Μετά τις απομιμήσεις από δανικές, βουλγάρικες, γαλλικές, μαλαισιανές εταιρείες, ακόμη και ελληνικές εταιρείες –για να μην ξεχνάμε τα κρούσματα νοθείας του προϊόντος από εγχώριους παραγωγούς– η φέτα, το πλέον γνωστό στην παγκόσμια αγορά ελληνικό τυρί, βρίσκεται αντιμέτωπη με έναν ακόμη κίνδυνο: η αύξηση της τιμής του αιγοπρόβειου γάλακτος έχει οδηγήσει σε σοβαρές ανατιμήσεις όχι μόνο στην εγχώρια αγορά, αλλά και στις ξένες αγορές. Ηδη, τα στοιχεία για τις εξαγωγές της φέτας κατά το α΄ εξάμηνο του 2023, αν και δείχνουν αύξηση της αξίας κατά 22%, μαρτυρούν και την υποχώρηση της ζήτησης, με τον όγκο πωλήσεων να έχει μειωθεί περίπου κατά 3% σε σύγκριση με το αντίστοιχο διάστημα του 2022.
Ο κίνδυνος για το κορυφαίο προϊόν ΠΟΠ (προστατευόμενης ονομασίας προέλευσης) της Ελλάδας είναι αφενός άμεσος, καθώς ήδη η μείωση του όγκου πωλήσεων φτάνει ακόμη και στο 30% σε ορισμένες αγορές, όπως αυτή της Αυστραλίας, προκαλώντας πλέον απώλειες και σε αξία πωλήσεων, και αφετέρου έμμεσος, καθώς στρέφει μερίδα των καταναλωτών στο λευκό τυρί και σε απομιμήσεις φέτας ή σε τυριά τύπου φέτας, κατηγορία στην οποία αναπτύσσουν μεγάλη δραστηριότητα χώρες τόσο της Ευρωπαϊκής Ενωσης, όπως η Βουλγαρία και η Δανία, όσο και τρίτες χώρες, όπως ο Καναδάς και όχι μόνο. Μάλιστα, σε Αυστραλία και Καναδά είναι συχνό το φαινόμενο τα τυριά τύπου φέτας να έχουν ελληνοπρεπή ονόματα ή ακόμη και να παράγονται από επιχειρήσεις που ανήκουν σε Ελληνες ομογενείς.
Ακριβό γάλα
«Η κατανάλωση έχει υποχωρήσει λόγω της αύξησης της τιμής της φέτας από 6,70 ευρώ/κιλό τιμή πώλησης (όχι λιανική) σε 8,35 ευρώ/κιλό τιμή πώλησης, ήτοι περίπου 25%, ως net τιμή στο εξωτερικό. Η αύξηση είναι απόλυτα λογική και ακολουθεί την αύξηση της τιμής του αιγοπρόβειου γάλακτος στην Ελλάδα», επισημαίνει, μιλώντας στην «Κ», ο κ. Μιχάλης Παναγιωτάκης, διευθύνων σύμβουλος της γαλακτοβιομηχανίας «Δωδώνη», κορυφαίας εταιρείας στην κατηγορία της φέτας. «Εφόσον οι τιμές στη φέτα παραμείνουν σε αυτά τα επίπεδα, το μομέντουμ για τη φέτα στο εξωτερικό θα χαθεί και θα υποκατασταθεί το προϊόν από λευκό τυρί ή από τυρί τύπου φέτας που παράγουν γειτονικές χώρες», προσθέτει.
Δεν είναι τυχαίο, άλλωστε, ότι η μεγαλύτερη ποσοστιαία μείωση εξαγωγών φέτας, 29,95% σε όγκο και 6,90% σε αξία, παρατηρείται στην Αυστραλία, χώρα όπου εδώ και χρόνια έχουν κατακλύσει την αγορά της προϊόντα τύπου φέτας, τα οποία πολλές φορές φέρουν την ονομασία φέτα χωρίς φυσικά να έχουν παραχθεί στην Ελλάδα και χωρίς να πληρούν καμία από όλες τις άλλες προδιαγραφές που υποχρεωτικά πρέπει να έχει το δημοφιλές τυρί.
Το α΄ εξάμηνο, ο όγκος των εξαγωγών έχει μειωθεί περίπου κατά 3% σε σύγκριση με το αντίστοιχο διάστημα του 2022.
Εξωπραγματικές τιμές
Στα σούπερ μάρκετ της Αυστραλίας, επώνυμη ελληνική φέτα πωλείται προς 25 ευρώ/κιλό περίπου, την ώρα που τυρί το οποίο χαρακτηρίζεται «φέτα Δανίας» (Danish feta) πωλείται προς 9,93 ευρώ/κιλό.
Μείωση όγκου εξαγωγών φέτας παρατηρείται σε μια πολύ μεγαλύτερη για το ελληνικό τυρί αγορά, αυτή του Ηνωμένου Βασιλείου. Το α΄ εξάμηνο του 2023, οι εξαγωγές φέτας, σύμφωνα με τα στοιχεία που διαθέτει η «Καθημερινή», προς το Ηνωμένο Βασίλειο υποχώρησαν κατά 4,60%, σε 5.408 τόνους από 5.660 τόνους το α΄ εξάμηνο του 2022. Αξίζει να σημειωθεί ότι το Ηνωμένο Βασίλειο αποτελεί τη δεύτερη μεγαλύτερη αγορά για τη φέτα, με την αξία των εξαγωγών του εν λόγω τυριού να φτάνει το α΄ εξάμηνο του 2023 στα 43,62 εκατ. ευρώ, αυξημένη λόγω των ανατιμήσεων κατά 19,46% σε σύγκριση με το αντίστοιχο διάστημα του του 2022.
Φέτα, πιστοποιημένη ως ΠΟΠ, πωλείται προς 14,31 ευρώ/κιλό –σε τιμές Ελλάδας είναι η αλήθεια– με το λευκό τυρί την ίδια ώρα να πωλείται ένα ευρώ φθηνότερο, συνήθως όμως σε συσκευασίες που παραπέμπουν στη φέτα, είτε λόγω ελληνοπρεπούς ονόματος είτε λόγω της απεικόνισης της γνωστής χωριάτικης σαλάτας.
Στην τιμή των 19 ευρώ αγοράζει ένα κιλό φέτας ο καταναλωτής που ψωνίζει από το μεγαλύτερο σούπερ μάρκετ της Σουηδίας, ενώ την ίδια ώρα το λευκό τυρί κοστίζει περί τα 12,50 ευρώ/κιλό. Αξίζει να σημειωθεί ότι η Σουηδία είναι επίσης μια χώρα προς την οποία οι εξαγωγές φέτας κατέγραψαν μεγάλη πτώση, 25,75%, το α΄ εξάμηνο του 2023 σε σύγκριση με το α΄ εξάμηνο του 2022.
Στη Γερμανία, τη μεγαλύτερη εκτός Ελλάδος αγοράς για τη φέτα, καταγράφηκε αύξηση των πωλήσεων σε αξία κατά 33,52% και κατά 5,20% σε όγκο, με τις τιμές λιανικής της φέτας να κυμαίνονται από 12 έως 19 ευρώ ανά κιλό.
