Οκτώ κομβικής σημασίας παρεμβάσεις για το μέλλον και τη λειτουργία των Ταμείων Επαγγελματικής Ασφάλισης (ΤΕΑ) στη χώρα μας περιλαμβάνει το ασφαλιστικό νομοσχέδιο του υπουργείου Εργασίας. Αιχμή των προωθούμενων αλλαγών είναι ο εκσυγχρονισμός του θεσμού, που παρότι ξεκίνησε στη χώρα μας το 2002, δεν είναι ιδιαίτερα ανεπτυγμένος, με παρεμβάσεις τόσο στο θέμα της εποπτείας όσο βέβαια και στη φορολογία των παροχών. Μέσω των προωθούμενων αλλαγών, θα δοθεί έμφαση στη διευκόλυνση της δημιουργίας πολυεργοδοτικών επαγγελματικών ταμείων, την εισαγωγή πρακτικών καλής διακυβέρνησης, την ενίσχυση της εποπτείας των Ταμείων αλλά και τον «εξορθολογισμό» της φορολογίας τους. Στο πλαίσιο αυτό, σύμφωνα με πληροφορίες, μεταξύ άλλων προωθούνται η φορολόγηση των εφάπαξ παροχών που δίνουν τα ΤΕΑ με έως και 15% ενώ μικρότερη, της τάξης του 10%, θα είναι σύμφωνα με το βασικό σενάριο η φορολόγηση των συντάξεων.
Τα 8 μέτρα
Αναλυτικά, σύμφωνα με τον κεντρικό σχεδιασμό, οι νέες ρυθμίσεις που αφορούν την επαγγελματική ασφάλιση, έχουν ως αντικείμενο:
• Την απλοποίηση των διαδικασιών σύστασης των ΤΕΑ.
• Τη διευκόλυνση ίδρυσης πολυεργοδοτικών ΤΕΑ.
• Τη θέσπιση κανόνων χρηστής διακυβέρνησης.
• Τη μεταφορά της εποπτείας των ΤΕΑ στην Τράπεζα της Ελλάδος.
• Την αλλαγή του τρόπου φορολόγησης των προϊόντων των ΤΕΑ.
• Την εισαγωγή «ασφαλιστικών» προϋποθέσεων για την ένταξη και την αποχώρηση κάποιου από τα ΤΕΑ.
• Τη δυνατότητα μεταφοράς ασφαλιστικής αποταμίευσης μεταξύ ΤΕΑ, αλλά και μεταξύ ΤΕΑ και ομαδικών ασφαλιστικών συμβολαίων.
• Και τη σταδιακή μετατροπή των υφισταμένων αλληλοβοηθητικών ταμείων σε ΤΕΑ.
Οι περισσότερες από τις προωθούμενες διατάξεις θεωρούνται θετικές για τον θεσμό, υπάρχουν όμως και κάποιες που ήδη έχουν προκαλέσει έντονες αντιδράσεις, όπως και διατάξεις που λόγω των αναταράξεων δεν έχουν «κλειδώσει» ακόμη. Για παράδειγμα, κύκλοι της αγοράς των ΤΕΑ αλλά και επιχειρηματίες και συνδικαλιστές – εκπρόσωποι των εργαζομένων θεωρούν αυτονόητη την ανάγκη δημιουργίας πολυεργοδοτικών ΤΕΑ, ή τη θέσπιση κανόνων χρηστής διακυβέρνησης, τη μεταφορά της εποπτείας σε έναν φορέα, και δη στην Τράπεζα της Ελλάδος αλλά και τη δυνατότητα επενδύσεων σε προκαθορισμένα συνταξιοδοτικά προϊόντα, που θα αντιστοιχούν σε ένα επενδυτικό χαρτοφυλάκιο που θα έχει δομή κύκλου ζωής. Δηλαδή η σύνθεσή του θα είναι προσωποποιημένη, θα διαφοροποιείται ανάλογα με την ηλικία του κάθε μέλους – ασφαλισμένου και θα αντιστοιχεί σε σύνθεση με υψηλότερο ρίσκο για τους νεότερους σε ηλικία ασφαλισμένους, το οποίο βαθμιαία θα μειώνεται, καθώς ο ασφαλισμένος πλησιάζει στην ηλικία συνταξιοδότησης. Αντίστοιχα, θετικά βλέπει η αγορά τη δυνατότητα επενδύσεων σε μη οργανωμένες αγορές, σε ποσοστό όχι 5% που ισχύει σήμερα αλλά έως 10%.
Νέο πλαίσιο για τα ΤΕΑ. Εμφαση στη διευκόλυνση δημιουργίας πολυεργοδοτικών επαγγελματικών ταμείων.
Στον αντίποδα, ιδιαίτερη ανησυχία προκαλούν στην αγορά των ΤΕΑ οι προωθούμενες αλλαγές που αφορούν τη φορολόγηση των παροχών, καθώς μέχρι σήμερα τόσο οι συντάξεις όσο και τα εφάπαξ είναι αφορολόγητα. Βάσει του σεναρίου που προωθείται και αναμένεται να «κλειδώσει» εντός των ημερών, η παροχή που θα καταβάλλεται με τη μορφή εφάπαξ, θα φορολογείται με έως 15%, έναντι μικρότερης φορολόγησης και δη 10% για τη λήψη της παροχής υπό μορφή τακτικών καταβολών (σύνταξης).
Δεν αποκλείεται το μέτρο να συνδυασθεί με «ασφαλιστικές δικλίδες» και συγκεκριμένα την εισαγωγή περιορισμών τόσο ως προς την ηλικία εισόδου όσο και την ηλικία εξόδου, παράλληλα με τα έτη παραμονής στην ασφάλιση του ΤΕΑ. Συγκεκριμένα, στο συρτάρι του υπουργείου Εργασίας, σύμφωνα με πληροφορίες, υπάρχουν διατάξεις με «κόφτη» στην ασφάλιση ατόμων άνω των 50 ή 55 ετών, γεγονός που βάσει των αντιδράσεων, θα οδηγήσει τη συντριπτική πλειοψηφία των εργοδοτών και των διευθυντικών τους στελεχών εκτός ασφάλισης ΤΕΑ και κατά συνέπεια θα αποτρέψει τη δημιουργία νέων. Παράλληλα, προβλέπεται και περιορισμός στην έξοδο, με την εισαγωγή τριών προϋποθέσεων:
• Εξοδος από το ΤΕΑ παράλληλα με τη συνταξιοδότηση από τον κύριο φορέα.
• Αποχώρηση στα 15 έτη ασφάλισης, με τη συμπλήρωση του ορίου ηλικίας των 62 ετών, ή
• Αποχώρηση στα 67.
Στο ασφαλιστικό νομοσχέδιο, οι βασικές διατάξεις του οποίου αναμένεται να παρουσιαστούν στο υπουργικό συμβούλιο της ερχόμενης εβδομάδας, θα περιλαμβάνονται και άλλες «δύσκολες» ασφαλιστικές διατάξεις, που αφορούν κυρίως τις συντάξεις χηρείας, ενώ θα προσαρτηθούν και οι αλλαγές που αφορούν τη χρήση προπληρωμένης κάρτας για την πληρωμή επιδομάτων της ΔΥΠΑ και του ΟΠΕΚΑ, με όριο αναλήψεων μετρητών μέχρι το 50% του ποσού κάθε επιδόματος.
Συνταξιούχοι
Θα υπάρχουν βέβαια και διατάξεις με θετικό πρόσημο για χιλιάδες ασφαλισμένους και συνταξιούχους, όπως αυτές που αφορούν:
1. Απασχόληση συνταξιούχων. Από 01.01.2024 καταργείται η κατά 30% μείωση της σύνταξης για τους απασχολούμενους συνταξιούχους και θεσπίζεται πόρος μη ανταποδοτικού χαρακτήρα υπέρ του e-ΕΦΚΑ ύψους 10%.
2. Αύξηση ορίου οφειλών για συνταξιοδότηση. Αυξάνεται το ανώτατο όριο οφειλών για συνταξιοδότηση από 20.000 σε 30.000 ευρώ (και αντίστοιχα από 6.000 σε 10.000 ευρώ για τον π. ΟΓΑ). Για το ποσό από 20.000 έως 30.000 ευρώ θα παρακρατείται ποσοστό τουλάχιστον 60% της μηνιαίας σύνταξης, ενώ για το υπόλοιπο χρέος γίνεται παρακράτηση σε 60 δόσεις μέχρι την εξόφληση.
3. Ενοποίηση και επιτάχυνση της απονομής επικουρικών συντάξεων. Στόχος είναι η ενοποίηση των προϋποθέσεων θεμελίωσης επικουρικής σύνταξης για όλους τους ασφαλισμένους του e-ΕΦΚΑ για την ταχύτερη απονομή τους.
4. Επέκταση επιδόματος μητρότητας σε αυτοαπασχολούμενες και αγρότισσες.
