Με μια αιφνιδιαστική αλλαγή στην καθιερωμένη επί δεκαετίες πολιτική του Πεκίνου, ο Κινέζος πρόεδρος Σι Τζιπίνγκ παίρνει την κατάσταση της οικονομίας στα χέρια του, αποδεικνύοντας πως είναι αποφασισμένος να μην την αφήσει να διολισθήσει σε ραγδαία επιβράδυνση ή σε αποπληθωρισμό. Χθες ανακοίνωσε σημαντική αύξηση του χρέους της Κίνας με την έκδοση ομολόγων του δημοσίου ύψους ενός τρισ. γουάν, ποσό αντίστοιχο των 137 δισ. δολ., που θα διατεθούν για τη χρηματοδότηση κατασκευαστικών έργων. Ετσι το χρέος της κεντρικής κυβέρνησης θα υπερβεί το 3% του ΑΕΠ, όριο που το Πεκίνο τηρεί πιστά επί πολλές δεκαετίες.
Οπως επισημαίνουν οικονομικοί αναλυτές, η έκδοση ομολόγων από την κεντρική κυβέρνηση αποτελεί σημαντική απόκλιση από το προηγούμενο αναπτυξιακό μοντέλο της Κίνας, που βασιζόταν στον δανεισμό των τοπικών κυβερνήσεων για τη χρηματοδότηση αναπτυξιακών έργων. Οι τοπικές κυβερνήσεις των περιφερειών της Κίνας αδυνατούν, όμως, να αποπληρώσουν τα χρέη τους εξαιτίας της κρίσης στην αγορά ακινήτων.
Εξάλλου, η ιδιαιτερότητα της εξέλιξης συνίσταται στο ότι η Κίνα δεν συνηθίζει να ανακοινώνει πρόσθετο προϋπολογισμό στη μέση του έτους. Το έχει κάνει μόνο σε εξαιρετικά επισφαλείς περιόδους, όπως την περίοδο της παγκόσμιας χρηματοπιστωτικής κρίσης το 2008, μετά τον καταστρεπτικό σεισμό στη Σιτσουάν και όταν εκδηλώθηκε η κρίση των ασιατικών οικονομιών στα τέλη της δεκαετίας του 1990. Ο Κινέζος πρόεδρος αιφνιδίασε, άλλωστε, με μια άνευ προηγουμένου επίσκεψή του στη Λαϊκή Τράπεζα της Κίνας, την κεντρική τράπεζα της χώρας, στέλνοντας έτσι προς πάσα κατεύθυνση ένα ισχυρό μήνυμα ότι έχει πάρει την οικονομία υπό τον έλεγχό του και ότι είναι αποφασισμένος να διασφαλίσει ικανοποιητικούς ρυθμούς ανάπτυξης μέσα στο επόμενο έτος.
Με τα έσοδα από την έκδοση των ομολόγων θα χρηματοδοτηθούν κατασκευαστικά έργα που θα τονώσουν την ανάπτυξη.
Οι κινήσεις του προκάλεσαν αίσθηση στην κοινή γνώμη και την αγορά της Κίνας, καθώς έπονται των τελευταίων στοιχείων που φέρουν την κινεζική οικονομία να επιτυγχάνει τον στόχο για ανάπτυξη 5%. Μιλώντας στο Bloomberg, αναλυτές του ομίλου Shenwan Hongyuan επιχείρησαν να ερμηνεύσουν τις κινήσεις του προέδρου Σι ως «έμμεση αναγνώριση της κινεζικής ηγεσίας ότι μέσα στο επόμενο έτος θα γίνει επιτακτική η πίεση για σταθεροποίηση της ανάπτυξης». Είναι, άλλωστε, γεγονός ότι παρά τον ικανοποιητικό ρυθμό ανάπτυξης, η Κίνα αντιμετωπίζει μια παρατεταμένη και βαθιά κρίση στην αγορά ακινήτων, μια κρίση χρέους των τοπικών κυβερνήσεων, που οφείλουν συνολικά 9 τρισ. δολ. και τον διαρκή κίνδυνο του αποπληθωρισμού που κρέμεται ως δαμόκλειος σπάθη πάνω από την κινεζική οικονομία. Εδώ και δύο συναπτά τρίμηνα οι τιμές υποχωρούν στην Κίνα για πρώτη φορά μετά το 2015, όταν η κατάρρευση των χρηματιστηριακών της δεικτών και η πτώση του νομίσματος είχαν μεταφέρει τους κραδασμούς στις αγορές όλου του κόσμου.
Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις οικονομολόγων της Bloomberg Economics, ο πρόσθετος δανεισμός του ενός τρισ. γουάν αναμένεται να δώσει ώθηση στο ΑΕΠ της Κίνας και να το ενισχύσει κατά 0,1 εκατοστιαίες μονάδες μέσα στο τρέχον τρίμηνο για να του προσθέσει άλλες 0,5 εκατοστιαίες μονάδες μέσα στο επόμενο έτος. Στην πλειονότητά τους, πάντως, οι οικονομικοί αναλυτές το χαρακτηρίζουν «συντηρητικό» υπό πολλές και διάφορες έννοιες. Πρώτα απ’ όλα με κριτήριο το μέγεθος της στήριξης, που αντιστοιχεί στο 0,8% του κινεζικού ΑΕΠ και όπως τονίζουν είναι μικρό αν συγκριθεί με προγράμματα στήριξης «μπαζούκας» ύψους πολλών εκατοστιαίων μονάδων του ΑΕΠ, που έχει χορηγήσει στην οικονομία το Πεκίνο σε παλαιότερες κρίσεις. Σχολιάζοντας σχετικά ο Τζου Μιν, πρώην αντιπρόεδρος της κεντρικής τράπεζας, δήλωσε στην τηλεόραση του Bloomberg ότι το τρέχον πρόγραμμα στήριξης της οικονομίας «δεν είναι ούτε τεράστιο ούτε μεγάλο» και στοχεύει μόνο στο να στηρίξει την ανάπτυξη και παράλληλα «να διασφαλίσει πως το χρέος δεν πρόκειται να αυξηθεί δραματικά». Ο ίδιος εκτιμά πως το επόμενο έτος το ΑΕΠ της Κίνας θα αυξηθεί και πάλι κατά 4,5% με 5%.
Οι οικονομολόγοι επισημαίνουν επίσης πως τα μέτρα του προέδρου Σι επιτρέπουν και πάλι στις τοπικές αρχές να συνεχίσουν τις επενδύσεις τους σε έργα υποδομής, που σημειωτέον αυξήθηκαν κατά 6,2% μέσα στους πρώτους εννέα μήνες του έτους. Παράλληλα υπογραμμίζουν, όμως, πως η νέα δέσμη μέτρων διατηρεί τα παραδοσιακά χαρακτηριστικά της κινεζικής πολιτικής, καθώς βασίζεται στον κατασκευαστικό κλάδο και στα έργα υποδομής. Πολλοί έχουν υποστηρίξει ότι στην παρούσα συγκυρία θα ήταν σκόπιμο να στηρίξει άμεσα τα εισοδήματα των κινεζικών νοικοκυριών με επιταγές προς τους καταναλωτές, που θα δώσουν άμεση ώθηση στην οικονομία και πολύ μεγαλύτερη ώθηση από όση θα δώσουν οι επενδύσεις σε υποδομές.
