Ενώ κοντεύουν να κλείσουν σχεδόν δύο χρόνια από τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία και η Ε.Ε. εξακολουθεί να καλύπτει μέρος των ενεργειακών της αναγκών με ρωσικό αέριο, η Κομισιόν ετοιμάζεται να παρουσιάσει σχέδιο κοινοτικής νομοθεσίας που θα δίνει σε κάθε κράτος-μέλος τη δυνατότητα να απαγορεύει τις εισαγωγές υγροποιημένου φυσικού αερίου τόσο από τη Ρωσία όσο και τη σύμμαχό της Λευκορωσία.
Σύμφωνα με το σχετικό έγγραφο εργασίας που διέρρευσε στους Financial Times, τα κράτη-μέλη θα έχουν το δικαίωμα να «περιορίσουν μερικώς ή όταν αυτό δικαιολογείται να απαγορεύσουν πλήρως» την πρόσβαση ρωσικών και λευκορωσικών εταιρειών στις υποδομές της Ε.Ε.
Το εν λόγω έγγραφο διευκρινίζει μάλιστα πως η κίνηση θα δικαιολογείται σε περίπτωση που ένα κράτος-μέλος πρέπει να προστατεύσει «τα καίρια συμφέροντα της εθνικής ασφάλειάς του». Στην πράξη αυτό σημαίνει πως οι κυβερνήσεις των χωρών-μελών θα μπορούν να απαγορεύσουν την αγορά χωρητικότητας σε αγωγούς φυσικού αερίου ή σε τερματικούς σταθμούς στα λιμάνια της Ε.Ε. Και όπως διευκρίνισε αξιωματούχος της Ε.Ε. μιλώντας στη βρετανική εφημερίδα σε καθεστώς ανωνυμίας, η νέα νομοθεσία θα δίνει στα κράτη-μέλη τη νομική βάση για να αποχωρούν από συμβόλαια χωρίς να αναγκάζονται να καταβάλουν βαρύτατες αποζημιώσεις. Πρόκειται για μια ακόμη προσπάθεια της Ε.Ε. να περιορίσει τις εισαγωγές ρωσικών καυσίμων. Παρά τη συστηματική της στροφή σε άλλους προμηθευτές με σκοπό την απεξάρτησή της από τη ρωσική ενέργεια, η Γηραιά Ηπειρος εξακολουθεί να εισάγει περίπου το 1/10 του φυσικού αερίου της από τη Ρωσία, συμπεριλαμβανομένων των εισαγωγών υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG). Ορισμένα κράτη-μέλη άλλωστε, μεταξύ των οποίων η Αυστρία και η Ουγγαρία, παραμένουν ακόμη σε μεγάλο βαθμό εξαρτημένα από τη ρωσική ενέργεια.
Με την κίνησή της αυτή η Ευρωπαϊκή Επιτροπή επιδιώκει να εξωθήσει τα κράτη-μέλη να διακόψουν εντελώς τις εισαγωγές αερίου από τη Ρωσία.
Ορισμένα κράτη-μέλη άλλωστε, όπως η Πολωνία και οι χώρες της Βαλτικής που έχουν ιστορικά κακές σχέσεις με τη Ρωσία, έχουν ταχθεί υπέρ της λήψης πολύ σκληρότερων μέτρων κατά της Μόσχας.
Η τελική μορφή του σχεδίου νόμου συζητήθηκε χθες μεταξύ των διαπραγματευτών των χωρών-μελών και του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου. Η πρόταση νόμου αποτελεί προσπάθεια της Κομισιόν να αποφύγει μια ευθεία απαγόρευση των εισαγωγών ρωσικού αερίου καθώς κάτι τέτοιο θα μπορούσε να αποσταθεροποιήσει τις αγορές ενέργειας, ενώ προσκρούει και στις σθεναρές αντιδράσεις χωρών-μελών που δεν έχουν αξιόπιστους εναλλακτικούς προμηθευτές. Εν ολίγοις η Κομισιόν προσπαθεί τώρα να πείσει τις κυβερνήσεις των κρατών-μελών να διαφοροποιήσουν το μείγμα καυσίμων που χρησιμοποιούν και έτσι και τους προμηθευτές τους. Εχει, άλλωστε, θέσει στόχο το 2027 για την πλήρη απεξάρτησή της από τα ορυκτά καύσιμα της Ρωσίας.
Σύμφωνα με την Eurostat, στη διάρκεια του γ΄ τριμήνου του 2023 η Ρωσία αντιπροσώπευε περίπου το 12% των εισαγωγών της Ε.Ε. σε φυσικό αέριο. Εξάλλου στη διάρκεια του περασμένου έτους αυξήθηκαν κάπως οι εισαγωγές της Ε.Ε. σε LNG από τη Ρωσία. Σύμφωνα μάλιστα με παλαιότερη εκτίμηση των FT, δεν επρόκειτο απλώς για αύξηση των εισαγωγών αλλά για ρεκόρ εισαγωγών ρωσικού LNG. Η αύξηση έχει, πάντως, ενσπείρει γενικότερο προβληματισμό για πολλούς λόγους μεταξύ των οποίων και επειδή τα έσοδα από τις εξαγωγές υδρογονανθράκων βοηθούν τη Μόσχα να χρηματοδοτεί τον συνεχιζόμενο πόλεμο κατά της Ουκρανίας.
