Αξιότιμε κύριε Διευθυντά, στο άρθρο του συμβούλου επιχειρήσεων κυρίου Ανδρέα Δρυμιώτη «Πώς πυροβολούμε τα πόδια μας» που δημοσιεύθηκε στην έγκριτη εφημερίδα σας (έντυπη έκδοση Οικονομικής Καθημερινής, 14/1/2024, σελ. 9) αναφέρονται ανακρίβειες για τον ρόλο και την προσέγγιση της Αρχής Προστασίας Δεδομένων σε συγκεκριμένα ζητήματα, οι οποίες πρέπει να αποκατασταθούν προς την ορθή ενημέρωση των αναγνωστών σας. Ο κύριος Δρυμιώτης αναφέρεται αρχικά στο σχόλιο του δημοσιογράφου κυρίου Παπαχρήστου στα ΝΕΑ «”Τυφλές” κάμερες» (23-24/12) και σημειώνει, μεταξύ άλλων, «περίμενα να δω κάποια διάψευση ή αντίδραση από την περίφημη Αρχή, εξ ου και καθυστέρησα στη δημοσίευση αυτού του κειμένου. Αφού λοιπόν δεν απαντήθηκε το “Στίγμα” του φίλου Γιώργου, σημαίνει ότι όλα αληθεύουν…».
Προς αποκατάσταση της πραγματικότητας –την οποία δεν είναι βέβαια υποχρεωμένος να γνωρίζει ο κύριος Δρυμιώτης, ο οποίος όμως δεν μερίμνησε να επιβεβαιώσει από τον δημοσιογράφο κύριο Παπαχρήστο εάν όντως δεν έχει αποσταλεί διάψευση πριν καταλήξει στο συμπέρασμα ότι «όλα αληθεύουν»– η Αρχή στις 27/12 απέστειλε με email επιστολή διάψευσης στον ίδιο τον δημοσιογράφο, για την οποία δυστυχώς ουδεμία αναφορά έχει γίνει έως σήμερα στο «Στίγμα» των ΝΕΩΝ. Επαναλαμβάνοντας αυτολεξεί τα όσα αναφέρονται στο email που είχε σταλεί και παραδόθηκε στον κύριο Παπαχρήστο σχετικά με τις κάμερες, σημειώνω τα εξής: Η Αρχή Προστασίας Δεδομένων δεν έχει απαγορεύσει στην Αστυνομία να τοποθετήσει καταγραφικό της εικόνας που λαμβάνουν οι κάμερες που υπάρχουν στην έδρα των ΜΑΤ. Η σχετική πληροφορία είναι απολύτως λανθασμένη. Γενικότερα, η Αρχή δεν απαγορεύει στην Αστυνομία να τοποθετεί κάμερες (με ή χωρίς καταγραφικό) για λόγους ασφαλείας και να επιτηρεί δημόσιους χώρους. Οι αρμόδιες αρχές έχουν τη δυνατότητα χρήσης καμερών, τηρώντας τις προϋποθέσεις της νομοθεσίας.
Η Αρχή έχει γνωμοδοτήσει θετικά (γνωμοδότηση 3/2020, διαθέσιμη στο www.dpa.gr) στο σχέδιο προεδρικού διατάγματος για τη χρήση συστημάτων επιτήρησης σε δημόσιους χώρους από τις αρμόδιες κρατικές αρχές, όπως η Ελληνική Αστυνομία, για σκοπούς αποτροπής και καταστολής αξιόποινων πράξεων, ήδη δε έχει δημοσιευθεί το σχετικό προεδρικό διάταγμα 75/2020 «Χρήση συστημάτων επιτήρησης με τη λήψη ή καταγραφή ήχου ή εικόνας σε δημόσιους χώρους», το οποίο να σημειωθεί ότι βασίζεται στο άρθρο 14 του ν. 3917/2011 που ακολουθεί πρόταση της Αρχής (γνωμοδότηση 2/2010, διαθέσιμη στο www.dpa.gr).
Ως προς το ζήτημα της απογραφής των δημοσίων υπαλλήλων, στο οποίο αναφέρεται το άρθρο του κυρίου Δρυμιώτη, καθώς και της έκδοσης της απόφασης 43/2010 της Αρχής, διευκρινίζεται ότι η Αρχή επισήμανε ότι η συλλογή και επεξεργασία προσωπικών δεδομένων τους πρέπει, όπως και κάθε πράξη της Διοίκησης, να βασίζεται στην αρχή της νομιμότητας, αρχή που διέπει εν γένει τη λειτουργία του κράτους δικαίου. Στη συγκεκριμένη περίπτωση η Αρχή δεν έκρινε γενικώς ότι οι κανόνες προστασίας των προσωπικών δεδομένων συνεπάγονται απαγόρευση καταγραφής των γνώσεων των υπαλλήλων σε ξένες γλώσσες και των τίτλων σπουδών τους, αλλά ότι η διάταξη, που προέβλεπε την απογραφή, είχε σκοπό συνδεόμενο μόνο με τη μισθοδοσία, για τον οποίο ήταν αδιάφορο το επίπεδο γνώσης ξένων γλωσσών. Δηλαδή, αν κρινόταν από τον νομοθέτη σκόπιμη η συλλογή και επεξεργασία των στοιχείων ασυνδέτως με τη μισθοδοσία, θα έπρεπε να υπάρχει σχετική πρόβλεψη σε νομοθετική διάταξη.
Γενικότερα, η Αρχή έχει αποδείξει ότι –ειδικά όταν εμπλέκεται έγκαιρα– αποτελεί κρίσιμο σύμβουλο του κράτους, ώστε να προλαμβάνονται τα προβλήματα από το στάδιο του σχεδιασμού των πολιτικών και να εξασφαλίζεται η κατάρτιση των σχετικών διατάξεων με τον απαιτούμενο σεβασμό στο συνταγματικά κατοχυρωμένο δικαίωμα της προστασίας των προσωπικών δεδομένων, ώστε να αποφεύγονται οι εκ των υστέρων αμφισβητήσεις και ανατροπές των εφαρμοζόμενων πρακτικών και μέτρων.
Είναι σαφές ότι η Αρχή δεν νομοθετεί, αλλά επιβλέπει την ορθή εφαρμογή της νομοθεσίας αρμοδιότητάς της και οι πράξεις της ελέγχονται –και κατά κανόνα επιβεβαιώνονται– δικαστικά. Δυστυχώς, παρατηρείται συχνά η προσπάθεια συγκάλυψης της ανεπάρκειας και των ευθυνών της Διοίκησης μέσω της επίκλησης δήθεν περιορισμών ή απαγορεύσεων από την πλευρά της Αρχής Προστασίας Δεδομένων, προσπάθεια που ορισμένες φορές στηρίζεται ίσως και στην άγνοια θεμελιωδών αρχών του δικαιώματος στην προστασία δεδομένων και την αρνητική προς την Αρχή στάση κάποιων αρθρογράφων.
Τέλος, το ερώτημα στο οποίο καταλήγει η «προσωπική εμπειρία» του κ. Δρυμιώτη «Γιατί οι δικοί μας κανόνες πρέπει να είναι αυστηρότεροι;» στηρίζεται σε εσφαλμένη βάση διότι τόσο οι εθνικοί μας κανόνες όσο και οι αποφάσεις και γνωμοδοτήσεις της Αρχής Προστασίας Δεδομένων βρίσκονται σε απόλυτη αρμονία με τους κανόνες που ισχύουν στην υπόλοιπη Ε.Ε. και τις χώρες του Συμβουλίου της Ευρώπης και με τις πρακτικές που ακολουθούν οι αρχές προστασίας προσωπικών δεδομένων των χωρών της Ε.Ε. Ειδικά μετά τον Μάιο του 2018 και την εφαρμογή του Γενικού Κανονισμού Προστασίας Δεδομένων και της οδηγίας 2016/680 οι κανόνες αυτοί είναι πρακτικά κοινοί για όλη την Ε.Ε. και εφαρμόζονται από τις Αρχές Προστασίας Δεδομένων της Ε.Ε. με συνεκτικό τρόπο και συντονισμένα μέσω του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Προστασίας Δεδομένων, μέλος του οποίου είναι η Αρχή.
Παρακαλώ για τη δημοσίευση της επιστολής μου στην κυριακάτικη έκδοση και στην ηλεκτρονική, όπως επιβάλλουν οι κανόνες της δημοσιογραφικής δεοντολογίας. Σας ευχαριστώ.
Με τιμή, Κωνσταντίνος Μενουδάκος, πρόεδρος Αρχής Προστασίας Δεδομένων.
Απάντηση Ανδρέα Δρυμιώτη στην επιστολή του κ. Μενουδάκου
Ήμουν απολύτως βέβαιος ότι η Αρχή Προστασίας Προσωπικών Δεδομένων θα απαντούσε στο κείμενο μου. Πάντοτε το κάνει. Συνήθως τα κείμενα της είναι γεμάτα από νομικά επιχειρήματα, τα οποία σπανίως απαντούν στην ουσία. Στο κείμενο μου έθιξα τρία θέματα, αλλά η Αρχή απάντησε μόνο στα δύο. Αναλυτικά:
-Κάμερες και καταγραφικό στα ΜΑΤ. Το γεγονός ότι δεν υπάρχει καταγραφικό στις κάμερες των ΜΑΤ δεν αμφισβητείτε από κανένα. Το ερώτημα λοιπόν είναι αν αυτό ήταν απόφαση του Υπουργείου Προστασίας του Πολίτη ή αν δεν επιτράπηκε η χρήση του καταγραφικού από την Αρχή. Λέει: «Οι αρμόδιες αρχές έχουν τη δυνατότητα χρήσης καμερών, τηρώντας τις προϋποθέσεις της νομοθεσίας». Δεν μας διευκρινίζει αν στην περίπτωση αυτή, τα καταγραφικά «τηρούν τις προϋποθέσεις της νομοθεσίας». Ούτε, αν ή χρήση καταγραφικών ζητήθηκε από την Αστυνομία και ποια ήταν η απάντηση της Αρχής. Είμαι απολύτως βέβαιος ότι για το θέμα θα απαντήσει ο Γιώργος Παπαχρήστος, ο οποίος ανέδειξε το θέμα.
-Απογραφή Δημοσίων Υπαλλήλων. Εδώ το θέμα είναι απόλυτα ξεκάθαρο. Δημοσίευσα το κείμενο μου και την απάντηση της Αρχής για λόγους δεοντολογίας. Λυπάμαι που το λέω, αλλά η υπόθεση αυτή αναδεικνύει σε όλο της το μεγαλείο την τυπολατρική και γραφειοκρατική ερμηνεία των Νόμων από την Αρχή. Ακόμα και σήμερα στην επιστολή τους παραδέχονται τα … απαράδεκτα. Αντιγράφω: «Στη συγκεκριμένη περίπτωση η Αρχή δεν έκρινε γενικώς ότι οι κανόνες προστασίας των προσωπικών δεδομένων συνεπάγονται απαγόρευση καταγραφής των γνώσεων των υπαλλήλων σε ξένες γλώσσες και των τίτλων σπουδών τους, αλλά ότι η διάταξη, που προέβλεπε την απογραφή, είχε σκοπό συνδεόμενο μόνο με τη μισθοδοσία, για τον οποίο ήταν αδιάφορο το επίπεδο γνώσης ξένων γλωσσών».Η πρόταση αυτή υπερβαίνει τη λογική μου. Παρακαλώ, διαβάστε το κείμενο ξανά με προσοχή! Διερωτώμαι: Αφού «δεν έκρινε γενικώς» ότι η προστασία προσωπικών δεδομένων δεν συνεπάγεται την απαγόρευση καταγραφής των γνώσεων και των τίτλων σπουδών κλπ. , γιατί απαγόρευσε την καταγραφή τους; Έτσι, ζητήθηκε και δεύτερη έγκριση από την Αρχή η οποία φυσικά δόθηκε και … έγινε νέα απογραφή με πρόσθετο κόστος, για το οποίο κανένας δεν απασχολείται. Αυτό ακριβώς ισχυρίζομαι. Ότι, δηλαδή, η δική μας Αρχή είναι υπερβολική και πολλές φορές οι αποφάσεις της εξαντλούν τα όρια της δικαιοδοσίας της, χωρίς κανένα ουσιαστικό λόγο, παρά μόνο την άσκηση της εξουσίας.
Με την ευκαιρία. Στην Αγγλία το 1966 είδα στη κρατική τηλεόραση ένα σποτάκι που αποτυπώνει με τον καλύτερο τρόπο την κατάχρηση της εξουσίας. Σε ένα ολόισο δρόμο με απεριόριστη ορατότητα και στις δύο κατευθύνσεις, ο lolly-pop man ήθελε να περάσει τα μικρά παιδάκια απέναντι. Περίμενε μέχρι να εμφανιστεί ένα αυτοκίνητο, ώστε να το σταματήσει για να ασκήσει και αυτός τη μοναδική εξουσία που είχε! Για μένα, ήταν καθοριστικό μάθημα.
-Κάμερες για τα γκαράζ. Αναφέρθηκα και στο θέμα αυτό, αλλά παρά τη μακροσκελή επιστολή της Αρχής, αυτό το θέμα το ξέχασαν. Η διαμάχη μου με την Αρχή δεν είναι πρόσφατη. Επαγγελματικά ήμουν επικεφαλής μιας εταιρείας (ΔΕΛΤΑ Πληροφορική) που διαχειριζόταν πολύ εμπιστευτικές πληροφορίες. Διατηρούσαμε τα δεδομένα από τις πιστωτικές και χρεωστικές κάρτες για τις περισσότερες τράπεζες στην Ελλάδα και ορισμένες στο εξωτερικό. Είναι πάρα πολλές δραστηριότητες που έχουν σχέση με το θέμα αυτό και ισχύουν στο εξωτερικό, αλλά δεν μπορούν να υλοποιηθούν στην Ελλάδα. Για παράδειγμα, σε ποια άλλη Ευρωπαϊκή χώρα δεν υπάρχουν τα credit bureau που ουσιαστικά προστατεύουν τους δανειολήπτες;
-Κανόνες. Η Αρχή ισχυρίζεται ότι ακολουθεί τα Ευρωπαϊκά πρότυπα. Δεν το αμφισβητώ. Εξάλλου η ίδια η Αρχή δεν νομοθετεί αλλά εφαρμόζει τους νόμους. Ακριβώς, εδώ είναι το πρόβλημα που αναδεικνύεται με τον καλύτερο τρόπο στο θέμα της απογραφής των δημοσίων υπαλλήλων. Τι θα πάθαινε αν ενέκρινε την καταγραφή των ξένων γλωσσών; Τίποτα απολύτως. Ούτε θα παρανομούσε όπως παραδέχεται. Το έκανε μόνο και μόνο για να ασκήσει την εξουσία της, όπως ισχυρίζομαι και θα ισχυρίζομαι, μέχρι να γίνουμε μια Ευρωπαϊκή χώρα.
