Επειτα από περίπου ένα μήνα διαβουλεύσεων και κρυφών διαξιφισμών ανάμεσα στους εταίρους του κυβερνητικού συνασπισμού της Γερμανίας, ο Γερμανός καγκελάριος Ολαφ Σολτς ανακοίνωσε χθες το σχέδιο προϋπολογισμού για το επόμενο έτος. Πρόκειται εμφανώς για μια προσπάθεια του κυβερνητικού συνασπισμού να συμβιβάσει τους στόχους της χώρας για τη μετάβαση στην πράσινη οικονομία με τους αυστηρούς περιορισμούς στον δανεισμό της και την επαναφορά του «φρένου χρέους», αρχής γενομένης από το νέο έτος.
Η συμβιβαστική λύση, ουσιαστικά απότοκος μιας προσπάθειας του Βερολίνου να συμμορφωθεί με πρόσφατη απόφαση του Συνταγματικού Δικαστηρίου και με τις δημοσιονομικές αγκυλώσεις της χώρας, δύσκολα θα καθησυχάσει τις ανησυχίες για την πορεία της γερμανικής οικονομίας, τον εκσυγχρονισμό της και τις δυνατότητές της να μεταβεί στην πράσινη οικονομία. Κι αυτό γιατί το σχέδιο προϋπολογισμού για το 2024 προβλέπει μείωση των δαπανών κατά 17 δισ. ευρώ από τον κεντρικό προϋπολογισμό, με τα κεφάλαια να αφαιρούνται τόσο από επιδοτήσεις σε σχέδια ζημιογόνα για το περιβάλλον όσο και από το ταμείο για την πράσινη μετάβαση και τον μετασχηματισμό της γερμανικής οικονομίας.
Παρουσιάζοντας τις περικοπές δαπανών, ο καγκελάριος Ολαφ Σολτς τόνισε πως η κυβέρνηση παραμένει προσηλωμένη στους στόχους της σχετικά με τη στήριξη της Ουκρανίας, τον πράσινο μετασχηματισμό της γερμανικής οικονομίας και την ενίσχυση της κοινωνικής συνοχής. Υπογράμμισε, ωστόσο, πως «είναι σαφές ότι πρέπει να τους επιτύχουμε με σαφώς λιγότερα χρήματα». Στην ίδια συνέντευξη Τύπου ο υπουργός Οικονομικών και επικεφαλής του κόμματος των Ελεύθερων Δημοκρατών, Κρίστιαν Λίντνερ, τόνισε πως παρά τα πρόσφατα εμπόδια, ο κυβερνητικός συνασπισμός παραμένει λειτουργικός και «ικανός να λαμβάνει δράση και να συμφωνεί ακόμη και όταν πρόκειται για δύσκολα ζητήματα».
Προβλέπεται μείωση δαπανών τόσο από επιδοτήσεις σε σχέδια ζημιογόνα για το περιβάλλον όσο και από το ταμείο για την πράσινη μετάβαση.
Στην πραγματικότητα, όμως, έχουν προηγηθεί προστριβές ανάμεσα στους εταίρους του κυβερνητικού συνασπισμού από τη στιγμή που το Συνταγματικό Δικαστήριο χαρακτήρισε αντισυνταγματικό το σχέδιο του Γερμανού καγκελαρίου να μεταφέρει 60 δισ. ευρώ από το ταμείο κατά της ύφεσης της πανδημίας στο ταμείο για την πράσινη μετάβαση και στη χρηματοδότηση επενδύσεων σε υποδομές και στην ψηφιακή οικονομία. Την παρέμβαση του Συνταγματικού Δικαστηρίου είχαν προκαλέσει βουλευτές της αντιπολίτευσης που προσέφυγαν σε αυτό θεωρώντας ότι η κυβέρνηση επιχειρεί να παρακάμψει για ακόμη μία χρονιά το «φρένο χρέους» και να αυξήσει τον δανεισμό της. Η απόφαση του δικαστηρίου δημιούργησε, τεχνητά στην ουσία, χρηματοδοτικό κενό ύψους 60 δισ. ευρώ στον προϋπολογισμό του έτους που τελειώνει.
Εξώθησε έτσι το Βερολίνο να παρουσιάσει πρόσθετο προϋπολογισμό και να επικαλεστεί κατάσταση εκτάκτου ανάγκης για το 2023. Ζητούμενο αυτών των κινήσεων ήταν να μην ισχύσει για το 2023 το «φρένο χρέους» που η Γερμανία έχει θεσμοθετήσει και ενσωματώσει στο σύνταγμά της από την παγκόσμια χρηματοπιστωτική κρίση και την κρίση χρέους του 2009, το οποίο την αναγκάζει να περιορίσει κάθε νέο δανεισμό στο 0,35% του ΑΕΠ της. Η κυβέρνηση είχε από το 2020 και την ύφεση της πανδημίας αναστείλει την ισχύ του «φρένου χρέους» για να στηρίξει την οικονομία.
Ο υπουργός Οικονομικών Κρίστιαν Λίντνερ επέμενε σε επαναφορά του «φρένου χρέους», ενώ ο καγκελάριος και ο υπουργός Οικονομίας Ρόμπερτ Χάμπεκ υποστήριζαν πως έπρεπε να ανασταλεί για ακόμη μία χρονιά ώστε να προχωρήσει η Γερμανία στις απαιτούμενες δαπάνες για την πράσινη μετάβαση. Προκειμένου να επιτευχθεί συμβιβασμός υποχώρησε ο Γερμανός καγκελάριος και το «φρένο χρέους» επανέρχεται σε ισχύ από το νέο έτος. Η συμβιβαστική λύση πρόκειται τώρα να παραπεμφθεί για συζήτηση και έγκριση στη δημοσιονομική επιτροπή του γερμανικού Κοινοβουλίου και στο μεταξύ θα ισχύει ένα προσωρινός προϋπολογισμός που θα διασφαλίζει τις αναγκαίες δαπάνες για τη λειτουργία του κράτους και τα νομικά έξοδα.
Ομως η δημοσιονομική κρίση και η πολιτική κρίση στην οποία οδήγησε έχουν υπονομεύσει την παραπαίουσα οικονομία της Γερμανίας, που βρίσκεται εδώ και καιρό στα πρόθυρα ύφεσης. Το γερμανικό οικονομικό ινστιτούτο IW έδωσε χθες στη δημοσιότητα τις εκτιμήσεις του και προβλέπει πως η μεγαλύτερη οικονομία της Ευρώπης θα συρρικνωθεί κατά 0,5% το επόμενο έτος. Επικαλείται, μάλιστα, τη δημοσιονομική κρίση και τη συνεπακόλουθη αβεβαιότητα για τα δημόσια οικονομικά της χώρας. Σε ανάλογα δυσοίωνες εκτιμήσεις είχε προβεί λίγες ημέρες νωρίτερα το οικονομικό ινστιτούτο ZEW εκτιμώντας πως η δημοσιονομική κρίση καλλιεργεί «τεράστια αβεβαιότητα για το πώς θα μπορέσει να εξελιχθεί η Γερμανία σε μια πράσινη οικονομία με χαμηλή κατανάλωση άνθρακα».
Προ ημερών, άλλωστε, το ΔΝΤ προέβλεψε πως το γερμανικό ΑΕΠ θα μειωθεί κατά 0,5% στο σύνολο του έτους, συνεπεία της ενεργειακής κρίσης που την έπληξε το περασμένο έτος αλλά και του συνεπακόλουθου πληθωρισμού που υπονόμευσε την ανταγωνιστικότητα των γερμανικών βιομηχανιών.
