Μεγάλο πολιτικό κόστος για τον τρίχρωμο κυβερνητικό συνασπισμό της Γερμανίας αναμένεται να έχει ο προϋπολογισμός που ψηφιζόταν χθες από το Κοινοβούλιο της χώρας, αν και θεωρητικά θα θέσει τέλος στη διένεξη γύρω από τον δανεισμό της μεγαλύτερης ευρωπαϊκής οικονομίας. Παρά τις ασφυκτικές πιέσεις που υπέστη όταν χιλιάδες αγρότες κατέβηκαν με τα τρακτέρ τους στην Πύλη του Βρανδεμβούργου και σε αντίθεση με την ελληνική κυβέρνηση που σχεδιάζει στήριξη του αγροτικού κόσμου, ο προϋπολογισμός του κυβερνητικού συνασπισμού του κ. Σολτς περικόπτει επιδοτήσεις και δυσαρεστεί μεγάλες ομάδες του πληθυσμού και όχι μόνο τους αγρότες. Αιτία το χρηματοδοτικό κενό ύψους 20 δισ. ευρώ που έχει προκύψει για το 2025 και για να αντιμετωπισθεί θα χρειαστούν πολύ μεγάλοι συμβιβασμοί ανάμεσα στους τρεις κυβερνητικούς εταίρους που σπατάλησαν χρόνο προσπαθώντας να βρουν κοινή αντιμετώπιση των τεράστιων κινητοποιήσεων στους δρόμους της Γερμανίας.
Πρόκειται για το αποτέλεσμα συμβιβασμού μεταξύ των τριών κομμάτων του κυβερνητικού συνασπισμού που έχει ήδη πλήξει την κυβέρνηση οδηγώντας σε θεαματική πτώση τη δημοτικότητα των τριών ηγετών του, του φιλελεύθερου υπουργού Οικονομίας Κρίστιαν Λίντνερ, του υπουργού Οικονομικών και μέλους των Πρασίνων Ρόμπερτ Χάμπεκ, και βέβαια του ίδιου του καγκελαρίου και σοσιαλιστή Ολαφ Σολτς.
Η διαμάχη για τον προϋπολογισμό σκιαγραφεί τι είδους διαστάσεις έλαβε μια απόφαση του Συνταγματικού Δικαστηρίου της χώρας που απαγόρευσε στον Γερμανό καγκελάριο να μεταφέρει κεφάλαια από το ταμείο κατά της ύφεσης της πανδημίας στο ταμείο για την πράσινη μετάβαση και τον εκσυγχρονισμό της Γερμανίας.
Οπως τονίζουν οικονομικοί και πολιτικοί αναλυτές, αυτή η απόφαση, προϊόν προσφυγής Χριστιανοδημοκρατών, «τράβηξε το χαλί» κάτω από τον κυβερνητικό συνασπισμό του οποίου ηγείται ο Ολαφ Σολτς, καθώς τίναξε στον αέρα τις δεσμεύσεις του για δαπάνες με σκοπό την πράσινη μετάβαση, τον εκσυγχρονισμό των απηρχαιωμένων υποδομών της Γερμανίας και τη στήριξη οικογενειών που έχουν πληγεί από τις υψηλές τιμές της ενέργειας.
Ο εν λόγω προϋπολογισμός επαναφέρει σε ισχύ το λεγόμενο «φρένο χρέους», θέσφατο της γερμανικής πολιτικής, έναν σκληρό περιορισμό στον δανεισμό της χώρας, τον οποίο περιορίζει στο 0,35% του ΑΕΠ. Πρόκειται για πρόβλεψη θεσμοθετημένη και ενσωματωμένη στο σύνταγμα της χώρας, η ισχύς της οποίας είχε όμως ανασταλεί από το 2020 και την πανδημία προκειμένου να μπορέσει η χώρα να στηρίξει την οικονομία της, τις επιχειρήσεις της και τα νοικοκυριά της. Στην πράξη αυτό σημαίνει δραστικές περικοπές στις κοινωνικές δαπάνες και μεταξύ άλλων στις επιδοτήσεις προς τον αγροτικό κόσμο.
Αιτία το χρηματοδοτικό κενό ύψους 20 δισ. ευρώ που έχει προκύψει για το 2025.
Γι’ αυτό και χιλιάδες αγρότες βγήκαν στους δρόμους και μέσα σε λίγες ημέρες τους ακολούθησαν χιλιάδες άλλες κατηγορίες δυσαρεστημένων πολιτών, ενώ το ακροδεξιό κόμμα Εναλλακτική για τη Γερμανία (AfD) επιχείρησε μάλλον χωρίς επιτυχία να καπηλευθεί τις κινητοποιήσεις. Σημειωτέον ότι η AfD έχει ανησυχητικό προβάδισμα στις δημοσκοπήσεις και αναμένεται να εμφανιστεί εξαιρετικά ενισχυμένη στις ευρωεκλογές.
Στο μεταξύ, στελέχη της κυβέρνησης παραδέχονται κατ’ ιδίαν ή μιλώντας στο Bloomberg υπό καθεστώς ανωνυμίας ότι θα δυσκολευθεί πολύ ο κυβερνητικός συνασπισμός να προχωρήσει με τον προϋπολογισμό του επόμενου έτους, καθώς δεν θα μπορεί να επιτευχθεί συμφωνία σε τίποτε χωρίς να είναι επώδυνη για μεγάλες μερίδες του πληθυσμού. Δεδομένου ότι οι αυξήσεις φόρων αποτελούν κόκκινο πανί για το κόμμα των Φιλελεύθερων Δημοκρατών του κ. Λίντνερ, οι περικοπές δαπανών και επιδοτήσεων θα είναι μονόδρομος. Την ίδια στιγμή, όμως, η Γερμανία χρειάζεται εκσυγχρονισμό όχι μόνο των απηρχαιωμένων υποδομών της, αλλά και των ενόπλων δυνάμεών της, ενώ οφείλει να συμμορφωθεί με τις υποχρεώσεις της στο πλαίσιο του ΝΑΤΟ για αμυντικές δαπάνες ύψους 2% του ΑΕΠ της.
Σε ό,τι αφορά τη μοναδική εναλλακτική λύση που θα ήταν η αλλαγή ή και η πλήρης ακύρωση του «φρένου χρέους», δεν θεωρείται εφικτή από πολιτικής απόψεως καθώς προϋποθέτει στήριξη από τα 2/3 των μελών του Κοινοβουλίου.
Ο επικεφαλής του συντηρητικού Χριστιανοδημοκρατικού Κόμματος CDU, Φρίντριχ Μερτζ, το έχει ήδη αποκλείσει, ενώ και οι Φιλελεύθεροι Δημοκράτες τάσσονται κατά μιας τέτοιας αλλαγής.
Δεδομένου, πάντως, ότι επίκειται νέος γύρος συνομιλιών για τη μελλοντική δημοσιονομική πολιτική της Γερμανίας, επιτροπή ανεξάρτητων οικονομικών συμβούλων της κυβέρνησης έχει προτείνει τρεις βασικές ιδέες: να θεσπισθεί μια μεταβατική φάση για τα χρόνια μετά την ακύρωση ισχύος του «φρένου χρέους», οπότε το διαρθρωτικό δημοσιονομικό έλλειμμα θα είναι υψηλότερο από το σύνηθες όριο, να καθορίζεται εφεξής το όριο του δημοσιονομικού ελλείμματος αναλόγως του ύψους του χρέους και να αυξάνεται όταν το χρέος είναι πολύ χαμηλό, και τέλος να μην είναι εύκολες οι αναθεωρήσεις των σχετικών κανόνων, ώστε να είναι εφικτή μια πιο σταθερή και αποτελεσματική δημοσιονομική πολιτική.
Σε επενδύσεις 1 δισ. ευρώ για πρώτες ύλες προχωρεί το Βερολίνο
Η γερμανική κυβέρνηση δρομολογεί επενδύσεις σε πρώτες ύλες ύψους 1 δισ. ευρώ στην προσπάθειά της να μειώσει την εξάρτησή της από την παραγωγή τρίτων χωρών, όπως η Κίνα, για κρίσιμα ορυκτά σε έργα υψηλής τεχνολογίας και πράσινα έργα.
Σύμφωνα με πηγές του Bloomberg, σχεδιάζεται μια διαδικασία επιλογής για να καθοριστεί ποια έργα, μεταξύ άλλων στην εξόρυξη, την επεξεργασία και την ανακύκλωση υλικών, θα προτιμηθούν. Η χρηματοδότηση, μέσω της κρατικής επενδυτικής και αναπτυξιακής τράπεζας KfW της Γερμανίας, θα συνίσταται σε μετοχικό κεφάλαιο για την εξαγορά μειοψηφικών συμμετοχών.
Υπάρχουν σχέδια για έργα τόσο στη Γερμανία όσο και στο εξωτερικό, τα οποία αναμένεται «να συμβάλουν στην ασφάλεια του εφοδιασμού κρίσιμων πρώτων υλών», όπως δήλωσε εκπρόσωπος του υπουργείου Οικονομίας. Ωστόσο, όπως αναφέρει το Bloomberg, το υπουργείο δεν έδωσε λεπτομέρειες για το πώς θα διαμορφωθεί το κρατικό ταμείο.
Οι διαταραχές της παγκόσμιας εφοδιαστικής αλυσίδας που προκλήθηκαν από την πανδημία και την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία ανέδειξαν την υπερβολική εξάρτηση της Ευρώπης από την ενέργεια και τις πρώτες ύλες. Η κυβέρνηση του καγκελαρίου Ολαφ Σολτς δεσμεύτηκε να εντείνει τις προσπάθειές της για μακροπρόθεσμη πρόσβαση σε κρίσιμα υλικά.
Στόχος να μειώσει την εξάρτησή του από την παραγωγή τρίτων χωρών, όπως η Κίνα.
Μερικές σημαντικές πρώτες ύλες είναι το κοβάλτιο, ο χαλκός, το λίθιο, το πυρίτιο και σπάνια μέταλλα, τα οποία απαιτούνται για την κατασκευή μικροτσίπ, ανεμογεννητριών και μπαταριών για ηλεκτρικά οχήματα.
Οι επενδύσεις σχεδιάζεται να συντονιστούν με τις ιταλικές και τις γαλλικές πρωτοβουλίες στον τομέα των πρώτων υλών, σύμφωνα με τις πηγές του Bloomberg.
Οι υπεύθυνοι εφαρμογής του σχεδίου θα επικεντρωθούν σε έργα ορυκτών που χαρακτηρίζονται κομβικής σημασίας στην Πράξη Κρίσιμων Πρώτων Υλών (CRMA) της Ευρωπαϊκής Ενωσης.
Η επενδυτική και αναπτυξιακή τράπεζα KfW αναμένεται να τοποθετηθεί σχετικά με τον ρόλο της στη διαχείριση των έργων κατά την ετήσια συνέντευξη Τύπου που θα δώσει την επόμενη εβδομάδα, στις 7 Φεβρουαρίου. Η Ε.Ε. συμφώνησε σε μέτρα τον Νοέμβριο, στο πλαίσιο της CRMA, για την ενίσχυση της εξόρυξης εντός των συνόρων της και τη μείωση της εξάρτησης από άλλες χώρες.
Πρότυπο σε αυτόν τον τομέα θα μπορούσε να αποτελέσει η Ιαπωνία. Από το 2004 ο κρατικός Οργανισμός Μετάλλων και Ενεργειακής Ασφάλειας της Ιαπωνίας έχει επενδύσει στην αποθήκευση πρώτων υλών, έχει διερευνήσει αποθέματα, έχει παράσχει δάνεια ή εγγυήσεις για εταιρείες πρώτων υλών και έχει προχωρήσει σε άμεσες αγορές των μετοχών τους.
