Eπιβραδύνθηκε ο ρυθμός ανάπτυξης στο 2,1% το γ΄ τρίμηνο, από 2,6% το β΄, διαψεύδοντας πιο αισιόδοξες προβλέψεις της κυβέρνησης και κάποιων αναλυτών, καθώς η Ελλάδα φαίνεται να δέχεται με καθυστέρηση τις επιπτώσεις της νομισματικής σύσφιγξης, της ευρωπαϊκής στασιμότητας και του πληθωρισμού. Σε σύγκριση με το β΄ τρίμηνο, το ΑΕΠ ήταν σχεδόν στάσιμο (+0,02%).
Ετσι, οι προβλέψεις αναθεωρούνται προς τα κάτω για το σύνολο του έτους, με τη Εurobank και την Εθνική να «βλέπουν» πλέον την αύξηση του ΑΕΠ στην περιοχή του 2%, έναντι 2,4% που προβλέπει η κυβέρνηση στον προϋπολογισμό του 2024. Για το επόμενο έτος επικρατούν αντίστοιχες καθοδικές αναθεωρήσεις, με πολλούς αναλυτές να εκτιμούν ότι το 2,9% του προϋπολογισμού είναι πολύ αισιόδοξο. Ο ΟΟΣΑ και το ΔΝΤ πρόσφατα προέβλεψαν 2% για το 2024, έναντι 2,4% και 2,5% για φέτος αντίστοιχα, ενώ η Κομισιόν στις φθινοπωρινές της προβλέψεις «έβλεπε» 2,4% για το 2024 έναντι 2,3% για φέτος. Παρ’ όλα αυτά, δεν εκφράζονται ανησυχίες για το δημοσιονομικό αποτέλεσμα, καθώς η δυναμική των εσόδων, λόγω αύξησης των ηλεκτρονικών συναλλαγών, αλλά και πληθωρισμού (χωρίς τιμαριθμοποίηση της φορολογικής κλίμακας) αντισταθμίζει τη μικρή υστέρηση λόγω επιβράδυνσης της ανάπτυξης.
Σε σύγκριση με την Ευρωζώνη, πάντως, τα στοιχεία για το ελληνικό ΑΕΠ παραμένουν πολύ καλύτερα, αφού εκεί –σύμφωνα με τις πρόσφατες προσωρινές εκτιμήσεις– το ΑΕΠ αυξήθηκε μόνο κατά 0,1% σε σύγκριση με το γ΄ τρίμηνο του 2022.
Ολες οι βασικές παράμετροι του ΑΕΠ ήταν σε καθοδική πορεία το γ΄ τρίμηνο: οι επενδύσεις (ακαθάριστος σχηματισμός παγίου κεφαλαίου) αυξήθηκαν κατά 4,9% (έναντι 9,2% το προηγούμενο τρίμηνο), με τη νομισματική σύσφιγξη να παίζει τον ρόλο της εδώ, σε συνδυασμό με το παραδοσιακό εκλογικό «πάγωμα» των δημοσίων επενδύσεων. Οι εξαγωγές αγαθών και υπηρεσιών αυξήθηκαν κατά 1% (έναντι μείωσης κατά 0,5% το προηγούμενο τρίμηνο), καθώς η στασιμότητα στην Ευρώπη επέδρασε αρνητικά στις εξαγωγές αγαθών (μειώθηκαν κατά 1,1%) και ο τουρισμός εξάντλησε τα όριά του, ενώ η τελική καταναλωτική δαπάνη των νοικοκυριών αυξήθηκε κατά 0,9%, έναντι 1,7% το προηγούμενο τρίμηνο, με τους καταναλωτές να έχουν υποστεί πλήγμα προφανώς από τον πληθωρισμό.
Σε σημείωμά της η Εθνική επισημαίνει, εξάλλου, ότι στην επιβράδυνση του ΑΕΠ έπαιξαν ρόλο και οι πλημμύρες στη Θεσσαλία, μειώνοντας την αγροτική παραγωγή. Μάλιστα, υπολογίζει ότι οι πλημμύρες και η μείωση των δραστηριοτήτων του δημοσίου τομέα κόστισαν 0,4 ποσοστιαίες μονάδες στο ΑΕΠ.
Εurobank και Εθνική «βλέπουν» φέτος την αύξηση του ΑΕΠ στην περιοχή του 2%, έναντι 2,4% που προβλέπει η κυβέρνηση.
Αναλύοντας, εξάλλου, τις επενδύσεις, το σημείωμα αναφέρει ότι «ο εκλογικός κύκλος φαίνεται πως έχει επιδράσει στις δημόσιες επενδύσεις και σε μικρότερο βαθμό στην ιδιωτική δραστηριότητα».
Με τα δεδομένα αυτά, το σημείωμα της τράπεζας αναφέρει ότι αναμένεται αύξηση του ΑΕΠ 2% ή ελαφρώς υψηλότερη στο σύνολο του έτους.
«Πλησιάζουμε τη στιγμή της αλήθειας για την υποκείμενη δυναμική της οικονομίας και τις επιδράσεις των επιτοκίων», σχολιάζει ο επικεφαλής οικονομολόγος της τράπεζας Νίκος Μαγγίνας.
Σε ανάλυση του Τάσου Αναστασάτου, επικεφαλής οικονομολόγου της Eurobank, επισημαίνεται ότι «συνολικά, η οικονομία παρουσιάζει τάση επιβράδυνσης, όπως και η υπόλοιπη Ευρωζώνη, αν και με μια καθυστέρηση και σε υψηλότερα επίπεδα ανάπτυξης συγκριτικά με την Ευρωζώνη. Δεδομένου ότι στο δ΄ τρίμηνο αναμένεται να συνεχιστεί αυτή η επιβράδυνση λόγω της επίδρασης του πληθωρισμού στα διαθέσιμα εισοδήματα και της σταδιακής απόσυρσης των μέτρων στήριξης, τα μέχρι τώρα στοιχεία εξακολουθούν να είναι συμβατά με την εξαρχής πρόβλεψή μας για ρυθμό μεγέθυνσης στο σύνολο του έτους στην περιοχή του 2%».
Αναλύοντας τον εξωτερικό τομέα, ο κ. Αναστασάτος χτυπάει καμπανάκι για το ισοζύγιο. Επισημαίνει ότι «οι εξαγωγές υπηρεσιών αυξήθηκαν κατά μόλις 2,8% ετησίως παρότι, σύμφωνα με τα στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδος, σε ονομαστικές τιμές οι εισπράξεις του τουρισμού αυξήθηκαν κατά 11,1% σε ετήσια βάση το τρίτο τρίμηνο (15,2% την περίοδο Ιανουαρίου – Σεπτεμβρίου 2023). Αυτό, σε συνδυασμό με τη μείωση των εισπράξεων από μεταφορές (ναυτιλία) κατά -8,9% ετησίως λόγω μείωσης των διεθνών ναύλων, υπονοεί υψηλό αποπληθωριστή των τουριστικών υπηρεσιών». Ο ίδιος συνεχίζει αναφέροντας ότι ενώ οι εξαγωγές αγαθών μειώθηκαν, οι εισαγωγές, αντίθετα, συνεχίζουν να αυξάνονται (2,9% ετησίως, 2% σε τριμηνιαία βάση), αποκλειστικά λόγω των αγαθών. «Η τάση αυτή επιβεβαιώνει τη σημαντική εξάρτηση παραγωγής και κατανάλωσης σε εισαγόμενες εισροές και αγαθά και αυξάνει τους κινδύνους για εμμονή του ελλείμματος του Ισοζυγίου Τρεχουσών Συναλλαγών σε υψηλά επίπεδα (πιθανώς άνω του -7% του ΑΕΠ στο σύνολο του έτους)».
Σημειώνεται ότι η ΕΛΣΤΑΤ αναθεώρησε προς τα κάτω τον ρυθμό ανάπτυξης του α΄ και του β΄ τριμήνου στο 1,9% και 2,6% αντίστοιχα (από 2% και 2,7%).
