Ο πληθωρισμός σε όλο τον κόσμο έφuασε σε υψηλά επίπεδα πολλών ετών το 2022. Σήμερα ο δείκτης αποκλιμακώνεται σταθερά, αν και ο δομικός πληθωρισμός, ο οποίος εξαιρεί τις τιμές των τροφίμων και της ενέργειας, αποδεικνύεται πιο δυσκίνητος σε πολλές οικονομίες, ενώ και η αύξηση των μισθών έχει επιταχυνθεί. Αναφέρεται πως οι προσδοκίες για τον μελλοντικό πληθωρισμό διαδραματίζουν βασικό ρόλο στην ώθησή του, διότι αυτές οι απόψεις επηρεάζουν τις αποφάσεις σχετικά με την κατανάλωση και τις επενδύσεις, οι οποίες σήμερα επηρεάζουν τις τιμές και τους μισθούς. Σε αναλυτικό κεφάλαιο της τελευταίας έκθεσης του ΔΝΤ περί των προοπτικών της παγκόσμιας οικονομίας εξετάζουμε τον τρόπο με τον οποίο οι προσδοκίες επηρεάζουν τον πληθωρισμό και τα περιθώρια της νομισματικής πολιτικής προκειμένου να τις επηρεάσει για να επιτευχθεί μια «ήπια προσγείωση», δηλαδή ένα σενάριο όπου μια κεντρική τράπεζα καθοδηγεί τον πληθωρισμό πίσω στον στόχο της χωρίς σοβαρή ύφεση στην οικονομία και την απασχόληση. Ερευνες αναλυτών και οικονομολόγων έδειξαν ότι οι (βραχυπρόθεσμες) προσδοκίες για τον πληθωρισμό τους επόμενους 12 μήνες ξεκίνησαν με μια σταθερή άνοδο το 2021 τόσο στις προηγμένες όσο και στις αναδυόμενες οικονομίες. Στη συνέχεια επιταχύνθηκαν πέρυσι. Ωστόσο, οι προσδοκίες για τον πληθωρισμό την προσεχή πενταετία παρέμειναν σταθερές.
Τον τελευταίο καιρό οι βραχυπρόθεσμες προσδοκίες για τον πληθωρισμό άρχισαν να μετατοπίζονται σε μια σταδιακή πτωτική πορεία. Οι κινήσεις των βραχυπρόθεσμων προσδοκιών είναι οικονομικά σημαντικές για τη δυναμική του πληθωρισμού. Σύμφωνα με τη νέα στατιστική μας ανάλυση, αφού οι πληθωριστικές πιέσεις το 2021 και στις αρχές του 2022 άρχισαν να εκτονώνονται στα τέλη του περασμένου έτους, ο πληθωρισμός εξηγείται όλο και περισσότερο από τις βραχυπρόθεσμες προσδοκίες. Στο πλαίσιο της μέσης προηγμένης οικονομίας αντιπροσωπεύουν πλέον τον κύριο μοχλό της δυναμικής του πληθωρισμού. Αναφορικά τώρα με τη μέση αναδυόμενη οικονομία της αγοράς, οι προσδοκίες έχουν αποκτήσει πλέον μεγαλύτερη σημασία. Εντούτοις, ο προηγούμενος πληθωρισμός παραμένει πιο σχετικός, υποδηλώνοντας ότι οι άνθρωποι μπορεί να σκέπτονται με εργαλείο το παρελθόν σε αυτές τις οικονομίες. Αυτό θα μπορούσε να αποτυπώνει εν μέρει την ιστορικά υψηλότερη και πιο ασταθή εμπειρία πληθωρισμού σε πολλές από αυτές. Εν κατακλείδι διαπιστώνουμε ότι ο πληθωρισμός στις προηγμένες οικονομίες συνήθως αυξάνεται κατά περίπου 0,8 της ποσοστιαίας μονάδας για κάθε 1 ποσοστιαία μονάδα αύξησης στις βραχυπρόθεσμες προσδοκίες, έναντι 0,4 της ποσοστιαίας μονάδας (για τον πληθωρισμό) στις αναδυόμενες οικονομίες της αγοράς.
* Ο κ. Τζον Μπλούντορν είναι αναπληρωτής προϊστάμενος και η κ. Σίλβια Αμπρίτζιο οικονομολόγος του Τμήματος Ερευνών του ΔΝΤ.
