Τα προσχέδια προϋπολογισμού του 2024 των χωρών της Ευρωζώνης υποδεικνύουν πολύ μικρή εξυγίανση το επόμενο έτος, γεγονός που πιθανότατα θα αναγκάσει την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα να διατηρήσει επιθετική στάση τους επόμενους μήνες, όπως εκτιμά η HSBC.
Ειδικότερα, η βρετανική τράπεζα εξέτασε όλα τα προσχέδια που υποβλήθηκαν πρόσφατα στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή και όπως καταλήγει, τα ελλείμματα αναμένεται να μειωθούν το επόμενο έτος στις περισσότερες χώρες, με λίγες εξαιρέσεις. Συγκεντρώνοντας όλες τις εκτιμήσεις των χωρών, το έλλειμμα της Ευρωζώνης αναμένεται να μειωθεί από 3,2% του ΑΕΠ φέτος σε 2,8% το 2024, παρά την αύξηση του κόστους δανεισμού κατά 0,2% του ΑΕΠ. Αλλά αυτό βασίζεται σε μάλλον αισιόδοξες παραδοχές για την ανάπτυξη (όπως π.χ. ανάπτυξη 1,6% στη Γερμανία έναντι συρρίκνωσης 0,1% που προβλέπει η HSBC, ή ανάπτυξη 1,2% και 1,4% στην Ιταλία και στη Γαλλία αντίστοιχα, έναντι 0,4% και 1,1% που αναμένει η HSBC). Οι χώρες αναμένουν επίσης να δαπανήσουν το επόμενο έτος επιχορηγήσεις από το Ταμείο Ανάκαμψης άνω του 0,4% του ΑΕΠ, υποστηρίζοντας περαιτέρω τις δημόσιες επενδύσεις (έως 3,3% του ΑΕΠ) και την ανάπτυξη.
Σύμφωνα με τα στοιχεία ωστόσο, επτά χώρες αναμένεται να έχουν έλλειμμα υψηλότερο από το όριο του 3% του ΑΕΠ και, συνεπώς, πρόκειται να ενταχθούν στη διαδικασία υπερβολικού ελλείμματος (ΔΥΕ). Αυτές είναι το Βέλγιο, η Γαλλία, η Ιταλία, η Μάλτα, η Σλοβενία, η Σλοβακία και η Φινλανδία. Η Ισπανία κινείται οριακά, καθώς αναμένει έλλειμμα 3% του ΑΕΠ το επόμενο έτος, αν και αυτό βασίζεται σε ένα σενάριο χωρίς αλλαγή πολιτικής, τη στιγμή που δεν υπάρχει ακόμα κυβέρνηση μετά τις εκλογές της 23ης Ιουλίου.
Η μεγάλη αλλαγή
Το εξαιρετικά ενδιαφέρον είναι, όπως τονίζει η HSBC, ότι οι τέσσερις πιο «ισχυρές» χώρες όσον αφορά το δημοσιονομικό μέτωπο, είναι οι χώρες που περιλαμβάνονταν στα περιβόητα PIIGS της εποχής της κρίσης της Ευρωζώνης: Ελλάδα, Ιρλανδία, Κύπρος και Πορτογαλία, με τρεις μάλιστα από αυτές να αναμένεται να καταγράψουν δημοσιονομικά πλεονάσματα.
Συνολικά, όσον αφορά τη δημοσιονομική θέση, τα προσχέδια προϋπολογισμού υποδεικνύουν καθαρή δημοσιονομική σύσφιγξη της τάξης του 0,5% του ΑΕΠ σε ολόκληρη την Ευρωζώνη. Προσθέτοντας τις επιχορηγήσεις του Ταμείου Ανάκαμψης –οι οποίες δεν εμπίπτουν στα ελλείμματα– η συνολική δημοσιονομική στάση θα είναι σε γενικές γραμμές ουδέτερη και όχι περιοριστική, τονίζει η HSBC. Ωστόσο το μεγαλύτερο μέρος της εξυγίανσης καλύπτεται από την εξοικονόμηση ενεργειακών μέτρων, με μικρή αρνητική επίπτωση στην ανάπτυξη (καθώς οφείλονται σε μεγάλο βαθμό στις χαμηλότερες τιμές της ενέργειας). Η HSBC βλέπει πάντως κίνδυνο να τηρηθεί μία αρκετά επεκτατική δημοσιονομική πολιτική, εάν η ανάπτυξη απογοητεύσει σε σχέση με τις εκτιμήσεις των χωρών ή εάν ενδεχόμενες νέες πιέσεις από το μέτωπο της ενέργειας ωθήσουν τις χώρες να εφαρμόσουν νέα μέτρα στήριξης.
Οπως επισημαίνει η HSBC, η ΕΚΤ έχει υπολογίσει δημοσιονομική εξυγίανση της τάξης του 0,8% του ΑΕΠ το 2024 για τη στήριξη της μείωσης του πληθωρισμού. Από τα σχέδια των προϋπολογισμών φαίνεται ότι θα εφαρμοστεί περίπου το μισό αυτής, γεγονός που θα συμβάλλει στη διατήρηση μιας επιθετικής στάσης σε ό,τι αφορά τη νομισματική πολιτική. Παράλληλα, οι υψηλές ανάγκες εκδόσεων χρέους για ορισμένες χώρες θα μπορούσαν να συνεχίσουν να δημιουργούν ανησυχίες σχετικά με την ικανότητα της αγοράς να τις απορροφήσει, ενώ τα μεγάλα διαρθρωτικά ελλείμματα θέτουν μια δύσκολη πρόκληση σε ό,τι αφορά τη δημοσιονομική εξυγίανση στο μέλλον.
Πιέσεις από τις αγορές
Οι επτά χώρες που, θεωρητικά τουλάχιστον, θα πρέπει να υπαχθούν στη διαδικασία υπερβολικού ελλείμματος της Ε.Ε. την ερχόμενη άνοιξη, θα χάσουν την επιλεξιμότητά τους για το εργαλείο κατά του κατακερματισμού της ΕΚΤ, το TPI, το οποίο είναι συνδεδεμένο με δημοσιονομικά κριτήρια. Κατά την HSBC, οι χώρες αυτές μπορεί να τη… γλιτώσουν και να μην υπαχθούν στη ΔΥΕ εάν δεν υπάρξει συμφωνία για τους νέους δημοσιονομικούς κανόνες έως τον Δεκέμβριο, ωστόσο δεν θα μπορέσουν να ξεφύγουν από την ισχυρή πίεση που θα ασκήσουν οι αγορές, θέτοντας πρόσθετο «πονοκέφαλο» στην ΕΚΤ.
