Σε μειονεκτική θέση έναντι ανταγωνιστών αναμένεται να βρεθούν όσες ελληνικές επιχειρήσεις αγνοήσουν την καλπάζουσα πρόοδο της τεχνητής νοημοσύνης και αναβάλουν την υιοθέτησή της. Αυτό επισημαίνει, μεταξύ άλλων, σε συνέντευξή του στην «Κ», ο Λάζαρος Πολυμενάκος, εταίρος στο τμήμα συμβουλευτικών υπηρεσιών της EY Ελλάδος και επικεφαλής υπηρεσιών τεχνητής νοημοσύνης στην περιοχή EMEIA. «Το σημαντικό για τις εταιρείες, ιδίως στην Ελλάδα, είναι να μην αγνοήσουν την καλπάζουσα πρόοδο της τεχνητής νοημοσύνης και να μην αναβάλουν την υιοθέτησή της», αναφέρει χαρακτηριστικά. Με αφορμή την έλευση της νέας γενιάς τεχνητής νοημοσύνης (GenAI), ο ίδιος διαπιστώνει πως οδεύουμε σε μια εποχή που η τεχνητή νοημοσύνη και ο άνθρωπος θα πρέπει να «αλληλοσυστηθούν», εκτιμώντας παράλληλα ότι η νέα αυτή τεχνολογία δημιουργεί ευκαιρίες για τους εργαζομένους, ανοίγοντας μια τεράστια, διαρκώς αναπτυσσόμενη αγορά εργασίας.
– Τι αλλαγές αναμένεται να φέρει στην καθημερινότητά μας η τεχνητή νοημοσύνη, όπως αναπτύσσεται μέσω εργαλείων σαν το ChatGPT;
– Η τεχνητή νοημοσύνη (AI) βρίσκεται στη ζωή μας επηρεάζοντας την καθημερινότητά μας αρκετά χρόνια τώρα. Με τις νεότερες, «παραγωγικές» μορφές (GenAI) έχουμε για πρώτη φορά τεχνολογίες που παράγουν περιεχόμενο που μοιάζει αρκετά με αυτό που θα μπορούσε να δημιουργήσει ο άνθρωπος. Τα εργαλεία αυτά έχουν εκπαιδευτεί σε τεράστιο όγκο πληροφοριών και έχουν δισεκατομμύρια ή τρισεκατομμύρια παραμέτρους που τους δίνουν πολυσύνθετες ικανότητες δημιουργίας και ανάλυσης κειμένου, εικόνας ή υπολογιστικών προγραμμάτων.
Χωρίς αμφιβολία, βρισκόμαστε εν μέσω μιας τεχνολογικής επανάστασης, που ήδη επηρεάζει πολλούς τομείς της καθημερινότητας.
Για παράδειγμα, η AI αλλάζει τον τρόπο εκπαίδευσης, δίνοντας πρόσβαση στη γνώση όλης της ανθρωπότητας, οργανωμένη και έτοιμη να απαντήσει σε ερωτήσεις ή να μας βοηθήσει να μάθουμε συγγραφή.
Η παραγωγική διαδικασία αλλάζει σχεδόν σε όλους τους τομείς και η εργασία θα γίνει «συν-εργασία», με εργαλεία ΑΙ που θα συμπληρώνουν και θα επαυξάνουν την ανθρώπινη ευφυΐα. Οι επιχειρήσεις ήδη καλούνται να προσαρμοστούν, παρέχοντας νέα προϊόντα και υπηρεσίες, βελτιώνοντας τη λειτουργία τους, επανακαθορίζοντας τις μορφές ανάπτυξης και επιτυχίας. Ολοι οι κλάδοι, ανεξαιρέτως, θα επηρεαστούν. Οι νέες τεχνολογίες AI επιταχύνουν αυτή την πορεία μετασχηματισμού με δύο τρόπους: αυτό που φάνταζε πολύ δύσκολο πριν και το προγραμματίζαμε αργότερα, μπορεί να υλοποιηθεί τώρα, και αυτό που είχαμε ήδη ξεκινήσει να υλοποιούμε μπορεί να γίνει γρηγορότερα και ευκολότερα – και ίσως φθηνότερα.
Πρόκειται για έναν νέο τρόπο εργασίας, που ξεκινάει από την αρμονική συνεργασία δυνατοτήτων ΑΙ και ανθρώπου – όπου, όμως, ο άνθρωπος έχει την τελική ευθύνη για την καθοδήγηση των εργαλείων, την αξιολόγηση του αποτελέσματος και τη λήψη αποφάσεων.
– Πόσο έτοιμες είναι οι ελληνικές επιχειρήσεις να ενσωματώσουν νέες τεχνολογίες;
– Ειλικρινά νομίζω ότι η πρόοδος της AI είναι τόσο σημαντική και πρόσφατη, αλλά και τόσο γρήγορα εξελισσόμενη, που κανένας ίσως, παγκοσμίως, δεν είναι αρκετά έτοιμος να την ενσωματώσει ή να λάβει κατάλληλα προστατευτικά μέτρα. Βρισκόμαστε σε μια εποχή έντονου πειραματισμού και ανάπτυξης εφαρμογών, αλλά και προστατευτικών μέτρων, πολιτικών και νόμων.
Το σημαντικό για τις εταιρείες, ιδίως στην Ελλάδα, είναι να μην αγνοήσουν την καλπάζουσα πρόοδο της AI και να μην αναβάλουν την υιοθέτησή της. Πολύ σύντομα θα επιφέρει αλλαγές στον τρόπο που σχεδιάζονται, παρέχονται και υποστηρίζονται υπηρεσίες και προϊόντα, φέρνοντας αυτούς που την αγνόησαν σε μειονεκτική θέση έναντι παραδοσιακών και νεοεμφανιζόμενων ανταγωνιστών. Πρόσφατη μελέτη της EY κατέληξε ότι, μέχρι το 2025, το 10% των επιχειρήσεων που θα ενσωματώσουν τις βέλτιστες πρακτικές AI θα παράγει τουλάχιστον τριπλάσια αξία στην αγορά από το υπόλοιπο 90% που δεν θα την αξιοποιήσει.
Το σημαντικό για τις ελληνικές εταιρείες είναι να μην αγνοήσουν την καλπάζουσα πρόοδο της AI και να μην αναβάλουν την υιοθέτησή της.
– Τελευταία, έχει γίνει μεγάλη συζήτηση για τις θέσεις εργασίας που απειλούνται από την GenAI. Ποια είναι η γνώμη σας; Τα επόμενα χρόνια πιστεύετε πως θα μιλάμε για την «εξαφάνιση» κάποιων επαγγελμάτων ή για τον μετασχηματισμό τους;
– Είναι φανερό, αλλά ταυτόχρονα επιτακτική ανάγκη, ότι θα αλλάξει ο τρόπος εργασίας και ο ρόλος του ανθρώπου, προκειμένου να προσαρμοστούμε στα νέα δεδομένα. Κάθε φορά που γίνεται μια τεχνολογική επανάσταση ακολουθούν σημαντικές αλλαγές στον εργασιακό και επιχειρηματικό χώρο.
Τώρα, όμως, για πρώτη φορά, η τεχνολογία αγγίζει τομείς όπου κατεξοχήν ξεχώριζε η μοναδικότητα της ανθρώπινης ευφυΐας – ένα προνόμιο της ανθρώπινης φύσης. Υπάρχουν σκέψεις για το πώς θα επηρεαστούν, όχι οι χειρωνακτικές εργασίες, αλλά εργασίες γραφείου και μάλιστα με ειδικευμένη γνώση. Κανείς, όμως, δεν μπορεί να προβλέψει με ακρίβεια το μέλλον όταν η AI καλπάζει και, επομένως, επαναπροσδιορίζεται συνεχώς η εφαρμογή της και η διαμόρφωση παλιών και νέων θέσεων εργασίας.
Το σίγουρο είναι ότι εργαζόμενοι και επιχειρήσεις πρέπει να προετοιμαστούν για τις αλλαγές. Κύρια χαρακτηριστικά αυτής της προσαρμογής θα είναι η εκπαίδευση / μετεκπαίδευση, ο επαναπροσδιορισμός ρόλων, τρόπου και τύπου εργασίας, η συνεχής προσαρμογή σε νέες δεξιότητες και εργαλεία AI και η αυτοματοποίηση διεργασιών χαμηλής και μεσαίας εξειδίκευσης με επαναλαμβανόμενο χαρακτήρα. Επίσης, θα γίνονται ολοένα πιο σημαντικές οι ανθρώπινες κοινωνικές δεξιότητες (soft skills) και η συναισθηματική νοημοσύνη, που η AI δεν αγγίζει.
Τέλος, και τα κράτη οφείλουν να παρέμβουν με ενέργειες, για (μετ-)εκπαίδευση, διά βίου μάθηση και εξασφάλιση εργασίας, προστατεύοντας τους εργαζομένους που θα επηρεαστούν τα επόμενα χρόνια. Ηδη λαμβάνονται πρωτοβουλίες σε εθνικό και διεθνές επίπεδο, για τη θέσπιση νόμων και κανόνων – ενδεικτικά, το EU AI Act στην Ευρώπη και το πρόσφατο εκτελεστικό διάταγμα του Λευκού Οίκου για την AI. Είναι δύσκολο για τα κράτη να περάσουν νομοθεσία που θα διέπει την AI για το μέλλον, όταν η τεχνολογία αλλάζει αλματωδώς σε σύντομα χρονικά διαστήματα, όμως ήδη τίθενται οι βάσεις, σε εθνικό και παγκόσμιο επίπεδο.
– Στην Ελλάδα τα προηγούμενα χρόνια είχαν δημιουργηθεί αρκετές θέσεις εργασίας χαμηλής και μεσαίας εξειδίκευσης. Θα αποτελέσει απειλή για την ελληνική αγορά εργασίας η έλευση της νέας γενιάς AI;
– Δεν πρέπει να διερωτόμαστε ποιος τομέας και ποιο είδος εργασίας θα επηρεαστεί. Υπό αυτό το πρίσμα, όλοι οι τομείς εργασίας θα επηρεαστούν.
Αυτό, όμως, δεν είναι ένα τέλος, αλλά μια ευκαιρία για όλους τους εργαζομένους – ιδιαίτερα τους νέους. Μπορούν να μάθουν νέες δεξιότητες και να υιοθετήσουν τα AI εργαλεία, καθώς θα υπάρχει αυξημένη ανάγκη στην αγορά για εξειδικευμένο –και καλά αμειβόμενο– προσωπικό. Πιστεύω ότι ανοίγεται μια τεράστια, διαρκώς αναπτυσσόμενη αγορά εργασίας. Πηγαίνοντας τη σκέψη μας ένα βήμα παραπέρα, ίσως θα έπρεπε να μιλάμε για μια νέα εποχή, όπου πρέπει να αλληλοσυστηθούν AI και άνθρωπος. Αυτό έχει τρία επίπεδα: α) να μάθει ο άνθρωπος για την AI, τις αρχές λειτουργίας, τις δυνατότητές της, τα εργαλεία και τη χρήση τους, β) να αρχίσει o άνθρωπος να βλέπει την AI σαν μια νέα οντότητα στην καθημερινότητα και γ) ίσως σε επόμενο, πιο εξελιγμένο στάδιο της AI, να συστήσουμε τον άνθρωπο σε εκείνη, σαν μια οντότητα που πρέπει να σέβεται, να συνεργάζεται, να εξυπηρετεί και να προστατεύει, χωρίς προκατάληψη.
Παράλληλα, θα χρειαστεί να αναπτυχθεί μια νέα συναισθηματική νοημοσύνη από τον άνθρωπο, που θα βλέπει την AI αρχικά σαν εργαλείο προετοιμασίας και εκτέλεσης μέρους της καθημερινής του εργασίας, που μέσα στα επόμενα χρόνια θα εξελιχθεί σε «συνεργασία».
– Ποιοι κλάδοι της ελληνικής οικονομίας μπορεί να μετασχηματιστούν τα επόμενα χρόνια;
– Ολοι οι κλάδοι ανεξαιρέτως θα επηρεαστούν: από το εμπόριο έως τον τουρισμό, από τον δημόσιο τομέα έως τον τραπεζικό και από τον χώρο των media και του θεάματος έως την εκπαίδευση.
H νέα πλατφόρμα της EY
– H EY προσφάτως ανακοίνωσε την πλατφόρμα EY.ai. Τι ακριβώς αφορά η συγκεκριμένη επένδυση;
– Πράγματι, η EY εγκαινίασε τη λειτουργία του EY.ai, έπειτα από επενδύσεις ύψους 1,4 δισ. δολαρίων στην AI. Είναι μια ενοποιημένη πλατφόρμα που στοχεύει να βοηθήσει τις επιχειρήσεις να ενσωματώσουν την AI σε όλο το φάσμα των λειτουργιών τους, με τρόπο υπεύθυνο και ανθρωποκεντρικό, ενισχύοντας την εμπιστοσύνη όλων των ενδιαφερόμενων μερών. Το EY.ai εισάγει διάφορες δυνατότητες, όπως η GenAI, και υποστηρίζεται από εργαλεία όπως το EY.ai Confidence Index, για ολοκληρωμένη αξιολόγηση και παρακολούθηση της πορείας της AI, και το EY.ai Maturity Model, που εξετάζει συστηματικά την πρόοδο μιας επιχείρησης σε σύγκριση με τους ανταγωνιστές στην αγορά και στον κλάδο της. Είναι σημαντικό να τονίσουμε ότι υποστηρίζεται και από ένα παγκόσμιο οικοσύστημα συμμαχιών με ηγέτες του κλάδου, όπως οι Microsoft, IBM, SAP, Dell Technologies και άλλοι.
