Τα πρώτα σημάδια επιβράδυνσης της αγοράς κατοικίας έχει αρχίσει να εντοπίζει η Τράπεζα της Ελλάδος, η οποία, όπως σημειώνει στην έκθεση για τη νομισματική πολιτική που δημοσίευσε χθες, «παραπέμπουν ενδεχομένως σε μια επικείμενη περίοδο διόρθωσης των τιμών, ειδικά για χρήσεις, χαρακτηριστικά και θέσεις ακινήτων χαμηλότερης ζήτησης». Την εικόνα αυτή καταγράφουν και μεσιτικές πηγές, που αναφέρουν ότι αν δεν υπήρχε το πρόγραμμα «Σπίτι μου» για να τονώσει τις αγοραπωλησίες, η εικόνα θα ήταν ακόμη χειρότερη.
Σύμφωνα με τους μεσίτες, η αγορά κατοικίας καταγράφει σημάδια κόπωσης, καθώς η μεγάλη αύξηση των τιμών τα τελευταία χρόνια έχει αρχίσει να επιδρά αρνητικά στην εγχώρια ζήτηση, αποθαρρύνοντας πολλούς ενδιαφερόμενους αγοραστές. Οπως αναφέρει η κ. Αννα Μωκάκου, επικεφαλής του γραφείου New Life Real Estate, «το τελευταίο χρονικό διάστημα παρατηρείται μια σαφής κάμψη της ζήτησης για την αγορά κατοικίας, αλλά και στην ολοκλήρωση συμφωνιών για αγοραπωλησίες κατοικιών».
Τα παραπάνω πάντως δεν αντικατοπτρίζονται –τουλάχιστον όχι ακόμη– στην πορεία των τιμών πώλησης. Σύμφωνα με την ΤτΕ, κατά το φετινό εννεάμηνο οι τιμές των διαμερισμάτων (σε ονομαστικούς όρους) αυξήθηκαν κατά 13,9% σε ετήσια βάση, έναντι αύξησης 11,2% κατά το αντίστοιχο περυσινό διάστημα. Μεταξύ των επιμέρους γεωγραφικών ζωνών που παρακολουθεί η ΤτΕ, η Θεσσαλονίκη κατέγραψε τη μεγαλύτερη άνοδο τιμών με 16,5% σε ετήσια βάση, ενώ ακολούθησε η Αθήνα με αύξηση κατά 14,5%. Παράλληλα, οι τιμές των παλαιών διαμερισμάτων (ηλικίας άνω των πέντε ετών) αυξήθηκαν με μέσο ετήσιο ρυθμό της τάξεως του 14,4%, έναντι 13,1% για τις τιμές των νέων διαμερισμάτων.
Οπως επισημαίνει η κ. Μωκάκου, οι ιδιοκτήτες δείχνουν μεγάλη ανθεκτικότητα στο να μην προχωρούν σε μείωση των τιμών παρά την κάμψη της ζήτησης. Κατά την ίδια, η αλματώδης πορεία των τιμών που προηγήθηκε εξακολουθεί να αποτελεί την κυρίαρχη αίσθηση που έχει μείνει στην αγορά, με αποτέλεσμα να παρατηρείται αντίσταση στη διόρθωση των τιμών, που μάλιστα ενισχύεται από το γεγονός ότι η οικονομία εξακολουθεί να καταγράφει θετικούς ρυθμούς ανάπτυξης. Η ΤτΕ αναφέρει πάντως ότι «η αγορά κατοικιών, παρά τις τρέχουσες αβεβαιότητες, διατηρεί τη δυναμική της και χαρακτηρίζεται από ισχυρή, κυρίως επενδυτική, ζήτηση και χαμηλή προσφορά. Η θετική πορεία του τουρισμού και της βραχυχρόνιας μίσθωσης, τα επιχορηγούμενα στεγαστικά προγράμματα για νέους και το αυξημένο επενδυτικό ενδιαφέρον από το εξωτερικό για αγορά ακινήτων, συμπεριλαμβανομένου του προγράμματος “χρυσή βίζα”, συνεχίζουν να ενισχύουν τη δυναμική της αγοράς, όπως αυτή καταγράφεται και από άλλους σχετικούς δείκτες».
Κατά το φετινό εννεάμηνο εισέρρευσαν στη χώρα ξένα κεφάλαια 1,644 δισ. ευρώ για την αγορά ακινήτων στην Ελλάδα. Πρόκειται για ένα μέγεθος που είναι κατά 28,7% υψηλότερο από το αντίστοιχο διάστημα του 2022, όταν είχε επενδυθεί 1,27 δισ. ευρώ. Μόνο κατά το τρίτο τρίμηνο του έτους καταγράφηκαν επενδύσεις 541,2 εκατ. ευρώ από ξένους, μια αύξηση κατά 10,7% συγκριτικά με τα 488,5 εκατ. ευρώ του αντίστοιχου διαστήματος του προηγούμενου έτους. Επίσης, κατά το οκτάμηνο του 2023 η κατασκευαστική δραστηριότητα για κατοικίες αυξήθηκε κατά 22,5% όσον αφορά τον αριθμό των νέων οικοδομικών αδειών και κατά 14,5% όσον αφορά τον όγκο τους. Αντιστοίχως, οι επενδύσεις σε κατοικίες στο σύνολο της χώρας έχουν αυξηθεί κατά 40,2% το φετινό εννεάμηνο, έναντι αύξησης κατά 12,1% το αντίστοιχο διάστημα του 2022. Ασφαλώς εξακολουθούν να αποτελούν μόλις το 2% του ΑΕΠ, δηλαδή περίπου 4 δισ. ευρώ. Παράλληλα, οι θετικές επιχειρηματικές προσδοκίες για την κατασκευή κατοικιών (στοιχεία ΙΟΒΕ) ενισχύονται περαιτέρω το ενδεκάμηνο του 2023, σε ετήσια βάση, κατά 13,3%. Στον αντίποδα, κατά το φετινό 10μηνο (Ιαν. – Οκτώβριος) το συνολικό ύψος των νέων στεγαστικών δανείων έχει υποχωρήσει κατά 4,9% σε ετήσια βάση.
Στο πλαίσιο αυτό, η ΤτΕ σημειώνει ότι «οι προσδοκίες για το επόμενο διάστημα παραμένουν συγκρατημένα θετικές, υπό την επίδραση των διεθνών εξελίξεων και του περιβάλλοντος υψηλού πληθωρισμού, αυξημένων επιτοκίων και αβεβαιότητας, που επηρεάζουν άμεσα την Ευρώπη και την παγκόσμια οικονομία συνολικά. Παράλληλα, η μεταβολή των χαρακτηριστικών της ζήτησης, που ξεκίνησε με αφορμή την περίοδο της πανδημίας, συνεχίζεται μέχρι σήμερα, με συγκεκριμένες κατηγορίες ακινήτων και θέσεις να προσελκύουν δυσανάλογα υψηλό επενδυτικό ενδιαφέρον, ενισχύοντας την εικόνα μιας αγοράς διαφορετικών ταχυτήτων. Στον βαθμό που η ζήτηση από το εξωτερικό θα διατηρηθεί και η προσφορά ποιοτικών ακινήτων θα παραμείνει περιορισμένη, οι τιμές εκτιμάται ότι θα συνεχίσουν την ανοδική πορεία τους στο υψηλών προδιαγραφών τμήμα της αγοράς, συμπαρασύροντας ανοδικά και τις τιμές στις δευτερεύουσες αγορές».
