Με εισοδηματικά κριτήρια θα μοριοδοτούνται πλέον οι άνεργοι που συμμετέχουν σε διαδικασίες για διορισμούς στο Δημόσιο, καθώς το ασφαλιστικό νομοσχέδιο, που δόθηκε τελικά την Παρασκευή σε δημόσια διαβούλευση, καταργεί την οριζόντια μοριοδότηση του κριτηρίου της ανεργίας στους σχετικούς διαγωνισμούς του ΑΣΕΠ.
Με 182 άρθρα και τρεις θεματικές ενότητες, το νομοσχέδιο προβλέπει τη μοριοδότηση των ανέργων μόνον εφόσον δηλώνουν εισοδήματα έως 16.000 ευρώ για άγαμους φορολογουμένους, ή 24.000 ευρώ για έγγαμους χωρίς παιδιά, με το εισόδημα να προσαυξάνεται κατά 5.000 ευρώ για κάθε παιδί (π.χ. 39.000 ευρώ για οικογένεια με έναν άνεργο και τρία παιδιά). Θα ισχύουν άλλωστε, όπως και σε όλες τις άλλες παροχές της ΔΥΠΑ, όρια και στην αντικειμενική αξία της ακίνητης περιουσίας, σε 200.000 ευρώ για άγαμους άνεργους και 300.000 ευρώ για έγγαμους ή μονογονεϊκές οικογένειες.
Το νομοσχέδιο θα παραμείνει στη διαβούλευση μέχρι και την Τετάρτη 6 Δεκεμβρίου 2023 προκειμένου αμέσως μετά να κατατεθεί στη Βουλή. Και προβλέπει, μεταξύ άλλων, και τη θέσπιση αναλογικής μείωσης του επιδόματος ανεργίας, όταν ο άνεργος απασχολείται έως 12 μέρες τον μήνα, καθώς και ένα σύστημα διορισμού και προσλήψεων μόνιμων εκπαιδευτικών και εκπαιδευτικών με σχέση εργασίας ιδιωτικού δικαίου αορίστου χρόνου στη ΔΥΠΑ, και τη δημιουργία ενός μητρώου προσωρινών αναπληρωτών. Οι διατάξεις αυτές περιλαμβάνονται στην τρίτη θεματική ενότητα του νομοσχεδίου, με την οποία ο υπουργός Εργασίας Αδωνις Γεωργιάδης έρχεται να συμπληρώσει την παρέμβαση του προκατόχου του, Κωστή Χατζηδάκη, το 2022, οπότε επιχειρήθηκε μια ριζική μεταρρύθμιση της πολιτικής για την απασχόληση καθώς και ο περιορισμός του φαινομένου κατάχρησης των παροχών του ΟΑΕΔ, ο οποίος μετονομάστηκε σε ΔΥΠΑ. Στο πλαίσιο αυτό, άλλωστε, τέθηκαν τα εισοδηματικά κριτήρια σε μια σειρά από παροχές της υπηρεσίας, πλην του επιδόματος ανεργίας, ώστε να αντιμετωπιστούν τα φαινόμενα κατάχρησης που είχαν εντοπιστεί.
Οπως και τότε, έτσι και τώρα, στην ανάλυση συνεπειών των παρεμβάσεων, το υπουργείο Εργασίας αναφέρει ότι στόχος είναι τα επιδόματα και οι παροχές να κατευθύνονται σε εκείνους που τα έχουν πραγματικά ανάγκη. Γι’ αυτό εξάλλου και η σχετική διάταξη (άρθρο 173) προβλέπει την τροποποίηση του άρθρου 19 του ν. 4921/2022 προκειμένου να ξεκαθαριστεί ρητώς ότι η μοριοδότηση του κριτηρίου της ανεργίας για διορισμό ή πρόσληψη στον δημόσιο τομέα μέσω των διαδικασιών επιλογής του ΑΣΕΠ εμπίπτει στην έννοια των διευκολύνσεων στις οποίες εφαρμόζονται τα εισοδηματικά κριτήρια που ισχύουν για την καταβολή του επιδόματος θέρμανσης.
Παράλληλα, με άλλη διάταξη του νομοσχεδίου επιτρέπεται σε ανέργους που λαμβάνουν το επίδομα ανεργίας να απασχολούνται περιστασιακά και με μερική απασχόληση. Δίνεται, δηλαδή, η δυνατότητα σε ανέργους που απασχολούνται, για παράδειγμα, με συμβάσεις εργασίας ορισμένου χρόνου μιας ημέρας να εργάζονται χωρίς να χάνουν το επίδομα ανεργίας, υπό την προϋπόθεση ότι η απασχόληση αυτή δεν υπερβαίνει σωρευτικά τις τρεις ημέρες εβδομαδιαίως και τις δώδεκα ημέρες μηνιαίως. Στην περίπτωση αυτή, το επίδομα ανεργίας μειώνεται ανάλογα με τις ημέρες απασχόλησης. Στην πράξη, η διάταξη αυτή μπορεί να χρησιμοποιηθεί από ανέργους οι οποίοι περιστασιακά εργάζονται ακόμη και με συμβάσεις κατά παραγγελία ή μηδενικών ωρών, βάσει του προηγούμενου εργασιακού νόμου Γεωργιάδη.
Οι άγαμοι θα μοριοδοτούνται μόνον εάν δηλώνουν εισοδήματα έως 16.000 ευρώ και η αξία των ακινήτων τους είναι έως 200.000 ευρώ.
Ασφάλιση φοιτητών
Με άλλη διάταξη, δίνεται η δυνατότητα ασφάλισης και των φοιτητών κατά τη διάρκεια πρακτικής άσκησης. Αναλυτικά, καθίσταται ανεμπόδιστη η ασφαλιστική κάλυψη των φοιτητών για τον κίνδυνο ατυχημάτων που μπορούν να προκύψουν κατά την περίοδο που διεξάγουν την πρακτική άσκηση, που αποτελεί απαραίτητη προϋπόθεση για τη λήψη του πτυχίου τους, ενώ παράλληλα διασφαλίζεται η ασφάλισή τους για παροχές σε είδος από τον ΕΟΠΥΥ, σε περίπτωση που δεν καλύπτονται ιατροφαρμακευτικά από άλλες διατάξεις.
Επίσης, επεκτείνεται η δυνατότητα ελέγχων και επιβολής προστίμων και από τους ελεγκτές των Περιφερειακών Ελεγκτικών Κέντρων Ασφάλισης (ΠΕΚΑ) του e-ΕΦΚΑ σε περίπτωση που, για παράδειγμα, οι εργαζόμενοι δουλεύουν περισσότερες ώρες από αυτές για τις οποίες έχουν δηλωθεί στην «Εργάνη» ή λαμβάνουν μεγαλύτερο μισθό από αυτόν που έχει δηλωθεί και επί του οποίου καταβάλλονται ασφαλιστικές εισφορές. Στόχος είναι η αυστηροποίηση του πλαισίου ελέγχου και η προώθηση της νόμιμης απασχόλησης προκειμένου να μπει ένα τέλος στη «μαύρη» εργασία.
Επιδόματα
Προβλέπεται ότι από τις 30 Σεπτεμβρίου 2024 σχεδόν όλα τα επιδόματα θα καταβάλλονται μέσω της προπληρωμένης κάρτας. Εως τότε, το υπουργείο θα ορίζει ποια θα μπαίνουν σταδιακά στο νέο σύστημα πληρωμών. Αναλυτικά, επιδόματα όπως ανεργίας, τέκνων, ανασφάλιστου υπερηλίκου θα καταβάλλονται στο 50% μέσω της κάρτας που θα χρησιμοποιείται για συγκεκριμένες αγορές και το άλλο 50% θα το παίρνουν σε μετρητά οι δικαιούχοι. Εξαιρούνται από την προπληρωμένη κάρτα, και θα καταβάλλονται σε μετρητά, τα αναπηρικά επιδόματα, καθώς και κάποια όπως των ομογενών προσφύγων, το επίδομα στέγασης, το επίδομα στεγαστικής συνδρομής σε ανασφάλιστους υπερηλίκους, το επίδομα λόγω αφερεγγυότητας εργοδότη, το επίδομα διαθεσιμότητας, καθώς και έκτακτες οικονομικές ενισχύσεις που καταβάλλει η ΔΥΠΑ.
Τέλος, ορίζεται ότι από 1/1/2024 το επίδομα μητρότητας, ύψους 780 ευρώ τον μήνα για 9 μήνες, θα καταβάλλεται και σε μητέρες ελεύθερες επαγγελματίες και αγρότισσες και σε μισθωτές μητέρες των π. ΤΑΥΤΕΚΩ, ΕΤΑΠ-ΜΜΕ, ΕΔΟΕΑΠ.