Καθώς πλησιάζει η ετήσια σύνοδος του ΔΝΤ και της Παγκόσμιας Τράπεζας την επόμενη εβδομάδα στο Μαρακές, νέος κίνδυνος φαίνεται να απειλεί την παγκόσμια οικονομία και νέα πηγή ανησυχίας προκύπτει για τις κεντρικές τράπεζες που πασχίζουν να τιθασεύσουν τον πληθωρισμό χωρίς να προκαλέσουν μείζονα κρίση. Ο κίνδυνος αυτή τη φορά προκύπτει από την άνοδο του κόστους του δανεισμού όλων σχεδόν των χωρών, συνεπακόλουθο του άλματος που σημείωσαν μέσα στην εβδομάδα οι αποδόσεις των ομολόγων όλων των ανεπτυγμένων οικονομιών από τις ΗΠΑ μέχρι την Ευρωζώνη και την Ιαπωνία.
Ανεξάρτητα από τα αίτια αυτού του νέου επεισοδίου αναταραχής στις αγορές ομολόγων, η εκτόξευση του κόστους του δανεισμού θα έχει επιπτώσεις στο παγκόσμιο χρηματοπιστωτικό και οικονομικό σύστημα που όδευε προς μια «ομαλή προσγείωση» ενώ αποκλιμακωνόταν ο πληθωρισμός. Οι κεντρικές τράπεζες ανά τον κόσμο αύξησαν επιθετικά τα επιτόκια και βλέπουν με ικανοποίηση μια ομαλή προσαρμογή της οικονομίας στις νέες συνθήκες χρηματοδότησης την οποία και αντιμετωπίζουν ως απόδειξη για την αποτελεσματικότητα της νομισματικής τους πολιτικής. Οπως, όμως, επισημαίνουν οικονομολόγοι της Goldman Sachs, από τη στιγμή που εκτοξεύθηκαν οι αποδόσεις των αμερικανικών ομολόγων υφίστανται πιέσεις τα ομόλογα των αναδυόμενων αγορών καθώς τα επενδυτικά κεφάλαια αναμένεται να στραφούν και πάλι στο αμερικανικό χρέος. Η απόδοση του 30ετούς ομολόγου του αμερικανικού δημοσίου έφτασε στο 5% για πρώτη φορά μετά το 2007.
Το επίπεδο αυτό ήταν σύνηθες στις αρχές του αιώνα, αλλά εκείνο που ανησυχεί τώρα τους αναλυτές είναι η ταχύτητα με την οποία σημειώθηκε η άνοδος. Ιδιαιτέρως επειδή συνέβη τώρα που η ομοσπονδιακή τράπεζα των ΗΠΑ και άλλες κεντρικές τράπεζες διεμήνυσαν στην αγορά ότι οι αυξήσεις των επιτοκίων οδεύουν στο τέλος τους. Οι αποδόσεις των μακροπρόθεσμων αμερικανικών ομολόγων σημείωσαν άνοδο σχεδόν μιας εκατοστιαίας μονάδας τους τελευταίους τρεις μήνες στη διάρκεια των οποίων η Fed αύξησε τα επιτόκια μόνον κατά 25 μονάδες βάσης. Οπως επισημαίνει ο Τζιν Τανούτζο, επικεφαλής της επενδυτικής Columbia Threadneedle, «δεν μπορεί να παραμείνει μια τόσο γρήγορη μεταβολή και αν συνεχιστεί θα πρέπει να παρέμβει η Fed». Η ετήσια σύνοδος του ΔΝΤ και της Παγκόσμιας Τράπεζας αποτελούν μια ευκαιρία για να ασχοληθούν οι ιθύνοντες με το ζήτημα και να εξετασθούν οι κίνδυνοι για την παγκόσμια οικονομία.]
Φόβοι για επιπτώσεις στο παγκόσμιο χρηματοπιστωτικό και οικονομικό σύστημα που όδευε προς μια «ομαλή προσγείωση» ενώ αποκλιμακωνόταν ο πληθωρισμός.
Ο πληθωρισμός και ο αντίκτυπος που θα έχουν οι αυξήσεις των επιτοκίων βρίσκονται στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος από το 2021 όταν άρχισαν να καταγράφονται αυξήσεις των τιμών. Τον Απρίλιο στην έκθεσή του για το παγκόσμιο χρηματοπιστωτικό σύστημα το ΔΝΤ αναφέρθηκε στους κινδύνους που απειλούσαν τη σταθερότητα μετά τις αλλεπάλληλες πτωχεύσεις αμερικανικών τραπεζών. Τότε δεν μεταδόθηκε η κρίση στο ευρύτερο χρηματοπιστωτικό σύστημα και όλα άρχισαν σύντομα να δείχνουν πως σταθεροποιείται η οικονομία και υποχωρεί ο πληθωρισμός. Οι τεκτονικοί κραδασμοί που σημειώνονται, όμως, τώρα στις αγορές ομολόγων θα μπορούσαν να αποτελέσουν αποσταθεροποιητικό παράγοντα καθώς ο αντίκτυπος των υψηλών αποδόσεων, του ενισχυμένου δολαρίου και των συνεπακόλουθων νέων πληθωριστικών πιέσεων μπορεί να γίνει αισθητός σε άλλες χώρες. Οπως τονίζει η Κάρεν Ντινάν, καθηγήτρια Οικονομικών στο Χάρβαρντ, «μπορεί να υπάρξουν επιπτώσεις αν πιεστούν οι προϋπολογισμοί άλλων χωρών γι’ αυτό και πρέπει να παρακολουθήσει το θέμα η Fed». Η ίδια οικονομολόγος τονίζει πως «αυτού του είδους οι κρίσεις μπορεί να μεταδοθούν στις μεγαλύτερες χρηματαγορές και να αποτελέσουν κίνδυνο για την οικονομία».
Η ανάπτυξη της παγκόσμιας οικονομίας αναμένεται έτσι κι αλλιώς να επιβραδυνθεί ειδικότερα τώρα που η Κίνα αντιμετωπίζει πρόβλημα. Μετά τα εκτεταμένα μέτρα δημοσιονομικής στήριξης με τα οποία αντέδρασαν οι κυβερνήσεις στην ύφεση της πανδημίας, οι προϋπολογισμοί πολλών χωρών έχουν τόσο πολύ πιεστεί ώστε δεν υπάρχουν περιθώρια για να αντιδράσουν οι κυβερνήσεις σε μια νομισματική κρίση ούτε σε ένα επεισόδιο αποσταθεροποίησης του χρηματοπιστωτικού τομέα. Μέχρι στιγμής, βέβαια, οι κινήσεις στις αγορές ομολόγων δεν κατατείνουν σε κάποιου είδους πλήρη κρίση όπως έγραψαν μέσα στην εβδομάδα αναλυτές της Capital Economics που θεωρούν υπερβολικό κάθε παραλληλισμό της πτώσης των ομολόγων με την κρίση που προκάλεσαν πέρυσι το φθινόπωρο τα ομόλογα του βρετανικού δημοσίου ή με την έλλειψη ρευστότητας που παρουσιάστηκε στην αγορά στην αρχή της πανδημίας. Οι ίδιοι αναλυτές τονίζουν, πάντως, πως το πρόβλημα είναι το περιβάλλον μέσα στο οποίο εκτυλίσσονται όλα αυτά γιατί «θα μπορούσε να το μετατρέψει σε κάτι πολύ πιο σοβαρό». Οπως αναφέρουν, κάτι τέτοιο θα μπορούσε να συμβεί αν οι ζημίες από την πτώση των ομολόγων εξωθήσουν σε πτώχευση κάποιο σημαντικό χρηματοπιστωτικό ίδρυμα, όπως συνέβη τον περασμένο Μάρτιο με την κατάρρευση της Silicon Valley Bank, ή «αν κλονιστεί τόσο η εμπιστοσύνη ώστε να αρχίσουν οι κάτοχοι μετοχών να πουλούν μαζικά και πανικόβλητα».
Reuters
