Ενισχυμένους τζίρους, συμπίεση των κερδών ή ακόμη και ζημίες, εξαγορές και ανακατατάξεις στα μερίδια αγοράς είναι τα βασικά στοιχεία που άφησε το 2022 στον κλάδο των σούπερ μάρκετ, χρονιά στην οποία ο υψηλός πληθωρισμός και το υψηλό κόστος λειτουργίας –κυρίως το ενεργειακό– καθόρισαν σε σημαντικό βαθμό τις εξελίξεις. Καθοριστικό ρόλο διαδραμάτισαν και οι κρατικές παρεμβάσεις για την αντιμετώπιση της ακρίβειας, καθώς αφενός λόγω του θεσμού του καλαθιού του νοικοκυριού πριμοδοτήθηκαν τα προϊόντα ιδιωτικής ετικέτας και αφετέρου λόγω της επιβολής πλαφόν στο περιθώριο κέρδους συμπιέστηκαν και τα κέρδη –η άμεση συνέπεια– και περιορίστηκε η άσκηση διακριτικής εμπορικής πολιτικής από κάθε επιχείρηση.
Δεδομένου ότι τα δύο παραπάνω μέτρα αποδείχθηκαν κάτι παραπάνω από προσωρινά και η εφαρμογή τους θα συνεχιστεί τουλάχιστον μέχρι το τέλος του έτους –με την επανεκτίμηση για νέα παράταση να γίνεται περί τα μέσα Νοεμβρίου– και με δεδομένο ότι ο πληθωρισμός των τροφίμων και άλλων ειδών άμεσης κατανάλωσης νοικοκυριού καλά κρατεί, ο κλάδος των σούπερ μάρκετ και το 2023 επηρεάζεται από τις ειδικές συνθήκες. Ας σημειωθεί, δε, ότι με την τροπολογία που ψηφίστηκε πρόσφατα και προβλέπει τρία ακόμη μέτρα –ανακοίνωση ανατιμήσεων, επισήμανση προϊόντων με μόνιμη μείωση τιμής και υποβολή τιμοκαταλόγων για τα οπωροκηπευτικά– τα οποία προβλέπεται να ισχύσουν μέχρι τις 31 Μαΐου 2024, η αγορά και πάλι θα λειτουργεί υπό την επίδραση των παραπάνω παρεμβάσεων.
Ποιοι εμφανίζονται μέχρι στιγμής πιο ανθεκτικοί; Οσοι επένδυσαν σημαντικά στα προϊόντα ιδιωτικής ετικέτας, διαθέτουν υπερκαταστήματα και αγόρασαν τζίρο μέσω της πραγματοποίησης εξαγορών. Σε ό,τι, πάντως, αφορά τα κέρδη, αυτά συμπιέστηκαν για τους περισσότερους. Σύμφωνα με τα στοιχεία της Ενωσης Σούπερ Μάρκετ Ελλάδος, η οποία παρουσιάστηκε επίσημα πριν από λίγες ημέρες, τα κέρδη προ φόρων των 10 μεγαλύτερων αλυσίδων της χώρας ως ποσοστό των πωλήσεών τους υποχώρησαν το 2022 σε 1,5% από 2,2% το 2021.
Ο ηγέτης του κλάδου, και δη η αλυσίδα «Σκλαβενίτης», ενίσχυσε ακόμη περισσότερο τις πωλήσεις της το 2022, σημειώνοντας σχεδόν διπλάσιο ρυθμό ανάπτυξης από αυτόν της αγοράς (12% έναντι 6,3% που ήταν η αύξηση του τζίρου στον κλάδο το 2022, σύμφωνα με τα στοιχεία της NielsenIQ). Συγκεκριμένα, ο κύκλος εργασιών της μητρικής που αφορά τη δραστηριότητα της αλυσίδας στην Ελλάδα διαμορφώθηκε σε περίπου 3,7 δισ. ευρώ το 2022 από 3,3 δισ. ευρώ το 2021, ενώ τα κέρδη προ φόρων διαμορφώθηκαν σε 60,15 εκατ. ευρώ, καταγράφοντας μείωση 26,9% σε σύγκριση με το 2021, με την εταιρεία να αποδίδει την πτώση αυτή στο υψηλό ενεργειακό κόστος και στην απορρόφηση μέρους των ανατιμήσεων. Η αλυσίδα δίνει ολοένα και μεγαλύτερη έμφαση στα προϊόντα ιδιωτικής ετικέτας, έχοντας αναπτύξει 24 διαφορετικές μάρκες, ανάλογα με την κατηγορία, και πλέον πάνω από το 20% των πωλήσεών της προέρχεται από τα προϊόντα αυτά.
Κολλημένος για έναν ακόμη χρόνο στο επίπεδο του 1,9 δισ. ευρώ έμεινε ο τζίρος της «ΑΒ Βασιλόπουλος», τον οποίο σημειώνει τα τελευταία πέντε χρόνια – με εξαίρεση το 2020, που υπερέβη τα 2 δισ. ευρώ ένεκα της πανδημίας.
Οι αλυσίδες που επένδυσαν στην ιδιωτική ετικέτα και σε εξαγορές δείχνουν πιο ανθεκτικές στις πιέσεις.
Η εταιρεία, αν και επενδύει εδώ και χρόνια στα προϊόντα ιδιωτικής ετικέτας και ήταν μάλιστα αυτή που πρώτη έβαλε πολλά από αυτά στο καλάθι του νοικοκυριού, όχι μόνο δεν αύξησε τον τζίρο της, αλλά έκλεισε το 2022 με ζημίες. Η διοίκηση εκτιμά ότι φταίει η επικρατούσα αντίληψη πως είναι ακριβή αλυσίδα και θα επιχειρήσει το επόμενο διάστημα να επενδύσει ακόμη περισσότερο σε προϊόντα ιδιωτικής ετικέτας και σε εκτεταμένες προωθητικές ενέργειες.
Από μερίδα της αγοράς θεωρείται ότι η Lidl έχει εκτοπίσει την ΑΒ από τη δεύτερη θέση της αγοράς, κάτι, ωστόσο, που δεν μπορεί να επιβεβαιωθεί όσο η πρώτη δεν δημοσιεύει ισολογισμούς. Το βέβαιο είναι ότι η στροφή των καταναλωτών προς φθηνότερα προϊόντα ευνοεί τον hard discounter, ο οποίος, όπως επισημαίνουν αναλυτές της αγοράς, αποκτά ολοένα και πιο πιστή πελατεία.
Για τη Metro AEBE, το 2022 μάλλον θα πρέπει να θεωρηθεί επιτυχημένη χρονιά, καθώς η αλυσίδα έσπασε το φράγμα του 1,5 δισ. ευρώ σε τζίρο και τα κέρδη της ξεπέρασαν τα 28 εκατ. ευρώ. Η εταιρεία δίνει σημασία στην οργανική ανάπτυξη και στην καινοτομία, έχοντας απορρίψει μέχρι στιγμής προτάσεις για την εξαγορά τοπικών αλυσίδων.
Με τον τζίρο να παραμένει κάτω από το 1 δισ. ευρώ το 2022, η «Μασούτης» φιλοδοξεί ότι θα πετύχει τον παραπάνω στόχο το 2023, ενώ μέσα από τη δημιουργία του πρώτου υπερμάρκετ της στην Αττική εκτιμά πως τελικά θα αρχίσει να εδραιώνεται στην αγορά της πρωτεύουσας.
Τον υψηλότερο ρυθμό ανάπτυξης, πάντως, πέτυχε το 2022 η ΑΝΕΔΗΚ Κρητικός, με τον τζίρο της φτάνει μια ανάσα από το μισό δισ. ευρώ, κάτι που σε μεγάλο βαθμό οφείλει στις αλλεπάλληλες εξαγορές περιφερειακών αλυσίδων.
