίας τόσο εκ μέρους του δημοσίου όσο και του ιδιωτικού τομέα. Το Βερολίνο δεν έχει την πολυτέλεια να παραβλέψει το πρόβλημα. Οι πωλήσεις αγαθών στο εξωτερικό, οι οποίες για τόσο καιρό αποτελούσαν τον βασικό μοχλό ανάπτυξης της Γερμανίας, μετατρέπονται σε αδυναμία. Οι εξαγωγές αντιπροσωπεύουν περισσότερο από το 50% του ΑΕΠ της σε σύγκριση με μόλις το 1/3 στη Γαλλία και το 37% στην Ιταλία, σύμφωνα με την Παγκόσμια Τράπεζα. Ομως, μια απροσδόκητη επιβράδυνση στην Κίνα, τη μεγάλη εμπορική της εταίρο, σε συνδυασμό με την υποτονική ανάπτυξη στην Ευρώπη, έχει ως αποτέλεσμα να μειωθεί η εξωτερική ζήτηση για γερμανικά αυτοκίνητα, πλυντήρια ρούχων και άλλα προϊόντα.
Τα τελευταία στοιχεία για τη βιομηχανική παραγωγή δείχνουν πτώση 1,8% σε ετήσια βάση τον Ιούλιο, χειρότερη από τη μέση πτώση 1,1% στην Ε.Ε. και σε αντίθεση με την αντίστοιχη μικρή άνοδο στη Γαλλία και στην Ισπανία.
Η γερμανική βιομηχανία προσαρμόστηκε γρήγορα μεν στις υψηλότερες τιμές ενέργειας –αν και το πλήγμα ήταν σοβαρό σε τομείς έντασης ενέργειας, όπως τα χημικά και το αλουμίνιο–, ωστόσο, το σοκ θα μπορούσε να περιορίσει τη δυνητική παραγωγή της χώρας κατά 1,25%, σύμφωνα με πρόσφατη αναφορά του ΔΝΤ. Ενα πλήγμα της κλίμακας αυτής θα εξάλειφε το μεγαλύτερο μέρος της εκτιμώμενης ανάπτυξης της χώρας το 2024.
Αυτά είναι μόνο τα βραχυπρόθεσμα θέματα. Η αδυναμία να αναθερμανθούν οι επενδύσεις και να εφαρμοστούν βαθιές μεταρρυθμίσεις στη δαιδαλώδη γραφειοκρατία του δημοσίου θα συγκρατήσει επί χρόνια την ανάπτυξη, όπως προειδοποίησαν Γερμανοί οικονομολόγοι. Οι κατεστραμμένες γέφυρες και οι κακοί αυτοκινητόδρομοι έχουν γίνει μέρος της γερμανικής παράδοσης. Η μεγαλύτερη οικονομική δύναμη της Ευρώπης δεν έχει καν σωστές συνδέσεις στο Διαδίκτυο. Λόγω του απαρχαιωμένου κρατικού λογισμικού, οι κατασκευαστές ανεμογεννητριών πρέπει να περιμένουν μήνες προτού εξασφαλίσουν τις απαραίτητες εξουσιοδοτήσεις για τη μεταφορά του εξοπλισμού τους στους γερμανικούς δρόμους, αποκάλυψε πρόσφατα το Ρόιτερς.
Η ανάγκη αποκατάστασης των τραυμάτων του παρελθόντος προσθέτει στις τεράστιες επενδύσεις που απαιτούνται για να βοηθηθεί η Γερμανία στην πράσινη μετάβαση. Ο Χουμπέρτους Μπαρντ του Γερμανικού Οικονομικού Ινστιτούτου εκτιμά μεταξύ 450 και 500 δισ. ευρώ –περισσότερο από το 1% του ετήσιου ΑΕΠ– το ποσό των πρόσθετων δαπανών για τα προσεχή 10 έτη, προκειμένου να καλυφθεί το λεγόμενο «επενδυτικό χάσμα» της Γερμανίας.
Τα τελευταία δέκα χρόνια, σύμφωνα με το ΔΝΤ, οι συνολικές επενδύσεις στη Γερμανία ανήλθαν κατά μέσον όρο στο 22% του ΑΕΠ, ήτοι δύο ποσοστιαίες μονάδες λιγότερο από ό,τι στη γειτονική Γαλλία. Η εμμονή της χώρας με τη δημοσιονομική πειθαρχία, ως κληρονομημένη μνήμη του υπερπληθωρισμού της Δημοκρατίας της Βαϊμάρης τη δεκαετία του 1920, ίσως σχετίζεται με τις υποεπενδύσεις, όπως σημειώνει ο οικονομολόγος της ING, Κάρστεν Μπρζέσκι. Λόγω των πολιτικών και συνταγματικών περιορισμών, η απροθυμία για δαπάνες εξηγεί γιατί η κυβέρνηση δεν παρείχε τα αναγκαία δημόσια αγαθά των υποδομών, της εκπαίδευσης ή της ψηφιακής οικονομίας.
Τα δημόσια οικονομικά παρέμειναν πλεονασματικά κάθε χρόνο την περίοδο 2011-2019. Εν κατακλείδι, όμως, λόγω του συνταγματικού κανόνα που είναι γνωστός ως «φρένο χρέους» και περιορίζει τα δημοσιονομικά ελλείμματα στο 0,35% του ΑΕΠ, η κυβέρνηση δεν τόλμησε να επενδύσει περισσότερα.
