Η ρωσική επιτυχία στην Ουκρανία θα αφύπνιζε δυνητικά την Ε.Ε. να σφυρηλατήσει στενότερους δεσμούς ασφαλείας και άμυνας ή θα τη διέλυε, κλονίζοντας και την οικονομική συνοχή της. Ο Ντόναλντ Τραμπ, ο οποίος δήλωσε πως δεν θα υπερασπιζόταν τις ευρωπαϊκές χώρες από τη ρωσική επιθετικότητα, τείνει να επανεκλεγεί στην προεδρία των ΗΠΑ. Αυτό αυξάνει τις πιθανότητες να επαληθευτεί το κάκιστο σενάριο, όπως ανέφερε η Γερμανίδα πρώην υπουργός Αμυνας Ανεγκρέτ Κραμπ-Καρενμπάουερ, δηλαδή η Ευρώπη να υποχρεωθεί να τα βγάλει πέρα με την ολοένα ισχυρότερη Ρωσία. Οταν ο Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν έθεσε το ενδεχόμενο αποστολής ευρωπαϊκών στρατευμάτων στην Ουκρανία, προκάλεσε εκνευρισμό. Ο Γερμανός καγκελάριος Ολαφ Σολτς εξόργισε μετά τη Βρετανία και τη Γαλλία, διότι δήλωσε πως αυτές ήδη έστειλαν στρατό, αλλά εκείνος δεν θα το έπραττε. Οι διαμάχες, βέβαια, είναι συνηθισμένες στην Ε.Ε. και επιβεβαιώνουν την προφητική ρήση ενός εκ των ιδρυτών της, του Ζαν Μονέ, ότι «η Ευρώπη θα σφυρηλατηθεί μέσα από κρίσεις».
Μετά την έναρξη του πολέμου στην Ουκρανία, η Ε.Ε. και τα κράτη-μέλη της επέζησαν της περικοπής του αερίου από τη Μόσχα, πρόσφεραν προσωρινή προστασία σε 4,2 εκατ. Ουκρανούς πρόσφυγες, επέβαλαν κυρώσεις στη Ρωσία και εκκίνησαν συνομιλίες για την ένταξη του Κιέβου στον συνασπισμό. Η Κομισιόν πρότεινε μια κοινή στρατηγική για την ευρωπαϊκή αμυντική βιομηχανία, στο πλαίσιο της οποίας τα κράτη-μέλη συνεργάζονται για να καλύψουν το 40% των αναγκών τους, από το 18% το 2022. Ορισμένες χώρες με πρωτεργάτρια τη Γερμανία ήδη αυξάνουν τον στρατιωτικό προϋπολογισμό τους. Η Ε.Ε. βρίσκεται αντιμέτωπη με μια «υπαρξιακή» δοκιμασία, κατά τον πρώην Ευρωπαίο επίτροπο Πασκάλ Λαμί: δεν μπορεί να συνεχίσει να ζει ως «χορτοφάγος σε έναν κόσμο σαρκοφάγων».
Εξ ανάγκης θα πρέπει να έχει τη δυνατότητα κοινής άμυνας, την οποία θα χρηματοδοτήσει μέσω δανεισμού. Εντούτοις δεν είναι απίθανο η Ε.Ε. να μην ενωθεί μπροστά σε αυτή την ανάγκη. Λόγου χάριν, η μεταναστευτική κρίση εξαιτίας του εμφυλίου στη Συρία ήταν ένας από τους λόγους εξόδου της Βρετανίας. Πάντως, το μεγαλύτερο πρόβλημα σχετίζεται με τις διαφορετικές εθνικές ατζέντες. Η Γερμανία είναι επιφυλακτική όσον αφορά τον ανταγωνισμό με τη Ρωσία, η Πολωνία και άλλα κράτη της Ανατολικής Ευρώπης τάσσονται κατά του Πούτιν, ενώ οι χώρες της Νότιας Ευρώπης δεν θεωρούν μεγάλη απειλή τη Μόσχα. Ο Μακρόν επιθυμεί η Ευρώπη να αναπτύξει μια «αυτόνομη στρατηγική» έναντι των ΗΠΑ. Τέλος, η συνοχή της Ε.Ε. θα δοκιμαστεί κι αν οι ακροδεξιοί εθνικιστές πολιτικοί συνεχίσουν να κερδίζουν έδαφος.
