Σε όλη τη διάρκεια του 2021, οι οικονομολόγοι επέμεναν πως ο πληθωρισμός ήταν παροδικός. Το μεγαλύτερο μέρος του 2022 υποτιμούσαν την πιθανότητα να εγκατασταθεί και τους πρώτους μήνες του 2023 προέβλεπαν πως οι αυξήσεις επιτοκίων από τη Federal Reserve θα βύθιζαν την αμερικανική οικονομία στην ύφεση. Δεν επαληθεύτηκε τίποτε από αυτά.
Το ερώτημα είναι γιατί οι ειδικοί έπεσαν τόσο έξω για την πορεία της οικονομίας στη διάρκεια της πανδημίας και μετά την πανδημία, και τι συνεπάγεται αυτή η αστοχία τους για την πολιτική που εφαρμόζεται τώρα. Δύο παράγοντες δυσχέραναν πάρα πολύ τις προβλέψεις από το 2020 και μετά. Ο πρώτος ήταν η πανδημία, αφού ο κόσμος δεν είχε γνωρίσει τέτοια σαρωτική ασθένεια μετά την ισπανική γρίπη του 1918. Δεύτερος παράγοντας ήταν η δημοσιονομική πολιτική. Οι κυβερνήσεις Τραμπ και Μπάιντεν διοχέτευσαν συνολικά 4,6 τρισ. δολ. σε μέτρα στήριξης εν μέσω της πανδημίας.
Ο πρόεδρος Μπάιντεν πίεσε το Κογκρέσο να εγκρίνει σειρά νόμων που προσέφεραν χρηματοδότηση για επενδύσεις σε έργα υποδομών και πράσινης ενέργειας. Κάπου ανάμεσα στα lockdowns και στα μέτρα των κυβερνήσεων έπαψε το εργαλείο των παραδοσιακών οικονομικών σχέσεων να αποτελεί πυξίδα για το μέλλον. Τα οικονομικά μοντέλα υποστηρίζουν ότι όσο είναι υψηλά τα ποσοστά ανεργίας, δεν επιταχύνεται ο πληθωρισμός. Εύλογο, γιατί όταν πολλοί καταναλωτές δεν εργάζονται και οι τιμές είναι υψηλές, θα καταναλώνουν λιγότερο. Αυτά τα μοντέλα, όμως, δεν λάμβαναν υπόψη τις τεράστιες αποταμιεύσεις της πανδημίας, όταν οι καταναλωτές πέρασαν μήνες κλεισμένοι σπίτι. Οι τιμές άρχισαν να απογειώνονται τον Μάρτιο του 2021, όταν εκτοξεύθηκε η ζήτηση για τα πάντα, από μεταχειρισμένα αυτοκίνητα μέχρι όργανα γυμναστικής για το σπίτι, ενώ υπήρχαν ελλείψεις αποθεμάτων.
Η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία επιδείνωσε την κατάσταση, γιατί οδήγησε σε άνοδο τις τιμές του πετρελαίου ενώ πολύ πριν από την εισβολή είχε ανακάμψει η αγορά εργασίας και οι μισθοί αυξάνονταν ταχύτατα. Οι κεντρικοί τραπεζίτες άρχισαν να αυξάνουν τα επιτόκια ταχύτατα. Εως τώρα η άνοδος των επιτοκίων επέφερε πάντα επιβράδυνση. Οπως τονίζει, όμως, ο Γιαν Χάτζιους, οικονομολόγος της Goldman Sachs, «είναι παραπλανητικό να βασίζεται κανείς σε παλαιότερες εποχές γιατί παραβλέπει πόσο διαφορετικός ήταν αυτός ο οικονομικός κύκλος». Και όχι μόνο δεν έχει διολισθήσει σε ύφεση η αμερικανική οικονομία, αλλά αναπτύσσεται ταχύτατα.
Ο πληθωρισμός έχει αποκλιμακωθεί στο 3,7% τον Σεπτέμβριο από το ρεκόρ του 9%. Είναι, ωστόσο, σε πολύ ψηλό επίπεδο, καθώς πριν από την πανδημία βρισκόταν στο 2%. Γι’ αυτό και τα επιτόκια πρέπει να παραμείνουν σε υψηλά επίπεδα.
