Στις «ράγες» μπαίνει το σχέδιο του υπουργείου Μεταφορών για την αναδιάρθρωση του σιδηροδρομικού τοπίου, ύστερα από ένα καταστροφικό έτος, κατά τη διάρκεια του οποίου διαπιστώθηκαν αδικαιολόγητες καθυστερήσεις στην υλοποίηση σημαντικών έργων ανάταξης συστημάτων σηματοδότησης και τηλεδιοίκησης, τραγικές ελλείψεις σε συστήματα ασφαλείας στον σιδηρόδρομο καθώς και αδυναμίες συνεννόησης μεταξύ των φορέων (ΟΣΕ, ΕΡΓΟΣΕ, ΓΑΙΑΟΣΕ, Hellenic Train).
Σ’ αυτά βέβαια προστέθηκε και ο «Daniel», που έριξε στον «βούρκο» τμήμα της υποδομής και ξήλωσε πολλά από τα κομβικά έργα που τελικά παραδόθηκαν με πολυετείς καθυστερήσεις.
Ετσι, το υπουργείο Μεταφορών σε συνεργασία και με τους ευρωπαϊκούς θεσμούς, προσανατολίζεται στη δημιουργία ενός νέου δημόσιου φορέα, με πυρήνα τον ΟΣΕ. Αυτός ενσωματώνει, δηλαδή απορροφά, την ΕΡΓΟΣΕ (αρμόδια για τα σιδηροδρομικά έργα) αλλά και ένα κομμάτι του έργου της ΓΑΙΑΟΣΕ (διαχειρίζεται ακίνητη περιουσία σιδηροδρόμου και τροχαίο υλικό), που αφορά μόνον τη διαχείριση του τροχαίου υλικού. H διαχείριση της ακίνητης περιουσίας θα παραμείνει στο Υπερταμείο, στο οποίο αυτή τη στιγμή ανήκει η ΓΑΙΑΟΣΕ.
«Δημιουργείται ένας νέος δημόσιος φορέας, με πυρήνα τον ΟΣΕ, που αναλαμβάνει τον ρόλο, τις υποχρεώσεις και τις ευθύνες του διαχειριστή της σιδηροδρομικής υποδομής, όπως περιγράφονται στο ευρωπαϊκό θεσμικό πλαίσιο», σημείωσε ο υπουργός Μεταφορών Χρήστος Σταϊκούρας σε τοποθέτησή του στη Βουλή κατά τη συζήτηση του σχεδίου του προϋπολογισμού για το 2024.
«Στη νέα εταιρεία εντάσσονται, με κορμό τον σημερινό ΟΣΕ, η ΕΡΓΟΣΕ και η ΓΑΙΑΟΣΕ, κατά το μέρος που αφορά το τροχαίο υλικό», πρόσθεσε. Πρόκειται για μια νέα νομοθετική ρύθμιση, που έρχεται να «ακυρώσει» προηγούμενη μεταρρύθμιση, η οποία είχε ψηφιστεί το 2022 για την απόσχιση της ΕΡΓΟΣΕ από τον ΟΣΕ και τη μεταβίβαση των μετοχών της από τον ΟΣΕ στο ελληνικό Δημόσιο. Αυτή η μεταρρύθμιση στόχευε να αμβλυνθούν και οι τριβές μεταξύ ΟΣΕ και ΕΡΓΟΣΕ, κάτι ωστόσο που δεν επιτεύχθηκε. Οπως άλλωστε είχε επισημάνει σε ένα σημείο του και το πόρισμα της Επιτροπής Εμπειρογνωμόνων για το πολύνεκρο δυστύχημα στα Τέμπη, «τα προβλήματα στο δίπολο ΟΣΕ – ΕΡΓΟΣΕ μπορούν να αντιμετωπιστούν είτε με επαναφορά της ΕΡΓΟΣΕ ως θυγατρικής του ΟΣΕ είτε με υπαγωγή της ΕΡΓΟΣΕ ως αυτοτελούς γενικής διεύθυνσης εντός του ΟΣΕ». Στο μεταξύ, ο ΟΣΕ συνέχισε και κατά το 2022 τις αρνητικές του επιδόσεις. Πέρυσι εμφάνισε ζημίες 154,6 εκατ. ευρώ, μειωμένες κατά 25% σε σύγκριση με τη χρονιά που προηγήθηκε.
Οπως αναφέρουν πληροφορίες της «Κ», προωθείται η δημιουργία ανώνυμης εταιρείας ιδιοκτησίας του ελληνικού Δημοσίου, το Δ.Σ. της οποίας θα εποπτεύεται από το υπουργείο Μεταφορών και σ’ αυτήν θα συγκεντρώνονται όλες οι διοικητικές υπηρεσίες, όλοι οι επιχειρησιακοί φορείς (π.χ. θα υπάρχει διεύθυνση προσωπικού, λογιστήριο κ.λπ.). Παράλληλα, στόχος είναι να προσληφθούν στην Ελλάδα ειδικοί που πρόκειται να «τρέξουν» τον νέο ΟΣΕ, αξιοποιώντας τη συνεργασία που έχει συνάψει ο ΟΣΕ με τους γαλλικούς σιδηροδρόμους (SNCF). Ιδιαίτερη έμφαση θα δοθεί σε θέματα ασφαλείας και διαλειτουργικότητας. Ετσι, μέσα στο 2024 θα δρομολογηθεί διεθνής διαγωνισμός για να οριστεί σύμβουλος τεχνικής διοίκησης που θα έχει τα στελέχη και την τεχνογνωσία για να αναλάβει σε καθημερινή βάση τις επιχειρησιακές εργασίες (day to day operation). Λεπτομέρειες του σχεδίου αναδιάρθρωσης αναμένεται να παρουσιαστούν σε υπουργικό συμβούλιο, ενδεχομένως το πρώτο δεκαήμερο του Ιανουαρίου, με στόχο η νέα μεταρρύθμιση να νομοθετηθεί μέσα στο 2024.
Στρατηγική 20ετίας
Επιπλέον, θα παρουσιαστεί και η στρατηγική του υπουργείου για τον ελληνικό σιδηρόδρομο σε ορίζοντα 20ετίας, καθώς επιδίωξη του υπουργείου είναι η εξασφάλιση πόρων για την ανάταξη και αναβάθμιση του σιδηροδρόμου. Ετσι, θα υποβληθεί τον Ιανουάριο πρόταση χρηματοδότησης για τη διεκδίκηση πόρων που αφορούν έργα ανάταξης και αναβάθμισης σε τμήματα όπως: Σκα – Οινόη, Ανω Λιόσια – Κόρινθος, Θεσσαλονίκη – Προμαχώνας, Ορμένιο – Αλεξανδρούπολη και Ρίο – Πάτρα.
Στο μεταξύ, έπειτα από πολυετείς παρατάσεις και σχεδόν 16 χρόνια μετά την υπογραφή της ολοκληρώθηκε η σύμβαση για την εγκατάσταση εξοπλισμού ETCS επί της γραμμής, στον άξονα Αθήνα – Θεσσαλονίκη – Προμαχώνας, με εξαίρεση τον εξοπλισμό που καταστράφηκε στη Θεσσαλία. Πρόκειται για μία από τις ασφαλιστικές δικλίδες που αποτρέπουν σοβαρά λάθη στον σιδηρόδρομο, κυρίως από την πλευρά του μηχανοδηγού. Το ETCS τοποθετείται τόσο στα τρένα όσο και στην υποδομή, με τα δύο τμήματα να επικοινωνούν ανταλλάσσοντας πληροφορίες για την κυκλοφορία στη γραμμή όπου κινείται το τρένο, την κατάσταση της γραμμής κ.ά. Αυτό το σύστημα επιτρέπει τον εξ αποστάσεως έλεγχο του συρμού, αν παραστεί ανάγκη, ενώ ενημερώνει αυτομάτως τον συρμό, ώστε να χαμηλώσει ταχύτητα (βραδυπορία) ή ακόμη και να φρενάρει. Ωστόσο, ακόμη το ETCS δεν λειτουργεί, καθώς θα πρέπει να επανέλθει σε λειτουργική κατάσταση και σε όλα τα τρένα της Hellenic Train. Μάλιστα προβλέπεται πως αυτή η διαδικασία θα πάρει ακόμη τουλάχιστον έναν χρόνο. «Τοποθετήστε το ERTMS (ETCS+GSMR) σε αποτελεσματική χρήση, εξασφαλίζοντας παράλληλα τη σωστή ασφάλεια, λειτουργία και συντήρηση, καθώς επίσης και την αναβάθμισή του όπου χρειάζεται», λέει ο ERA σε πρόσφατη αξιολόγησή του για την εγκατάσταση των συστημάτων στον σιδηρόδρομο.
