Καθημερινά συναντώ επιχειρηματίες, μικρούς και μεγάλους, καθώς και υψηλόβαθμα στελέχη επιχειρήσεων. Στην ερώτησή μου «πώς πηγαίνουν οι δουλειές;», άπαντες απαντούν:
«Καλά, αλλά δεν μπορούμε να βρούμε προσωπικό για να υποστηρίξουμε τόσο τις αυξημένες παραγγελίες όσο και την περαιτέρω ανάπτυξη της εταιρείας μας». Και αυτό συμβαίνει στο σύνολο των κλάδων. Σε τέτοιο σημείο ώστε την περασμένη Πέμπτη άκουγα διαφήμιση σε ραδιοφωνικό σταθμό, σύμφωνα με την οποία μεγάλη εταιρεία αναζητεί εργαζομένους για τις αποθήκες και οδηγούς για τα φορτηγά της.
Πού βρισκόμαστε, όμως, σήμερα σε ό,τι αφορά το ανθρώπινο δυναμικό στην Ελλάδα και την προσέλκυση ταλέντων κάθε εργασιακής βαθμίδας; Ας δούμε πρώτα κάποιους αριθμούς.
Από τη μια πλευρά, η μείωση της ανεργίας κάτω από το 10% καταγράφεται αυτονοήτως μόνο στα θετικά. Από την άλλη πλευρά, τα ίδια επίσημα στατιστικά δείχνουν ότι ο αριθμός των απασχολουμένων στη χώρα είναι αισθητά χαμηλότερος από τα επίπεδα προ μνημονίων. Και, μάλιστα, το νούμερο φτάνει στις 320.000. Γιατί έχει συμβεί αυτό;
Οι λόγοι είναι δύο και απολύτως λογικοί και προφανείς: Πρώτον, η υπογεννητικότητα – όπως, άλλωστε, αποτυπώνεται και στην εξέλιξη του ελληνικού πληθυσμού.
Δεύτερον, η φυγή εργαζομένων στο εξωτερικό, γνωστή και ως brain drain, η οποία και επιχειρείται να αναστραφεί, με ισχυρά κίνητρα (brain regain).
Ταυτόχρονα, στην προσπάθεια αυτή, που καταβάλλεται, η χώρα μας έχει να αντιμετωπίσει τον παγκόσμιο ανταγωνισμό, αφού –όπως είναι γνωστό– οι επιχειρήσεις και σε άλλες χώρες αντιμετωπίζουν αντίστοιχα προβλήματα στελέχωσης. Με τη διαφορά ότι αυτές δεν αντιμετωπίζουν τα προβλήματα και τις στρεβλώσεις που ακόμη διακρίνουν την ελληνική αγορά εργασίας.
Διάβαζα τα στοιχεία του Δείκτη Παγκόσμιας Ανταγωνιστικότητας Ταλέντου του INSEAD, σύμφωνα με τα οποία η Ελλάδα είναι στο Νο 39 ανάμεσα σε 134 χώρες και στο Νο 27 στην Ευρώπη.
Και μπορεί αυτό να σημαίνει μία θέση υψηλότερα από πέρυσι και την υψηλότερη όλων των εποχών για τη συγκεκριμένη έκθεση, όμως τα ψιλά γράμματα των μετρήσεων του δείκτη δείχνουν ότι χρειαζόμαστε ακόμη πολλά να λύσουμε.
Οι συνθήκες της αγοράς, η εικόνα του επιχειρείν και της αγοράς εργασίας δημιουργούν αρνητικό συναίσθημα σχετικά με την παροχή δυνατοτήτων για να βρεθεί και να ενισχυθεί το ανθρώπινο δυναμικό.
Το χάσμα που καταγράφεται μεταξύ των δαπανών για τα πανεπιστήμια και της επαγγελματικής εκπαίδευσης από τις επιχειρήσεις δείχνει ότι έχουμε πολλά ακόμη να κάνουμε για να συνδέσουμε ακόμη περισσότερο τα εκπαιδευτικά ιδρύματα με την αγορά εργασίας.
Είναι, όμως, όλα αρνητικά; Οχι.
Κι αυτό διότι η ασφάλεια, η υγιεινή και ο συνολικά καλός τρόπος ζωής στη χώρα μας την ανεβάζουν στην κλίμακα για τη διατήρηση των ταλέντων, που ήδη εργάζονται εδώ. Τι πρέπει να γίνει;
Η δημιουργία ψηφιακού ατομικού σχεδίου δράσης στα ευρωπαϊκά πρότυπα συμβάλλει σημαντικά στην κατεύθυνση της πληρέστερης ενημέρωσης των εργοδοτών για τους στόχους όσων αναζητούν εργασία.
Η ενδοεπιχειρησιακή κατάρτιση, που δίνει τη δυνατότητα σε επιχειρήσεις να εξειδικεύσουν το προσωπικό τους, αποτελεί σίγουρα κίνητρο για προσέλκυση εργαζομένων. Ταυτόχρονα επιβάλλεται η μετατροπή του επιδόματος ανεργίας σε επίδομα εργασίας, με αντίστοιχη ενίσχυση του εργοδότη, που προσλαμβάνει, ώστε έτσι να ανταμείβεται και το κομμάτι εκείνο της επιχειρηματικότητας, το οποίο επενδύει στο ανθρώπινο δυναμικό.
Ολα αυτά πρέπει να ενταχθούν μέσα στο πλαίσιο της αλλαγής του παραγωγικού μοντέλου, που ήδη έχει ξεκινήσει. Ωστε εργοδότες και εργαζόμενοι να κατανοήσουν πλήρως και από κοινού την ανάγκη προσαρμογής στα δεδομένα της 4ης βιομηχανικής επανάστασης και των ραγδαίων αλλαγών που συντελούνται καθημερινά σε παγκόσμιο επίπεδο.
*Ο κ. Κωνσταντίνος Β. Κόλλιας είναι πρόεδρος του Οικονομικού Επιμελητηρίου Ελλάδος.
