Η Τουρκία φέρεται να λειτουργεί ως μεσάζων με τη Ρωσία εξάγοντας στη χώρα «απαγορευμένο» πολεμικό υλικό, παρά τις αυστηρές κυρώσεις και τους εντατικούς ελέγχους της Δύσης. Οι εξαγωγές για την πολεμική μηχανή της Μόσχας έχουν αυξηθεί φέτος, εντείνοντας τις ανησυχίες μεταξύ των ΗΠΑ και των συμμάχων τους ότι η Αγκυρα λειτουργεί ως ενδιάμεσος για «ευαίσθητα είδη» που κατασκευάζονται στη Δύση.
Το αυξανόμενο εμπόριο και η αντίστοιχη αύξηση των εισαγωγών στην Τουρκία 45 υλικών που χρησιμοποιεί ο ρωσικός στρατός, υπονομεύει τις προσπάθειες των ΗΠΑ και της Ευρώπης να περιορίσουν την εξοπλιστική ικανότητα της Μόσχας, πυροδοτώντας εντάσεις μεταξύ της Αγκυρας και των εταίρων της στο ΝΑΤΟ, γράφουν οι Financial Times. Η Ουάσιγκτον θέλει να χαλιναγωγήσει αυτό το εμπόριο, γι’ αυτό και ο υφυπουργός Οικονομικών των ΗΠΑ για θέματα τρομοκρατίας και χρηματοοικονομικών πληροφοριών Mπράιαν Νέλσον θα επισκεφθεί την Τουρκία αυτή την εβδομάδα.
Θα είναι το δεύτερο ταξίδι του στη χώρα φέτος και σημειώνεται εν μέσω ενδείξεων ότι ορισμένα εξαρτήματα διπλής χρήσης –που προσδιορίζονται ως ιδιαίτερης αξίας για τον πόλεμο– μεταφέρονται απευθείας στη Ρωσία. Τους πρώτους εννέα μήνες του 2023, η Τουρκία ανέφερε εξαγωγές 158 εκατ. δολαρίων 45 αγαθών που οι ΗΠΑ χαρακτηρίζουν «υψηλής προτεραιότητας» στη Ρωσία και σε πέντε πρώην σοβιετικές χώρες, ύποπτες ότι ενεργούν ως μεσάζοντες για τη Μόσχα. Αυτό ήταν τριπλάσιο από το επίπεδο που καταγράφηκε την ίδια περίοδο το 2022, όταν ξεκίνησε ο πόλεμος στην Ουκρανία. Ο μέσος αριθμός για το 2015-21 ήταν 28 εκατ. δολάρια, σύμφωνα με ανάλυση από τη βάση δεδομένων των τελωνείων Trade Data Monitor.
Οι 45 κατηγορίες αγαθών, που περιλαμβάνουν είδη όπως μικροτσίπ, εξοπλισμός επικοινωνιών και εξαρτήματα σαν τα τηλεσκοπικά σκοπευτικά, υπόκεινται σε ελέγχους από τις ΗΠΑ, την Ε.Ε., την Ιαπωνία και το Ηνωμένο Βασίλειο με στόχο την αποτροπή εισόδου τους στη Ρωσία. Αυτά ωστόσο μπορούν να παρακαμφθούν από εταιρείες που χρησιμοποιούν δομές μεσάζοντος για να συγκαλύψουν τους τελικούς προορισμούς τους. Οι εισαγωγές αγαθών υψηλής προτεραιότητας της Τουρκίας από τις χώρες του G7 σημειωτέον αυξήθηκαν κατά 60% μέχρι στιγμής φέτος σε σύγκριση με τις ίδιες περιόδους μεταξύ 2015 και 2021 σε σχεδόν 500 εκατ. δολάρια.
Ο υφυπουργός Οικονομικών των ΗΠΑ για θέματα τρομοκρατίας, Mπράιαν Νέλσονς, θα επισκεφθεί για δεύτερη φορά την Αγκυρα αυτή την εβδομάδα.
Το εμπόριο ανθεί εκμεταλλευόμενο τα ρυθμιστικά κενά μεταξύ των ελέγχων των εξαγωγών των ΗΠΑ και της επιβολής της Ε.Ε., εξηγεί η Εμιλι Κίλκριζ, διευθύντρια του προγράμματος Ενέργειας, Οικονομίας και Ασφάλειας στη δεξαμενή σκέψης Center for a New American Security. «Με ορισμένες τρίτες χώρες όπως η Τουρκία, βρισκόμαστε πραγματικά σε πιο αδύναμη θέση επιβολής από ό,τι θα θέλαμε», λέει η πρώην αναπληρώτρια βοηθός εμπορική εκπρόσωπος των ΗΠΑ. Η Τουρκία, μαζί με τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, συχνά χρησιμεύει ως ενδιάμεσος προορισμός για ρωσικές οντότητες που επιδιώκουν να εκμεταλλευθούν διαδρομές εισαγωγής πολλαπλών σταδίων για να παρακάμψουν τους ελέγχους, δήλωσε Ευρωπαίος αξιωματούχος που ασχολείται με τις κυρώσεις.
Τα επίσημα στοιχεία από την Τουρκία έδειξαν αύξηση στις δηλώσεις εξαγωγών αγαθών υψηλής προτεραιότητας προς τα πρώην σοβιετικά έθνη Αζερμπαϊτζάν, Γεωργία, Καζακστάν, Κιργιστάν και Ουζμπεκιστάν, αλλά οι στατιστικές υπηρεσίες των εν λόγω χωρών δεν έχουν καταγράψει αντίστοιχη αύξηση στις εισαγωγές. Αυτές οι μεγάλες αποκλίσεις υποδηλώνουν ότι αντικείμενα που ανέφερε η Τουρκία ότι προορίζονταν για μεσάζοντες μεταφέρονταν απευθείας στη Ρωσία, ανέφεραν οι αναλυτές.
«Είναι προφανές πως αυτά τα αγαθά πηγαίνουν στη Ρωσία», σημειώνει η Ελίνα Ριμπάκοβα, ανώτερη συνεργάτις στο think tank του Ινστιτούτου Πίτερσον για τη Διεθνή Οικονομία και αντιπρόεδρος για την εξωτερική πολιτική στη Σχολή Οικονομικών Επιστημών του Κιέβου.
Η Ρωσία χρησιμοποιεί τα εισαγόμενα προϊόντα σε πυραύλους Κρουζ, μη επανδρωμένα αεροσκάφη και ελικόπτερα, σύμφωνα με εκτιμήσεις στο πεδίο μάχης των ΗΠΑ και της Ε.Ε.. Η Ουάσιγκτον και οι Ευρωπαίοι σύμμαχοί της έχουν ήδη καλέσει την Τουρκία να λάβει μέτρα για να περιορίσει το εμπόριο, σύμφωνα με δυτικούς αξιωματούχους που ενημερώθηκαν για το θέμα.
